Saʻdî-i Şîrâzî’nin Bostân Adlı Eseri Üzerine

Farsça bir manzume olan Bostân, hicri yedinci yüz yıllın meşhur şairlerinden olan Saʻdî-i Şîrâzî tarafında mesnevî tarzında yazılmıştır. Edebi, hikemi ve tasavvufi eserlerin en önemlilerinden olan Bostân 655 yıllında Salgurlular’dan Atabek Ebû Bekir Saʻd b. Zengî adına yazılmış ve Gülistân’dan bir yıl önce telif edilmiştir. Şemʻî, Sürûrî, Sûdî ve Bursalı Havâyî tarafından Türkçeye şerh edilmiştir. İslam ülkelerinde Farsça öğretimi için başvurulan temel eserlerden biri haline gelmiştir. Fars edebiyatının en büyük üstatlarından olan Saʻdî bu eserinde seyahatlerini, dönemin vaziyetini ve yaşadığı toplumun düşüncesini dille getirmiştir. Bu çalışmada Bostân eseri detaylıca incelenmiş, nüshaları, ne zaman ve kim için kaleme alındığı hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bostân, Saʻdî, Tasavvuf

PDF

___

Çiftçi, Hasan. Klasik Fars Edebiyatında Hiciv ve Sosyal Eleştiri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002.
Dâdbe, Asgar. “Bostân”. Dâiretü’l-Maârif-i Bozorg-i İslâm. 12: 739-45. Tahran: Merkez-i Dâiretü’l-Maârif-i Bozorg-i İslâmî, 1383.
Deştî, Alî. Kalemrû-i Saʻdî. Nşr. Mehdî Mâhûzî. Tahran: İntişârât-i Zevvâr, 1390.
Dihhodâ, Alî Ekber. Lügatnâme-i Dihhodâ. Nşr. Muhammed Muîn ve Seyyid Caʻfer Şehîdî. 4: 5072. Tahran: Dânişgâh-ı Tahran Müessese-i Lügatnâme-i Dihhudâ, 1377.
Gölpınarlı, Abdülbâki. “Bustan”. İslam Ansiklopedisi. 2: 823-24. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1979.
Hânlerî, Zehrâ. Ferheng-i Edebiyât-i Fârsî. Tahran: Bünyâd-ı Ferheng-i İran, 1969.
Karaismailoğlu, Adnan. “Bostân”. DİA. 6: 307-308. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
Kazâî, Hâdî. Zindegînâme-i Şâirân ve Nivîsendegân ez Rûdekî tâ Devletâbâdî. Tahran: Enteşârât-i Behzâd, 1386.
Kazvînî, Muhammed. Memdûhîn-i Şeyh Saʻdî. Tahran: Merkez-i Saʻdî Şinâsî. Perest, Hamîd Yezdân. Âteş-i Pârsî. Tahran: İntişârât-i İtlâʻât, 1393.
Saʻdî- yi Şîrâzî. Metn-i Kâmil Dîvân-i Şeyh Ecel Saʻdî-yi Şîrâzî. Nşr. Müzâhir Musaffâ. Tahran: Kanun-i Maʻrifet, 1238.
Saʻdî-i Şîrâzî-Ebû Abdullâh Müslihuddîn. Bostan. Çev. Hikmet İlaydın. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1950.
Saʻdî-i Şîrâzî- Ebû Abdullâh Müslihuddîn. Bostan. Çev. Kilisli Rıfat Bilge. İstanbul: Zafer matbaası, 1958.
Saʻdî-i Şîrâzî, Ebû Abdullâh Müslihuddîn. Bûstân. Çev. A. Naci Tokmak. İstanbul: Şule Yayınları, 2015.
Saʻdî-yi Şîrâzî, Ebû Abdullâh Müslihuddîn. Külliyât-i Saʻdî. Nşr. Muhammed Alî Fürûgî ve Ebû’l-Kâsım Hâlet. Tahran: Müessese-i Matbûʻâtî-i İlmî, 1940.
Safâ, Zebîhullâh. Târîh-i Edebiyât Der İrân. Tahran: İntişârât-i Firdevs, 1368.
Yâhekî, Muhammed Caʻfer. “Bostân”. Dânişnâme-i Cihân-i İslâm. 4: 546-47. Tahran: Bünyâd-ı Dairetü’l-Maarif-i İslâmî, 1388.