MEHMET AKİF ERSOY’DA ŞEHADET ANLAYIŞI

Mehmet Âkif Ersoy, İslam ümmetinin bekası uğrunda âdeta ömrünü feda etmiş müstesna bir şahsiyettir. Osmanlı Devleti’nin savaş zamanlarında halkın aydınlanması için büyük bir mücadele örneği gösteren Âkif; vaazları, gezi ve temasl” de bir fikir insanı olduğunu göstermiştir. Yaşadığı dönemin Osmanlı Devleti’ndeki çözülme ve dağılma dönemine denk gelmesi, ondaki vatan ve millet muhabbetini daha da güçlendirmiştir. Mehmet Âkif, düz yazı ve şiirlerinde, hutbe ve sohbetlerinde İslam milletini savaşa ve mücadeleye davet ederken diğer taraftan vatan için mücadele eden ve bu uğurda hayatlarını yitiren şehitlerimize de apayrı bir değer vermiştir. Safahat’ta yer alan şiirlerinde, bilhassa “Hakkın Sesleri” ve “Çanakkale Şehitlerine” destanında şehit, şehitlik, şehadet, gibi manevi değeri yüksek olan kavramlara özenle değinmiştir. “Çanakkale Şehitlerine”, Âkif’in Allah ve vatan uğrunda canlarını veren Mehmetçiklere armağan ettiği en lirik destanlarımızdan biridir. Her bir mısrasında Çanakkale Muharebelerinin en canlı tasvirlerini bulabileceğimiz bu destanın “şehadet” mertebesine yaklaşımı oldukça dikkat çekicidir. Türk milleti için şehadeti en büyük değerlerden biri olarak gören Âkif, burada “şehitlik” algısını oldukça etkileyici bir anlatımla Türk şiirine armağan eder. Biz bu yazımızda Mehmet Âkif Ersoy’un şiirlerinden hareketle onun “şehit, şehitlik, şehadet” gibi kavramlara yaklaşımını incelemeye çalışacağız. Buna geçmeden önce düz yazı veya hutbelerine de göz atacak ve onun bu husustaki genel yaklaşımına da yer vereceğiz

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Âkif Ersoy, Şehitlik, Şehadet, Safahat, Çanakkale, Hakkın Sesleri, Savaş, Muharebe.

PDF

___

AKAY, H.; ANDI, F. (2010), İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı, Hat Yayınevi, İstanbul.
ATAR, Fahrettin (2010). “Şehid”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.38, s. 428-431.
BAKİLER, Yavuz Bülent (1986), Ölümünün 50. Yıldönümünde Mehmet Âkif Ersoy, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
BEYATLI, Yahya Kemâl (1962), Eski Şiirin Rüzgârıyle, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
BİLGİZ, Musa (2003). Mehmet Âkif’in Şiir ve Düz Yazılarında Kur’an’dan Temalar, EKEV Akademi Dergisi, Y. 7, S.15, s. 159-178.
CAN, Ali (2015). Kur’ân ve Yeni Ahit’e Göre Şehitlik, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.8, S.37, s.1035-1048.
ÇAKIR, Ömer (1997), Nazmımızda Çanakkale Muharebeleri, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
EDİP, Eşref, (1938), Mehmet Âkif – Hayatı, Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, Âsar-ı İlmiyye Kütüphanesi Neşriyatı, İstanbul.
ERSOY, Mehmet Âkif (1968), Kur’ân-ı Kerîm’den Aayetler (Meâl – Tefsir) – Mev’izeler, (Derleyen ve Yayınlayan: Suat Zühtü Özalp), Sevinç Matbaası, Ankara.
ERSOY, Mehmet Âkif (1987), Safahat, (Hazırlayan: M. Ertuğrul Düzdağ), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
ERSOY, Mehmet Âkif (1990), Açıklamalı Mehmet Âkif Ersoy Külliyatı, C.9 (Hazırlayan: İsmail Şengüler), Mert Yayıncılık, İstanbul.
ERSOY, Mehmet Âkif (2009), Safahat, (Hazırlayan: Hüseyin Su - Abdurrahim Karadeniz), Hece Yayınları, (İkinci Baskı), Ankara.
GÖKÇEK, Fazıl (2005), Mehmet Âkif’in Şiir Dünyası, Dergâh Yayınları, İstanbul. KARAKOÇ, Sezai (1974), Mehmet Âkif, İstanbul, 1974.
OKAY, Orhan (1989), Mehmet Âkif Bir Karakter Heykelinin Anatomisi, Akçağ Yayınları, Ankara.
ŞENGÜLER, İsmail Hakkı, Açıklamalı Mehmed Âkif Külliyatı, Hikmet Neşriyat, C. 1-10, İstanbul.
TULUM, Prof. Dr. Mertol, (2010), Sinan Paşa, Yakarışlar Kitabı (Tazarru’name), Diyanet Vakfı Yayınları.