SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÇEVRE SORUNLARINA YÖNELİK METAFORİK ALGILARININ İNCELENMESİ
Öz Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarını metaforlar aracılığıyla incelemektir. Bu amaç doğrultusunda belirlenen araştırma soruları; “Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik sahip oldukları metaforlar (ya da zihinsel imgeler) nelerdir?”, “Bu metaforlar ortak özellikleri dikkate alınarak hangi kategoriler altında toplanabilir?”. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında bir üniversitenin sınıf öğretmenliği alanında öğrenim gören 45 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada, sınıf öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarının incelenmesi amacıyla metafor formu kullanılmıştır. Metafor formu “Çevre sorunları ………... gibidir / benzer. Çünkü ………………….” şeklinde hazırlanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan 45 sınıf öğretmeni adayı 38 farklı metafor geliştirmişlerdir. En çok frekansa sahip metaforlar; virüs (f: 3), bakteri (f: 2), bumerang (f: 2), domino taşları (f:2), hastalık (f: 2), mikrop (f: 2), savaş (f: 2) kavramları olmuştur. Sınıf öğretmeni adaylarının “çevre sorunları” kavramına yönelik geliştirmiş oldukları metaforlar ve gerekçeleri incelenmiş ve beş kategori altına toplanmıştır. Metaforların analizi sonucunda oluşan kategoriler; çevre sorunları “yayılır / ilerler”, “hayatın sonudur”, “küreseldir”, “insanlara geri döner”, “geri döndürülemez sonuçları vardır” şeklinde belirlenmiştir. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının büyük çoğunluğunun (%57,8), çevre sorunlarının yayılıp ilerlediğine yönelik bir algısı olduğu görülmektedir. Sınıf öğretmeni adaylarının yaklaşık %29’u çevre sorunlarını hayatın sonu olarak görmektedirler. İkişer sınıf öğretmeni adayı çevre sorunlarını küresel olarak algılamakta, çevre sorunlarının insanlara geri döndüğünü belirtmekte ve çevre sorunlarının geri döndürülemez sonuçları olduğunu ifade etmektedirler.
Anahtar Kelimeler:
Çevre eğitimi, metafor formu, sınıf öğretmeni adayları
___
- ADA, Sefer, Z. N. BAYSAL ve S. S. ŞAHENK ERKAN, (2017), Çeşitli Boyutları İle Çevre Eğitimi, Ankara: Nobel.
- ADEJOKE, Olufemi C.,A. MJI, ve M. S.MUKHOLA, (2014), "Students’ and Teachers’ Awareness of and Attitude towards Environmental Pollution: A Multivariate Analysis Using Biographical Variables", Journal of Human Ecology, 45, s. 167-175.
- ARIK, Selçuk ve M. YILMAZ, (2017),“Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ve Çevre Kirliliğine Yönelik Metaforik Algıları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3),s. 1147-1164.
- AYDIN, Fatih, (2011),“Üniversite Öğrencilerinin “Çevre” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları”, Eastern Geographical Review, 16(26), s. 25-44.
- EK, H. Nurcan, N. KILIÇ,P. ÖĞDÜM, G. DÜZGÜN ve S. ŞEKER, (2009),“Adnan Menderes Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk Ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları Ve Duyarlılıkları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), s. 125-136.
- ERENTAY, Nilgün ve M. ERDOĞAN, (2009), 22 Adımda Doğa Eğitimi, Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
- ERTEN, S, (2005),“Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), s.91-100.
- GÜRBÜZ, Hasan., M. KIŞOĞLU ve M. ERKOL, (2007), “Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumlarının İnformal ve Formal Eğitim Ortamları Açısından Değerlendirilmesi”, A. Ü. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), s.74-84.
- GÜRBÜZOĞLU YALMANCI, Sibel ve A. İ. C. GÖZÜM, (2011), “Kafkas Üniversitesi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, International Online Journal of EducationalSciences, , 3(3), s. 1109- 1132.
- GÜVEN, Ezgi ve M. AYDOĞDU, (2012), “Çevre Sorunlarına Yönelik Davranış Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğretmen Adaylarının Davranış Düzeylerinin Belirlenmesi”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), s. 573-589.
- GÜVEN, Ezgi, (2013), “Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğretmen Adaylarının Tutumlarının Belirlenmesi”, GEFAD, 33(2), s. 411-430.
- GÜVEN, Esra, (2014), “Fen Ve Teknoloji Öğretmen Ve Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine İlişkin Metaforik Algıları”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), s. 26-37.
- ILGAR, Rüştü, (2018), Ekoloji ve Çevre Araştırmaları, Bursa: Ekin. JOHNSON, Burke ve L. CHRISTENSEN, (2014), Eğitim Araştırmaları (Nicel, Nitel ve Karma Yaklaşımlar, (Çeviri Editörü S. B. Demir), Ankara: Eğiten Kitap.
- KAHYAOĞLU, Mustafa ve N. ÖZGEN, (2012), “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), S. 171-185.
- KAYA, Mehmet Fatih, (2014), “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları: Metafor Analizi Örneği”, Turkish Studies, 9/2, s. 917-931.
- KAYALI, Hülya, (2010), “Sosyal Bilgiler, Türkçe Ve Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları”, Marmara Coğrafya Dergisi, 21, s. 258-268.
- KELEŞ, Özgül, N. UZUN ve F. VARNACI UZUN, (2010), “Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci, Çevresel Tutum, Düşünce Ve Davranışlarının Doğa Eğitimi Projesine Bağlı Değişimi Ve Kalıcılığının Değerlendirilmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), s. 384-401.
- KILCAN, Bahadır, (2017), Metafor ve Eğitimde Metaforik Çalışmalar İçin Bir Uygulama Rehberi, Ankara: Pegem Akademi.
- LAKOFF, George ve M. JOHNSON, (2003), Metaphors We Live By. London: TheUniversity of Chicago press.
- LARIJANI, Maryam ve K. YESHODHARA, (2008), “An Empirical Study of Environmental Attitude among Higher Primary School Teachers of India and Iran”, J. Hum. Ecol., 24(3), s. 195-200.
- MEB, (2017), Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri, Ankara.
- MERAL, Elif, B. KÜÇÜK ve F. GEDİK, (2016), “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Kavramına İlişkin Metaforik Algıları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), s. 65- 78.
- NAGRA, Vipinder, (2010), “Environmental Education Awareness among School Teachers”, Environmentalist, 30, s. 153-162.
- ÖZATA YÜCEL, Elif ve M. ÖZKAN, (2014), “Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Algılarının Kelime İlişkilendirme Aracılığıyla Belirlenmesi”, e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), s. 41-56.
- ÖZATA YÜCEL, Elif ve M. ÖZKAN, (2018), “Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunları Algılarındaki Değişimin İncelenmesi: Kocaeli Örneği”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, s. 146-160.
- ÖZGEN, Nurettin, (2012), “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları: Türkiye Örneği”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), s. 403-422.
- ŞAMA, Erdoğan, (2003), “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları”, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), s. 99-110.
- UYANIK, Gökhan, (2016), “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Bilgi Düzeylerinin ve Tutumlarının İncelenmesi”, Online Fen Eğitimi Dergisi, 1(1), s. 30-41.
- YILDIRIM, Ali ve H. ŞİMŞEK, (2011), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin.
- YILDIRIM, Cengiz, A. BACANAK ve S. ÖZSOY, (2012), “Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Karşı Duyarlılıkları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), s. 121-134.
- ZAYİMOĞLU ÖZTÜRK, Filiz, T. ÖZTÜRK ve A. ŞAHİN, (2015), “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevre Eğitimi Özyeterlik Algılarının İncelenmesi”, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 293-311.
- ISSN: 2147-2610
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: Kürşat Öncül
Sayıdaki Diğer Makaleler
19. YÜZYILIN SONUNDA OSMANLI LİMANLARINDA TİCARİ HAYATIN BELİRLEYENLERİ
KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT BİLİMİNDE YENİ BİR YAKLAŞIM: VARYASYON KURAMI
ÖĞRETMEN GÜÇLENDİRME ÜZERİNE YAPILAN ARAŞTIRMALARA YÖNELİK TEMATİK BİR İNCELEME
Ümit KAHRAMAN, Osman Tayyar ÇELİK
ENGELLERİ EDEBİYATLA AŞMAK: ENGELLİ YAZARLARIN TÜRK EDEBİYATI TARİHİNE KATKILARI
KONSTANTİN BAZİLİ’NİN YENİ KONSTANTİNOPOLİS YAZILARI ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME