Öz Roma İmparatorluğu’nun III. yüzyıldan itibaren batıda giderek zayıflaması, nihayetinde 476 yılında son imparatoru Romulus Augustulus’un tahttan indirilmesi ve imparatorluğun batı eyaletlerinin Germen krallıklarına bölünmesine karşın, doğuda uzun süre varlığını devam ettirmesi, Batı dünyasında yapılan Eskiçağ Tarihi araştırmalarında III.-VI. yüzyıllar arasında kalan zaman diliminin Geç Roma, Erken Orta Çağ veya Erken Bizans (ya da kısa Geç Antik Çağ) olarak adlandırılmasına yol açmıştır. İmparatorluğun batı yarısının tedricen çöküşünün sebeplerine odaklanan bu alandaki literatürün tarihi de aslında, Zosimus, Aziz Augustinus, Paulus Orosius gibi tarihçi ve entelektüellerin eser verdikleri Antik Çağ’a kadar dayanmaktadır. BatıRoma İmparatorluğu’nun akıbeti, Rönesans Dönemi’ne gelindiğinde, özellikle Orta Çağ’a ilişkin görüşleriyle modern araştırmaları da etkileyen Francesco Petrarch, Aydınlanma Dönemi içerisinde ise Montesquieu gibi düşünürlerin zihinlerini meşgul eden konulardan olmuş; tartışmanın en önemli köşe taşı da yine Aydınlanma Dönemi tarihçilerinden olan Edward Gibbon’un Roma İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi adlı hacimli eserinde vücut bulmuştur.