ANADOLU DEMİRYOLU HATTININ ANKARA’YA ULAŞMASI VE AÇILIŞI

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ulaşım ve iletişim altyapısının iyileştirilmesine yönelik ciddi şekilde yatırımlar yapılmıştır. Bu yatırımlardan en önemlilerinden biri de Anadolu Demiryolu projesidir. Demiryolunun amacı İmparatorluğun birçok vilayet merkezini başkent İstanbul’a bağlamaktır. Demiryolunun en önemli aşamalarından biri de onun Ankara’ya kadar uzatılmasıdır. İlk önceleri İngilizlere ihale edilen İzmir ve çevresinde yapılan demiryolu döşemeleri daha sonrasında İstanbul’dan İç Anadolu’ya uzatılmıştır. Almanlara ihale edilen İstanbul-Ankara demiryolu birçok engele rağmen başarıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı Anadolu demiryolu hattının Ankara’ya ulaştırılma sürecinin dönemin önemli gazetelerinden olan Ankara Vilayet Gazetesi, Saadet Gazetesi, Tarik Gazetesi, Tercüman-ı Hakikat Gazetesi, Servet-i Fünun gazeteleri üzerinden yeniden keşfedilmesidir. Siyasi, iktisadi ve sosyal sonuçları olan bu proje sanılanın aksine ön çalışmaları yapılmış ve ayrıntılı bir şekilde planlanmıştır. Projeyi yakından takip eden dönemin gazetelerinde keşfedilen ayrıntılar proje henüz hayata geçirilmeden dahi üzerinde ciddi şekilde çalışıldığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı İmparatorluğu, Anadolu Demiryolu, İzmit, Ankara, Abidin Paşa

THE DELIVERANCE OF ANATOLIAN RAILWAY LINE TO ANKARA AND ITS INAUGURATION

In the last period of the Ottoman Empire, serious investments has been made to improve the transportation and communication infrastructure. One of the most important investments is the Anatolian Railway Project. The purpose of the railway is to connect many provinces of the empire with Istanbul. One of the most important stages of the railway is its extension to Ankara. Railway laying in Izmir and its surroundings, which was initially contracted to the British, was later extended from Istanbul to Central Anatolia. The Istanbul-Ankara railway, which was awarded to the Germans, was successfully implemented despite many obstacles. The purpose of this study is to rediscover the process of delivering the Anatolian railway line to Ankara through the newspapers of Ankara Vilayet Newspaper, Saadet Newspaper, Tarik Newspaper, Tercüman-ı Hakikat Newspaper and Servet-i Fünun. The details discovered in the newspapers of the time which closely following the project, which has political, economic and social consequences, reveal that serious work has been done even before the project is implemented.

Keywords:

Ottoman Empire, Anatolian Railway, İzmit, Ankara, Abidin Pasha,

PDF

___

Aktepe, M. (1969), Osmanlı İmparatorluğunun Islahı Hakkında İngiltere Elçisi Henry Layard’ın II. Abdülhamit’e Verdiği Rapor, Belgelerle Türk tarihi Dergisi, 4(22). Dinçer, C. (1968-1971), Osmanlı Vezirlerinden Hasan Fehmi Paşa’nın Anadolu’nun Bayındırlık İşlerine Dair Hazırladığı Layiha, Türk Tarih Kurumu Belgeler, V-VIII, 9-12.Efe, A. (2006). Zaman Tünelinde İstanbul-Ankara Demiryolu Yapım ve İşletme Projesi”, I. Uluslararası Demiryolları Sempozyumu, Ankara.Gavriel, A. Anadolu ve Bağdat Demiryollarının İç yüzü, (Dersaadet, 1327).İğdi, Özlem G. (2013). Abidin Paşa’nın Ankara Valiliği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 53, s. 225-248.Kaynar, İhsan S., Koraltürk, M. (2016). Ankara’ya Demiryoluyla Göçler ve İskân Siyaseti (1890-1910), Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-12. Mcmurray, Jonathan S. (2001). Germany, the Ottoman Empire and The Construction of the Baghdad Railway, Connecticut Praeger.Onur, A. (1953). Türk Demiryolları Tarihi (1860-1953), Ankara, s.12.Özyüksel, M. (1988). Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişimi Sürecinde Anadolu ve Bağdat Demiryolları, İstanbul, s.14.Tunalı, Ayten C. (2009). Hasan Fehmi Paşa, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, XXVIII, 46, s.71-87.
Arşiv Kaynakları Ankara Vilayet Gazetesi, (1886, 21 Temmuz), No: 668.Ankara Vilayet Gazetesi, (1886, 4 Ağustos), No: 670.Ankara Vilayet Gazetesi, (1886, 11 Ağustos), No: 671.Ankara Vilayet Gazetesi, (1887, 5 Ocak), No: 686.Ankara Vilayet Gazetesi, (1887, 23 Şubat), No: 692.Ankara Vilayet Gazetesi, (1887, 24 Ağustos), No: 771.Ankara Vilayet Gazetesi, (1888, 4 Mayıs). No: 778.Ankara Vilayet Gazetesi, (1888, 21 Haziran), No: 782.Ankara Vilayet Gazetesi, (1888, 17 Ekim), No: 746.Ankara Vilayet Gazetesi, (1889, 16 Ekim), No: 795.Ankara Vilayet Gazetesi, (1890, 12 Şubat), No: 811.Ankara Vilayet Gazetesi, (1890, 12 Mart), No: 815.Ankara Vilayet Gazetesi, (1891, 30 Temmuz), No: 929.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 1 Şubat), No: 933.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 7 Şubat), No: 934.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 22 Şubat), No: 935.Ankara Vilayet Gazetesi, (1893, 31 Mayıs), No: 944.Ankara Vilayet Gazetesi, (1894, 1 Ocak), No: 960.Defteri-i Abidin Paşa, CD-ROM No: 83, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi, CD Koleksiyonu.Servet-i Fünun, (1892, 29 Haziran), No: 88.Servet-i Fünun, (1892, 29 Aralık), No: 94.