Türkiye’deki Balkan Muhacirleri Arasında Kaybolan Bir Topluluk: Torbeşler

Osmanlı döneminde özellikle 1877-78 Osmanlı-Rus Harbinin ve 1912-1913 Balkan Savaşları’nın ardından Balkanlar’dan Anadolu’ya doğru Türklerden ve Türk olmayan Müslüman topluluklardan oluşan güçlü bir göç akımı başladı. Osmanlı Devleti’nin parçalanmasından sonra yine binlerce perişan mülteci yollara döküldü. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türk karşıtı düşünceler komünist yönetimler tarafından desteklenmeye başlanınca benzer bir göç dalgası daha yaşandı. Nüfusun tek–tipleştirilmesi ve dinden soyutlanması, bazı Balkan ülkelerinin izlediği bu hasmane ve genellikle saldırgan politikanın temel düşüncesiydi. Bu konuda yapılan araştırmalarda, Anadolu’ya gelen göçmenler arasında yer alan ve Torbeşler olarak bilinen (Makedonca konuşan Müslümanlar) göçmen topluluğundan fazla söz edilmediği görülmektedir. Bu nedenle, bu makale Makedonya’dan Türkiye’ye özellikle 1950 yılından sonra göç eden Torbeşlerin uyum ve kimlik sorunları incelenecektir. Bu çalışmada ayrıca Torbeşlerin kendi milliyetlerini tanımlama ve Türkiye’ye göç nedenleri üzerinde durulacaktır. Bu sebeple, makalede öncelikle Makedonya Cumhuriyeti’nde halen mevcut olan Torbeşlerin kimlik tartışmalarına kısaca değinilecektir. Bu çerçevede Türkiye’de Türkçe konuşamayan bir göçmen topluluk olmanın sıkıntıları ve Türkiye’nin Türk ve Müslüman kimliği bağlamında yeni bir milli kimlik oluşturma sürecinde Torbeşlerin uyruk değiştirme zorlukları incelenmektedir.

A Lost and Forgotten Balkan Immigrant Community in Turkey: Torbeshes

During Ottoman Empire particularly after the Russo-Ottoman War of 1877–1878 and the Balkan Wars of 1912-1913, a strong emigration wave of the Turks and the non-Turk Muslim population started from Balkan countries towards Anatolia. After the disintegration of the Ottoman Empire, thousands poured into the miserable refugee road again. After the Second World War anti-Turkish thoughts more experienced a similar wave of immigration began to be supported by the communist authorities. The aim of single-modeled and de-religionization of the population was the basic idea of some Balkan countries in this hostile and often aggressive policy. In the search done on this topic, an immigrant community known as Torbesh (Macedonian speaking Muslims) have not been mentioned often. So, this article examines the Torbesh community migrated from Macedonia to Turkey, their adaptation and identity problems in Turkey particularly in the post-1950 era. This study also focuses on the ways in which the Torbeshes define their nationality and the reasons for emigration to Turkey. Therefore, the article first will briefly discuss the identity of Torbeshes in the Republic of Macedonia currently available. In this context, the difficulties and challenges for Torbesh being a non-Turkish speaking immigrant in Turkey and also the changing nationalities as an immigrant community in Turkey through the process of a creating a new national identity in the context of Muslim and Turkish identity are examined