20. Yüzyilin İkinci Yarisinda Türkiye ile Hindistan’in Siyasi İlişkileri
Türk-Hint ilişkileri, oldukça uzun bir geçmişe dayanmaktadır. Türklerin Hindistan’a yönelmeleri, yeni bir tarihesmesel sayfa açmış ve tarafların ilişkileri, tarihi, kültürel, dini, siyasi alanlara dayanan boyutlarıyla günümüze kadar sürmüştür. Hindistan’ın 1947 yılında bağımsızlaşmasının ardından Türk-Hint ilişkileri mesafeli bir seyir takip etmiştir. Türkiye’nin Hindistan’ın başını çektiği Bağlantısızlar Hareketi’ne soğuk bakması, bu ülkede Türkiye hakkında kalıcı bir iz bırakırken Türkiye’nin Pakistan ile olan temasları da taraflar arasındaki ilişkileri olumsuz yönde etkileyecekti. Bunlara rağmen iki ülkenin yakınlaşması yönünde politik açıdan çeşitli gelişmeler yaşanmıştı. Taraflar arasında 1952’de bir dostluk anlaşması yürürlüğe girmişti. Öte yandan Hindistan Parlamentosu’nun 1952 sonlarındaki daveti üzerine, 1953’ün ilk aylarında TBMM temsilcilerinin Hindistan gezisi gerçekleşmişti. 1960 Mayıs’ında Hindistan Başbakanı Jawaharlal Nehru, Türkiye’yi ziyaret etmişti. 1960’lı yılların ortalarından itibaren gerek Cumhuriyet Senatosu’nda gerekse TBMM’nde iki ülkenin işbirliği çizgisinde Parlamentolararası Türk-Hindistan Dostluk Grupları kurulmuştu. Başbakan Turgut Özal’ın 1986 yılındaki resmi ziyaretiyle ilişkiler ivme kazanmıştı. Ardından Hindistan Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri T.S.K. Menon’un 1987’de gerçekleştirdiği Türkiye gezisi, ülkeler arasında geleceğe dönük olumlu bir atmosfer oluşturacaktı. 1980’li yıllar da olduğu gibi 1990’larda ve 2000 yılında da cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık seviyesindeki karşılıklı ziyaretlerle ilişkiler güçlendirilmeye çalışıldı. Sonuç itibariyle iki ülke tarihsel ve kültürel açılardan geçmişte uzun bir temas sürecine sahip olmalarına rağmen, Türk-Hint ilişkileri Hindistan’ın bağımsızlaşmasından 2000 yılına kadar, özellikle 1980’li ve 1990 yıllarda siyasal açıdan gelişmekle birlikte beklenen düzeye ulaşamamıştır. Bu çalışma TBMM Tutanak Dergisi, arşiv kaynakları, süreli yayınlar ve araştırma eserlerine dayanarak, bağımsız Hindistan’ın kuruluşundan itibaren Türk-Hint ilişkilerinin siyasi boyutlarıyla aydınlatılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Political Relations of Turkey and India in the Second Half of the 20th Century
Turkish-Indian relations have a very long history. Turks’ turn to India opened a new historical page and the relations of the two parties have continued until today with their historical, cultural, religious and political aspects. After India became independent in 1947, Turkish-Indian relations have followed a distant course. While Turkey’s negative reaction towards The Non-Aligned Movement (NAM) spearheaded by India left a permanent mark about Turkey in this country, Turkey’s relations with Pakistan also affected the relations with India negatively. In spite of these issues, there were several political developments towards the convergence of the two countries. A treaty of friendship between the two nations entered into force in 1952. On the other hand, upon the invitation of the Indian Parliament in late 1952, Indian trip of the representatives of Turkish Parliament was realized in the first months of 1953. In May 1960, the Indian President Jawaharlal Nehru visited Turkey. Moreover, starting in mid-1960s, Inter-Parliamentary Indo-Turkish Amity Groups in line with the collaboration of the two countries were founded both at the Republican Senate and at the Grand National Assembly of Turkey. Relations gained momentum with the official visit of Prime Minister Turgut Özal in 1986. Then the visit of General Secretary of Indian Ministry of Foreign Affairs T.S.K. Menon to Turkey in 1987 created a positive atmosphere for the future between the countries. Like in 1980s, there were also attempts to strengthen the relations with mutual visits at the level of presidency and prime ministry in 1990s and 2000. Consequently, despite the fact that both countries had a long process of contact in terms of history and culture, Turco-Indian relations, which politically developed from the independence of India until the year 2000 (particularly in 1980s and 1990s), could not reach the expected level. This study aims to contribute to the elucidation of the Turkish-Indian relations with all their political dimensions since the foundation of independent India on the basis of Turkish Parliament Minutes Journal, archival sources, periodicals and research works.
___
- Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), 030.01, yer no: 7.42.2.
- BCA, 030.01, yer no: 50.298.5.
- BCA, 030.01, yer no: 63.390.8.
- BCA, 030.10, yer no: 198.356.1.
- BCA, 030.18.01.02, yer no: 119.46.6.
- BCA, 030.18.01.02, yer no: 149.29.18.
- BCA, 030.18.01.02, yer no: 217.24.8.
- Meclis ve Senato Zabıtları
- Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi.
- Millet Meclisi Tutanak Dergisi.
- TBMM Tutanak Dergisi.
- Süreli Yayınlar (gazetelerin tarih ve sayıları dipnotlarda gösterilmiştir)
- Ayın Tarihi.
- Cumhuriyet.
- Milliyet.
- T.C. Resmi Gazete.
- Kitaplar ve Tezler
- BAYUR, Y. Hikmet, Y. Hikmet Bayur, Hindistan Tarihi (3 Cilt), TTK., yay. Ankara 1987.
- BIYIKTAY, Halis, Timurlular Zamanında Hindistan Türk İmparatorluğu, Türk Tarih Kurumu , yay. Ankara 1991. Cumhuriyetin 50. Yılında İstanbul 1973 İl Yıllığı.
- DAVER, Abidin, Türk Denizciliği, Varoğlu Yayınevi, İstanbul 1947.
- DİKERDEM, Mahmut, Hariciye Çarkı-Anılar, Cem Yayınevi, İstanbul 1989.
- DURAK, Neslihan, Hindistan’a Kuzeyden Yapılan Seferler, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya 1999.
- GÖMEÇ, Sadettin, Hindistan’da Türk Hükümdarları, Kültür Bakanlığı, yay. Ankara 1990.
- GÖNLÜBOL, Mehmet; (vd.), Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Siyasal Kitabevi, Ankara 1996.
- GÜLTEKİN, Aysun, “Milli Mücadele Dönemi’nde Hindistan Müslümanları ile Ankara Hükümetleri Arasındaki Münasebetler (1918-1924)”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Balıkesir 2009.
- HAQQI, S.A.H., The Turkish Impact On India The First Phase, 1206-1414/Hindistan’daki Türk Tesiri İlk Dönem: 1206-1414, (çev. Yuluğ Tekin Kurat), ODTÜ Asya-Afrika Araştırmaları Grubu, Yayın No:16 1984.
- HUSSAİN, Fida, Hindistan Matbu’atında Türk Kurtuluş Savaşı ve İnkılâbı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2012.
- KELEŞYILMAZ, Vahdet, Teşkilat-ı Mahsûsa’nın Hindistan Misyonu (1914-1918), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1999.
- KESKİN, Mustafa, Hindistan Müslümanları’nın Milli Mücadele’de Türkiye’ye Yardımları (1919-1923), Erciyes Üniversitesi, yay. Kayseri 1991. KOCATÜRK, Önder, Osmanlı-İngiliz İlişkileri’nin Dönüm Noktası (1911-1914), c. II (Sorunları Çözme Çabaları ve İlişkilerin Kopması 1913-1914), Boğaziçi yay. İstanbul 2013.
- ROBERTS, J. M., Dünya Tarihi, Tarih Öncesi Çağlardan 18. Yüzyıla, c. I, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2011.
- ROBERTS, J. M., Dünya Tarihi, 18. Yüzyıl Ve Sonrası, c. II, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2011.
- SANDER, Oral, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara 2008.
- ŞEN, Leyla, “The US Foreign Policy and the Institutionalization of Dependency in the Periphery in the Post-WW’ Era: Turkey and India Compared (1947-1973)/İkinci Dünya Savaşı Sonrasında ABD’nin Dış Yardım Politikası ve Çevrede Bağımlılığın Kurumsallaşması: Türkiye ve Hindistan Karşılaştırması (1947-1973)”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, The Instıtute of Economics and Social Sciences of Bilkent University, Ankara 2003.
- YALMAN, Ahmet Emin, (vd.), Hindistan’da Gördüklerimiz, Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik A.O., Ankara 1953.
- Bildiri, Makale ve Ansiklopedi Maddeleri
- ALAM, Mujib, “Evolving Pragmatism in Indo-Turkish Relations: From Cold War to Post-Cold War Period”, The Turkish Yearbook of International Relations, sy.38, 2007, s.119-145.
- AKBULUT, Dursun Ali, “İlkçağda Soğdia ve Baktria ile Hindistan İlişkileri”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu, Symposium on Turco-Indian Relations, Bildiriler, TTK., yay. Ankara 2006, s.1-8.
- CÖHÇE, Salim, “Türk İstiklal Mücadelesi ve Hindistan”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu, Symposium on Turco-Indian Relations, Bildiriler, TTK., yay. Ankara 2006, s.127-215.
- DUMAN, Selçuk, “Atatürk Dönemi Türkiye-Hindistan İlişkileri”, Turkish Studies, c. IX, sy.4 2014, s. 389-399.
- DURAK, Neslihan, “Hindistan’da Saka, Kuşan ve Akhunlar”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu Bildirileri 25-28 Haziran 2007, TTK., yay. Ankara 2008, s.139-144.
- DURSUN, Davut, “Bandung/Bandung Konferansı”, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), c. V, Türkiye Diyanet Vakfı 1992, s. 55-56.
- GÜL, Adnan, Adnan Gül, “Batılılaşma Sürecinde Sebilürreşad Dergisi, Tarihçesi, Yayın Politikası ve Düşünce Sistemi”,
- EKEV Akademi Dergisi, sy. 31 (Bahar 2007), s. 39-54.
- HUSAİN, Syed Sajjad, “Bengladeş”, DİA, c. V, Türkiye Diyanet Vakfı 1992, s. 442-447.
- KAHRAMAN, Kemal, “Eyyûb Han”, DİA, c. XII, Türkiye Diyanet Vakfı 1995, s. 17-19.
- KAHYA, Esin, “İlkçağda Hindistan-Türk Düşüncesi Arasındaki İlişkiler”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu, Symposium on Turco-Indian Relations, Bildiriler, TTK., yay. Ankara 2006, s.257-273.
- KONUKÇU, Enver, “Hindistan’daki Türk Devletleri”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu, Symposium on Turco-Indian Relations, Bildiriler, TTK., yay. Ankara 2006, s. 63-71.
- MERÇİL, Erdoğan, “Gazneliler ve Hindistan”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu, Symposium on Turco-Indian Relations, Bildiriler, TTK., yay. Ankara 2006, s.57-62.
- MOHAPATRA, Aswini K., “Bridge to Anatolia: An Overwiew of Indo-Turkish Relations”, The Turkish Yearbook of International Relations, sy.39 2008, s.159-181.
- ÖNALP, Ertuğrul, “Hadım Süleyman Paşa’nın 1538 Yılındaki Hindistan Seferi”, OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), sy.23 (2008), s.195-239.
- ÖZCAN, Azmi, “Bengal”, DİA, c. V, Türkiye Diyanet Vakfı 1992, s. 436-437.
- ÖZCAN, Azmi, “Ebü’l-Kelâm Âzâd”, DİA, c. X, Türkiye Diyanet Vakfı 1994, s. 335-336.
- ÖZCAN, Azmi, “Hindistan Hicret Hareketi”, DİA, c. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı 1998, s. 108-109.
- ÖZCAN, Azmi, “Hindistan/Osmanlı-Hindistan Münasebetleri”, DİA, c. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı 1998, s. 81-85.
- ÖZCAN, Azmi, “Hindistan/Tarih”, DİA, c. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı 1998, s. 75-81.
- ÖZCAN, Azmi, “Hindistan’da İngiliz hâkimiyeti ve ulemânın tavrı”, Divan İlmi Araştırmalar Dergisi, sy. 17 (2004/2), s. 103-115.
- ÖZCAN, Azmi, “İngiliz Doğu Hindistan Şirketi”, DİA, c. XXII, Türkiye Diyanet Vakfı 2000, s. 294-295.
- ÖZCAN, Azmi, “İngiltere/İngiliz Sömürgeciliği”, DİA, c. XXII, Türkiye Diyanet Vakfı 2000, s. 299-302.
- ÖZCAN, Azmi, “Nedvetü’l-Ulemâ”, DİA, c. XXXIII, Türkiye Diyanet Vakfı 2006, s. 514-515.
- ÖZCAN, Azmi, “Şah Alem”, DİA, c. XXXVIII, Türkiye Diyanet Vakfı 2010, s. 250-251.
- ÖZCAN, Azmi, “Şah Cihan”, DİA, c. XXXVIII, Türkiye Diyanet Vakfı 2010, s. 251-252.
- ÖZCAN, Azmi, “Zakir Hüseyin”, DİA, c. XLIV, Türkiye Diyanet Vakfı 2013, s. 107-108.
- PALABIYIK, M. Hanefi, “Gaznelilerin Hindistan Seferleri”, EKEV Akademi Dergisi, sy.32 (Yaz 2007), s. 139-152.
- PALABIYIK, M. Hanefi, “Hindistan Tarihinde Gazneli Türk Hakimiyeti”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu Bildirileri 25-28 Haziran 2007, TTK., yay. Ankara 2008, s. 91-127.
- PALABIYIK, M. Hanefi, “Hindistan Tarihinde ve Hint Kültüründe Müslüman Türkler”, EKEV Akademi Dergisi, sy.33 (Güz 2007), s. 67-94.
- QURESHİ, M. Naeem, “Hindistan Hilafet Hareketi”, DİA, c. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı 1998, s. 109-111.
- RİZVİ, Saiyid Athar Abbas, “Keşmir”, DİA, c. XV, Türkiye Diyanet Vakfı 2002, s. 325-327.
- TÜRKMEN, Fikret, “Hint-Türk Folklor Etkileşimi”, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu, Symposium on Turco-Indian Relations, Bildiriler, TTK., yay. Ankara 2006, s. 339-350.
- WASTİ, Syed Tanvir, “The Circles of Maulana Mohamed Ali”, Middle Eastern Studies, c. XXXVIII/4, 2002, s. 51-62.
- YÜKSEL, Hayriye, “Türk Devriminin Hindistan ve İran’daki Yansımaları”, Akademik Bakış, c.III/6 (Yaz 2010), s. 237-254.
- Diğer Kaynaklar
- “Söyleşiler-Hindistan’ın En Önde Gelen Ortadoğu ve Türkiye Uzmanı Aftab Kamal Pasha ile Röportaj”, http://www.orsam.org.tr/index.php/Content/Convs/233?s=orsam%7Cturkish, 20.01.2017.
- Türkiye-Hindistan Kültür Cemiyeti Kokteyl Parti Davetiyesi (Dr. Eminalp Malkoç Arşivi).
- Dr. Eminalp Malkoç Tarafından Nihat Boytüzün ile Gerçekleştirilen Söyleşi, 10 Eylül 2013, saat 15.30-16.00.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kazakistan'ın Dış Politika Önceliklerinin Şekillenmesinde Bir Faktör Olarak Çin'in Enerji Talebi
Yrd. Doç. Dr. Esme Özdaşlı, İsa Burak Gonca
Müteşebbis ve Devlet, 18. Yüzyılda Peksimetçibaşı Nureddin Ağa’nın Yükselişi
Osmanlı Belgeleri Işığında Hammer
Rus Dilinde Kiplik Parçacıkları: Anlamı, Dildeki İşlevi Ve Çeviri Sorunları Üzerine
Yrd. Doç. Dr. Leyla Çiğdem Dalkılıç
20. Yüzyilin İkinci Yarisinda Türkiye ile Hindistan’in Siyasi İlişkileri