Otizmli ve Normal Gelişimli Çocuğa Sahip Annelerin Depresyon Düzeyleri ve Depresyonla Başa Çıkma Stratejilerinin İncelenmesi
Bu araştırmada, otizmli çocuğa sahip olan anneler ile otizmliçocuğa sahip olmayan annelerin depresyon düzeyleri ile depresyonlabaşa çıkma özyeterliliklerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Buaraştırmaya 200 anne katılmıştır. Bu çalışmanın katılımcılarını İstanbulilinde yaşayanlar oluşturmaktadır. Önce annelere Kişisel Bilgi Formuuygulanmıştır. Bu formda annelerin depresyon tedavisi alıp almadığı,otizmli çocuğunun engellilik yüzdeliği, eğitim ve yaşadığı bölgegibi sorular sorulmuştur. Otizmli çocuğa sahip olan 100 ve otizmliçocuğa sahip olmayan 100 anneye de Beck Depresyon ve DepresyonlaBaşa Çıkmada Öz-Yeterlik Ölçeği uygulanmıştır. Otizmli çocuğasahip olan 100 anneye, diğer ölçeklere ek olarak Otizm DavranışKontrol Ölçeği uygulanmıştır. Çıkan sonuçları analiz etmek içinverilerin değerlendirilmesinde gruplu değişkenler arasındaki ilişkiki-kare analizi ile, ikiden fazla bağımsız grup arasındaki nicelikselsürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (One way) Anovatesti kullanılmıştır. Çıkan analizler sonucunda otizmli çocuğa sahipolan annelerin depresyon düzeylerinin, otizmli çocuğa sahip olmayanannelerin yaşadıkları depresyon düzeylerine göre daha fazla olduğugörülmüştür.
___
- [1] Aslanoğlu, M. Otistik, Zihinsel, İşitme, Görme ve Bedensel Engelli
Çocuğu Bulunan Ebeveynlerin Aile İçi İlişkilerinin İncelenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim
Bilileri Enstitüsü, İzmir: 2004.
[2] DSM-5tm: Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru
Elkitabı. (Çev: Ertuğrul Köroğlu), Ankara: Boylam Psikiyatri Birliği
Hekimler Yayın Birliği, 2014.
[3] Coşkun, Y., Akkaş, G. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı
Düzeyleri ile Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Journal of Kirsehir
Education Faculty, 2009, 10(1): 213-227.
[4] Seltzer, MM., Greenberg. JS., Floyd FJ. Life course impacts of
parenting a child with a disability. Am J Ment Retard, 2001, 106: 265-286.
[5] Rakap, S., Birkan, B., Kalkan, S. Türkiye’de Otizm Spektrum
Bozukluğu ve Özel Eğitim, İstanbul: Tohum Otizm Vakfı, 2017.
[6] Güneş, A. Otizm ve Otistik Çocukların Eğitimi. İzmir: İlya Yayınevi,
2005, 15-60.
[7] Bodur, Ş., Sosyal, A.Ş. Otizmin Erken Tanısı ve Önemi, Stes Dergisi,
2004, 13(10): 394-398.
[8] Özkubat, U., Özdemir, S., Selimoğlu, Ö.G., Töret, G. Otizme yolculuk:
Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin sosyal destek algılarına ilişkin görüşleri,
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2014, 33(1): 323-
348.
[9] Köknel, Ö. Depresyon Ruhsal Çöküntü, Ankara: Altın Kitaplar, 1982.
[10] Baltaş Z., Baltaş A. Stres ve Başaçıkma Yolları, 29. basım. İstanbul:
Remzi Kitapevi, 2012.
[11] Aysan, F. Başaçıkma stratejisi ölçeğinin Türkçe formunun
oluşturulması. Ege Eğitim Dergisi, 2003, 3(1): 123-132.
[12] Basut, E. Stresle Başa Çıkma ve Ergenlik, Çocuk ve Gençlik Ruh
Sağlığı Dergisi, 2006, 13(1): 31-33.
[13] Fidan, N., Ceyhun, H., Kırpınar, R.İ. Coping Strategies and Family
Functionality in Youths with or Without Suicide Attempts. Nöropsikiyatri
Arşivi, 2011, 48: 195-200.
[14] Telef, B.B., Karaca, R. Çocuklar İçin Öz-Yeterlik Ölçeği; Geçerlik ve
[15] Beck, A.T., Ward, C.H., Mehdelson, M., Mosk, J., Erbaugh, J. An
inventory for measuring depresssion. Arch Gen Psychiatry, 1961, 4: 561-
571.
[16] Hisli, N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için
geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 1989, 7: 3-13.
[18] Ahbal, E. Depresyonla Başa Çıkmada Öz Yeterlik ile Algılanan Sosyal
Destek Arasındaki İlişki, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul: 2009.
[17] Perraud, S., Fogg, L., Kopytko, E. ve Gross, D. Predictive validity
of depression coping self-efficacy scale (DCSES). Research in Nursing &
Health, 2006, 29: 147-160.
[19] Krug, D.A., Arick, J.R., Almond, P.A. Autism Screening Instrument
for Educational Planning. Second Edition, Pro-ed Inc. Austin, Texas: 1993.
[20] Yılmaz Irmak, T., Tekinsav Sütçü, S., Aydın, A., Soaris, O. Otizm
Davranış Kontrol Listesinin (ABC) Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi,
Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2007, 14(1): 13-23.
[21] Coşkun, Y., Akkaş, G. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli
Kaygı Düzeyleri ile Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki. Ahi Evran
Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 2009, 10(1):
213-227.
[22] Duman, H. Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların kaygı
düzeylerinin karşılaştırılarak çocuğa yönelik beklentilerinin belirlenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir:
1995.
[23] Kaygusuz, E. Otistik ve Down Sendromlu Çocukların Annelerinde
Depresyon ve Durumluk-Sürekli Anksiyete Düzeylerinin İncelenmesi,
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul.
[24] Bumin, G., Günal, A., Tükel, Ş. Anxiety, depression and quality of
life inmoters of disabled children, SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2008, 15(1):
6-11