SİYASETTE SİMGELERİN YERİ VE İŞLEVİ

Bu çalışma, siyasal süreçlerde karşımıza çıkan simgeleri anlamaya yönelik bir çabadır. Simgelerin “ne” olduğunu anlamak için ilkellerden modern insana kadar simgelerin kullanılmasına ilişkin literatür taraması yoluyla gözlemler yapılmıştır. Simgeler, belli bir kültür ortamının ürünüdür. Bir toplumun aynı simgelere aynı (en azından çok yakın) anlamları yüklemesi zorunludur. Simgelerin iletişim, bilgi birikimi, aktarımı ve toplumsallaşma süreçlerinde vazgeçilmez bir önemi bulunmaktadır. Siyasal süreçlerin de iletişime dayanan niteliği gereği, doğal dil başta gelmek üzere ancak simgeler sayesinde gerçekleşebildiği görülmektedir. Siyasal simgelerin anlaşılmasına yarar sağlayacağı düşüncesiyle siyasal alanda kullanılan simgelerin türlerinin ve işlevlerinin tasnifi, bu çalışmanın kapsamını belirlemektedir. Bu tasnif denemelerinde, niteliklerine bakılarak siyasal simgeler altı türe ayrılmıştır: Sözler, davranışlar, grafikler, kişiler, tarihler ve mekânlar. Ayrıca siyasal simgelerin işlevlerinin incelenmesi sonucunda da çatışma, bütünleşme, propaganda aracı olanlar ile örgüt ve topluluğa ideolojik, inançsal ve ontolojik dayanak sağlayan simgeler şeklinde dört temel grup tespit edilmiştir. Ancak bu sınıflandırma yalnızca analitik fayda sağlar, yoksa gerçek hayatta simgelerin gerek türleri bakımından gerekse işlevleri bakımında birbirinden ayrılması zordur. Biri diğerinin anlamını sağlamlaştırmak üzere birden çok simge türü birlikte kullanılabilmektedir. Simge kişinin, kendi bedeni veya mezarı, sözleri, doğum ve ölüm tarihleri, yaşadığı yerler, kullandığı eşyalar, resim, heykel, fotoğraf veya karikatürler hatta imzası veya bunun bir kesiti bile simgesel değer taşıyabilir. Aynı şekilde çatışma aracı simgenin grup içinde bütünleşmeye de hizmet etmesi, doğrudan ülke adı üzerinde yaşanan çatışmalarda olduğu gibi en azından bir tarafın varlığını tanımlamasına da işaret etmesi mümkündür. Simgeleri anlamadan siyasetin kurum, kural ve işleyişini anlama çabaları hep eksik kalacaktır.

___

  • Çebi, Murat Sadullah. «Sembolik/Retoriksel Bir Eylem Olarak Dil’in Anlam İnşasındaki Aracılık İşlevi.» Selçuk İletişim 5, no. 2 (Ocak 2008): 183-198.
  • Çelebi, Aykut. Dil ve Siyaset (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995.