MUHARREM CAN

4644

TÜRKİYE’NİN YURT DIŞI DOĞRUDAN YATIRIMLARININ KÜRESELLEŞMESİ: COĞRAFİ DAĞILIMINDAKİ VE YATIRIM NEDENLERİNDEKİ DEĞİŞİM

Türkiye’nin 1980’lerde sermaye hareketlerinde serbestleşmeye gitmesi sonrasında, Türk firmalarının yurt dışı doğrudan yatırımları (YDDY) artmaya başlamıştır. 1989’da Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 Sayılı Kararda yapılan değişiklik, 1995 yılında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşması ve aynı yıllarda Sovyetler Birliği ve Yugoslavya’nın dağılma sürecine girmesi, Türk firmaları için önemli bir fırsat doğurmuştur. Ağırlıklı olarak KOBİ’ler olmak üzere, Türk firmaları başlangıçta Balkanlar, Orta Asya, Kafkasya gibi yakın coğrafyada bulunan ülkelerde, özellikle maliyet avantajlı ve kaynaklara erişim amaçlı yatırımlar yapmıştır. 2005 yılında başlayan AB üyelik müzakereleri, ülke içine yabancı yatırım akışını hızlandırmış, bu ise rekabet baskısı oluşturmuştur. Türkiye’nin 2008 yılı küresel krizini nispeten rahat atlatması, Türk firmalarına yurtdışına yatırımları için yeni fırsatlar yaratmıştır. Özellikle aile holdingleri, yeni teknolojiye erişim gibi stratejik amaçlarla, Batı Avrupa, Kuzey Amerika gibi gelişmiş bölgelere, önemli miktarlarda yatırım yapmıştır. Afrika ve Asya-Pasifik bölgeleri, yine son zamanlarda,yatırımların arttığı bölgeler olmuştur. Bu gelişmelerle Türkiye’nin yaptığı YDDY bölgesellikten küreselliğe doğru önemli ölçüde değişmeye başlamıştır

GLOBALIZATION OF OUTFLOW TURKISH INVESTMENT: THE CHANGE OF GEOGRAPHICAL DIFFERENTIATION AND THE INVESTMENT REASONS

After Turkey’s liberalization of capital movements in the 1980s, the FDI of Turkish firms began to increase. The change in the Decision No. 32 on the Protection of the Value of Turkish Currency in 1989, the customs union agreement in 1995, and the disintegration of the Soviet Union and Yugoslavia in the same years created an important opportunity for Turkish companies. Turkish companies, mainly SMEs, initially made investments in countries located in close geographies such as the Balkans, Central Asia and the Caucasus, especially for cost advantage and access to resources. The EU membership negotiations, which started in 2005, accelerated the flow of foreign investment into the country, which created competitive pressure. Turkey’s relatively comfortable recovery from the 2008 global crisis created new opportunities for Turkish companies to invest abroad. Especially family holdings have started to invest in developed regions such as Western Europe and North America for strategic purposes such as access to new technology. Africa and Asia-Pacific regions have been regions where investments have increased recently. With these developments, Turkey’s FDI (outflow) has started to
PDF

___

  • - Akal, Mustafa. “Ortadoğu Sınır Ülkeleriyle Dış Ticaret Yoğunlaşması ve Yapısal Değişim”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 2008, s. 271-296.
  • - Akçaoğlu, Emin, Türk Firmalarının Dış Yatırımları: Saikler ve Stratejiler İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği, Yayın No. 241, 2005.
  • - Altay, Hüseyin. “Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne Yapılan Sermaye Transferlerine Etki Eden Ekonomik Faktörlerin Türkiye Kökenli Uluslararası Firmaların Yöneticileri Açısından Değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 2003, s. 1-23.
  • - Anıl, İbrahim, Armutlulu, İsmail; Canel Cem and Porterfield, Rebekka, “The Determinants of Turkish Outward Foreign Direct Investments”, Modern Economy, 2, 2011, pp. 717-728.
  • - Anil Keskin, Duygu; Anil, İbrahim; Canel, Cem and Porterfield, Rebekka “A Study on the Entry Strategies Related With Risk Management of Turkish Companies to the Emerging Economies”, International Journal of Business and Social Science, 3 (7), 2012, pp. 272-282.
  • - Aybar, Sedat. “Determinants of Turkish Outward Foreign Direct Investment”, Transnational Corporations Review, 8 (1), 2016, pp. 79-92.
  • - Bal, Harun ve Göz, Devlet. “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türkiye”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 2010, s. 450-467.
  • - Başar Selim and Çakıcı-Özkılıç, Selda. “Effects Of Outward Foreign Direct Investment of Turkey on Economic Growth and Domestic Investment”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71 (1), 2016, pp. 231-247.
  • - Başlar, Kemal. “Gümrük Birliği "Anlaşması’nın (1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı'nın) Hukuksal Niteliği”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 4 (1), Güz: 2004, s. 151-198.
  • - Batmaz, Eftal Şükrü; Emiroğlu, Kudret ve Ünsal, Süha. İnşaatçıların Tarihi, Türkiye’de Müteahhitlik Hizmetinin Gelişimi ve Türkiye Müteahhitler Birliği, Türkiye Müteahhitler Birliği (Ankara) ve Tarih Vakfı, İstanbul, 2006.
  • - Bechev, Dimitar. “Turkey in the Balkans: Taking a Broader View”, Insight Turkey, 14 (1), 2012, pp. 131-146.
  • - Commercial Representation: Handbook for Official Trade Representatives, Geneva: International Trade Center UNCTAD/GATT, 1987.
  • - Çoban-Kayacı Ayşe ve Ataay Aylin. “A Conceptual Framework of Internationalization of Family Business Groups: Turkey Context 1”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15 (2), 2020, pp. 677- 698.
  • - D. Daniels, John; A. Krug, Jeffrey and Trevino, Len. “Foreign Direct Investment From Latin America and the Caribbean”, UNCTAD, Transnational Corporations, 16 (1), 2007, pp. 27-55.
  • - De Haar, M.W.J, The Relationship Between The Diplomatic Network and the Outward Foreign Direct İnvestment: an Application to the Nederlands, Erasmus University (Nederland), Economics and Business Economic: master thesis, 2013.
  • - DEİK, Yurtdışı Yatırım Endeksi 2017, İstanbul,2017.
  • - DEİK, Yurtdışı Yatırım Endeksi 2019, İstanbul, 2019.
  • - Erdilek, Asim. “Internationalization of Turkish MNEs”, Journal of Management Development, 27 (7), 2008, pp. 744-760,
  • - Forsgren, Mats. “The Concept of Learning in the Uppsala Internationalization Process Model: A Critical Review”, International Business Review, N. ll, 2002, pp. 257-277.
  • - Heavilin Jason and Songur, Hilmi. “The Roles of Cultural Distance and Psychic Distance on Outward FDI: The Case of Turkey”, Regional Business Review, Volume 36 and 37, dec.2017 and may 2018, pp. 51-68.
  • - Johanson, Jan and Vahlne, Erik, “The Mechanism of Internationalisation”, International Marketing Review, 7 (4), 1990, pp. 11-24,
  • - Johanson, Jan and Wiedersheim-Paul, Finn. “The Internationalization of the Firm-Four Swedish Cases”, Journal of Management Studies 12(3), 1975, pp. 305- 323.
  • - Kahraman, Arslan. “Türkiye’nin Yeni Pazar Arayışları İçinde Afrika Ülkelerinin Yeri ve Önemi”, Verimlilik Dergisi, 2, 2018, s. 133-162.
  • - Kaya, Harun and Erden, Deniz. “Firm-Specific Capabilities and Foreign Direct Investment Activities of Turkish Manufacturing Firms”, Journal of Management Development, 27 (7), 2008, pp. 761-777.
  • - Kayam Saime S. ; Hisarcıklılar, Mehtap and Kayalıca, Özgür. “Spoilt for Choice: Explaining the location Choice of Turkish Transnationals”, Munich Personal RePEc Archive, 2011.
  • - Kılıçaslan, Yılmaz; Üçdoğruk Gürel, Yeşim; Önder Gökhan and Önder Zeynep Karal. Why Do Turkish Firms Go Abroad to Invest, EconWorld Working Paper Series No: 2019-001, World Economic Research Institute, 2019.
  • - Koyuncu, Cüneyt and Ünal, Hüseyin Safa. “Does Institutional Structure Matter in Attracting Outward FDI Flows from Turkey?: Panel Study”, Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 06 (02), 2020, pp.102-111.
  • - Kumar, Nagesh. “Emerging TNCs: Trends, Patterns and Determinants of Outward FDI by Indian Enterprises”, United Nations Conference on Trade and Development, Transnational Corporations, Vol. 16, No. 1 (April 2007), pp. 1-27, United Nations, New York and Geneva, 2007.
  • - Long W. Lam and White, Louis P. “An Adaptive Model of the Internationalization Process: Lessons Drawn From the President Enterprise Corporation”, International Journal of Organizational Analysis, 7 (2): 1999, pp.105-134.
  • - Narula Rajneesh and Dunning, John H. “Industrial Development, Globalization and Multinational Enterprises: New Realities for Developing Countries”, Oxford Development Studies, 28 (2), 2000, pp. 141-167.
  • - Önder Gökhan and Karal, Zeynep. Determinants of Foreign Direct Investments Outflow From a Developing Country: the Case of Turkey, Business, Management and Education, 11(2), 2013, pp. 241-255.
  • - Serin, A. Emin. Doğrudan Dış Yatırım Yapan Türkiye Kökenli Firmaların Eski Yugoslavya Cumhuriyetlerindeki Faaliyetlerini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Bosna Hersek Örneği, yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, 2008.
  • - Seyidoğlu, Halil. Uluslararası İktisat, Geliştirilmiş 17. Baskı, Güzem Can Yayınları No:24, İstanbul, 2009.
  • - Szigetvári, Tamás. Eastern Europe As Investment Locatıon For Turkish OFDI, Centre for Economic and Regional Studies of the Hungarian Academy of Sciences-Institute of World Economics, Working Paper, 2018.
  • - Tatoğlu, Ekrem; Glaister, Keith W. and Erdal, Fuat. “Determinants of Foreign Ownership in Turkish Manufacturing”, Eastern European Economics, 41 (2), 2003, pp. 5-41.
  • - Toduk Akiş, Yeşim. “Turkish Firm’s Success Factors in the Former Soviet Union (FSU)”, Cross Cultural Management-An International Journal, 6 (4), 1999, pp. 3-11.
  • - Türkiye’nin Yurtdışı Yatırımları, Yurtdışı Yatırım Raporu, Serbest Bölgeler, Ekonomi Bakanlığı, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü, Ankara, 2017.
  • - Türkiye’ye Gelen ve Türkiye’den Giden Doğrudan Yatırımlardaki Gelişmeler, TEPAV, Ankara, 2019.
  • - Uygur, Sevil. “Ülkemizin Dış Ticaret ve Doğrudan Yurt Dışı Yatırımlarında Tercih Ettiği Ülkeler İçin Rank Korelasyonu ve Kümeleme Analizi”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXXII (2), 2013, s. 95-112.
  • - World Investment Report 2020, International Production Beyond the Pandemics, UNCTAD, 2020.
  • - Yavan, Nuri. “Türkiye’nin Yurt Dışındaki Doğrudan Yatırımları: Tarihsel ve Mekânsal Perspektif”, Bilig, Güz, Sayı 63, 2012, s. 237-270.
  • - Yıldırım, Canan. “Turkey’s Outward Foreign Direct Investment: Trends and Patterns of Mergers and Acquisitions”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 19 (3), 2017, pp. 276-293. İnternet Kaynakları
  • - Kap 16 Aralık, 2020. https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/893294 (Erişim; 22.12.2020)
  • - https://www.koc.com.tr/faaliyet-alanlari/sirketler), (Erişim; 22.12.2020).
  • - Uluslararası Yatırım Pozisyonu-Yıllık (1996-2020), Uluslararası Yatırım Pozisyonu, TCMB, Ankara, 2021. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_18/5003/ DataGroup/turkish/bie_uypucay/ (Erişim; 10.11.2021).
Avrasya Etüdleri-Cover
  • ISSN: 1300-1604
  • Yayın Aralığı: Yıllık
  • Başlangıç: 1994
  • Yayıncı: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

CEMAL KAKIŞIM

DIŞ YARDIM MEKANIZMASI OLARAK ULUSLARARASI BURS PROGRAMLARI: KARŞILAŞTIRMALI BIR ANALIZ

MUHAMMET MUSA BUDAK

POST-UNITARY FEDERALIZATION IN SOMALIA

MOHAMED AHMED ADAN, HASAN SAYIM VURAL

TÜRKİYE’NİN YURT DIŞI DOĞRUDAN YATIRIMLARININ KÜRESELLEŞMESİ: COĞRAFİ DAĞILIMINDAKİ VE YATIRIM NEDENLERİNDEKİ DEĞİŞİM

MUHARREM CAN

CHINESE FOREIGN POLICY AND THE CHALLENGES OF MARITIME SECURITY

BURAK ŞAKIR ŞEKER