Beşiktaş İlçesi Sokak Adlarının Peyzaj Terimleri Açısından İncelenmesi

Beşiktaş, Antik dönemden günümüze kadar İstanbul’da önemli bir yerleşim yeri olmuştur. Bölgenin yerleşim dokusu, tarih içerisinde önemli değişimler geçirmiş, yıllar boyunca ortaya çıkan kültürel katmanlar değişerek günümüzdeki yoğun yerleşim özelliğine kavuşmuştur. Geçmişten beri oluşan bu değişim ve tarihi birikim, günümüzde fiziksel açıdan tam olarak görünebilir durumda değildir. Ancak kültürel olarak bölgenin özelliğini yansıtan ve alanın geçmişi ile ilgili bilgiler veren kayıtlar olmaları açısından sokak adları birer belge olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, Beşiktaş İlçesi’ndeki 23 mahallede toplam 1060 adet sokak adı (yolakadı) incelenmiştir. Sokak adlarında, peyzajın doğal ve kültürel bileşenlerini oluşturan etmenlerle ilgili adlandırmalar peyzaj terimi olarak tanımlanmış ve elde edilen terimler; arazi örtüsü, bitki, doğa olayları, donatı, kültürel öğeler, mevsim, su ve topoğrafya gibi sınıflamalar altında derlenmiştir. Çalışma sonucunda peyzaj terimleri kullanılarak adlandırılan 242 adet sokak saptanmıştır. Bu terimlerin mahalle ölçeğindeki dağılımlar tespit edilmiş, kullanılan terimlerin bölgenin özelliklerine göre değerlendirmeleri gerçekleştirilmiştir. Adlandırmaların bölgenin geçmişinden ve peyzaj özelliklerinden izler taşıdığı belirlenmiştir.

Investigation of The Street Names of Beşiktaş District in Terms of Landscape Terms

Beşiktas has been an important settlement from ancient times until today in Istanbul. The settlement structure of the region has varied in history; the cultural layers that emerged over the years have changed and gained its current dense settlement feature. This change and historical accumulation from the past is not fully visible physically today. However, street names are considered as documents as they are records that reflect the cultural characteristics of the region and provide information about the history of the area.In this context, 1060 street names (hodonyms) in 23 neighborhoods in Beşiktas District were examined. The concept in the focus of the study expressed as "landscape term"; considered as naming of the factors that constitute the natural and cultural components of the landscape and the obtained terms were classified as land cover, vegetation, natural events, equipment, cultural elements, season, water and topography. As a result of the study, 242 streets containing the term landscape were identified among the street names. The distribution of these terms at the neighborhood scale was determined, and the terms used were evaluated according to the characteristics of the region. Today, the street names in Beşiktas still contains some traces from the history of the region.

Keywords:

Anomastic, Landscape culture Landscape terms, Landscape architecture,

PDF

___

Ada, E., 2012. Eskişehir İli Yer Adları. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Lehçeleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Akbayar, N., 1998. Dünden Bugüne Beşiktaş. Tarih İçinde Beşiktaş, Editör; N. Akbayar, Beşiktaş Belediye Başkanlığı, İstanbul.
Aksan, D., 1974. Anadolu yer adları üzerine en yeni araştırmalar. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 21(1973-1974), 185-193.
Çağlayan, M., 2020. Beşiktaş’ın 19. Yüzyıldaki Kentsel Dönüşümüne Bir Bakış. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 5(1): 33–52.
Eyice, S., 1965. İstanbul’un Mahalle ve Semt Adları Hakkında Bir Deneme. Türkiyat Mecmuası, 14: 199– 216.
Göksu, T., Pilehvarian, N.K., 2019. 19.Yüzyıldan 20.Yüzyıla Beşiktaş-Maslak-Büyükdere Aksı. Yakın Mimarlık Dergisi, 2(2): 118–139.
Gökyay, D., 2009. Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanının 20. yy Başından Günümüze Değişimi ve Korunması İçin Öneriler. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Restorasyon Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Salman, Y. Kuban, D. 2006. Boğaziçi Tarihi Sit Alanının Yokoluş Süreci. itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, 5 (1): 104-114.
Şahin, İ., 2013. Türkiye Yeradbiliminde Terim Ve Tür Sınıflandırması Sorunları. Avrasya Terim Dergisi, 1(1):, 46–58.
Şahin, İ. 2019. Adbilim. Pegem Akademi Yayınları, 4. Baskı, Ankara. ISBN 978-605-318-111-8.
Tekeli, E., Kusuluoğlu, D., & Ersoy, M. 2015. Kentleşme Ve Yeşil Alan Değişiminde İstanbul Boğaz Köprülerinin Rolü. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3 (2) 320-344.