Türk-Bulgar ortak kültürü

Türkler ve Bulgarlar yüzyıllar boyunca birlikte yaşamışlardır. Osmanlılar Orta Asya ve Anadolu kültürünü Bulgaristan 'a taşımışlardır. Türk kültürü doğal olarak yaşadığı bu coğrafyanın insanının ortaya koyduğu maddî ve manevî kültür ürünlerini etkilemiştir. Manevi etkiler örf, âdet ve geleneklerin yaşama geçirilmesinde kendini göstermiştir. Dil, edebiyat ve sanat ürünleri manevî etkilenmenin dışa vurumu biçiminde değerlendirilebilecek maddî etkilenmeyi yansıtmıştır. Bulgar halkının yaşama biçimleri, gelenek görenekleri, kültürleri Bulgaristan 'da Türk dilinin yaygınlaşması ve Türk kültürüne ait eserlerin hızla inşa edilmesiyle değişime uğramıştır. Türklerle, Türk diliyle ve Türk kültürüyle iç içe yaşayan Bulgar halkı Türk kültüründen etkilenmişlerdir. Bugün birçok Türk atasözü Bulgar diline çevrilmiş ve kullanılmaktadır. Birçok Türk türkü ezgisini Bulgar şarkılarında görebilmekteyiz. Bulgaristan 'da Türk kültürünün yöre halkına etkisinin en açık göstergesi onların dillerine girmiş Türkçe kelimelerdir. Bugünkü Bulgarcada, Türkçeden geçen dört-beş bin civarında kelime bulunmaktadır. Dildeki etkilenme sadece kelimeler ile sınırlı değildir; birçok deyim ve atasözleri de ortaktır. Diğer taraftan Türk kültürü de, Bulgaristan 'da yerli halkın kültürünü etkilediği kadar Bulgar kültüründen etkilenmiştir. Osmanlı hâkimiyeti döneminde Bulgaristan'da birçok mimarî eser inşa edilmiş, edebiyat ve diğer sanat alanlarında faaliyet gösteren birçok sanatçı tarafından çok değerli eserler ortaya konmuştur. Bu durum Bulgaristan 'da büyük bir kültürel olgunlaşmanın ve büyük bîr kültürel birikimin meydana gelmesini sağlamıştır.

Turkish-Bulgarian comman cultur

The Turks and the Bulgarians lived together for centuries. The Ottomans brought the Central Asian and the Anatolian culture into Bulgaria. Naturally, the Turkish culture inevitably affected all the material and spiritual products of culture that the people of this geography produced. The spiritual influences can be seen in the field of habits, customs, and traditions. The products of language, literature and art reflect an expressionist material influence. The lifestyle of the Bulgarian people, along with their customs, traditions, and culture met a great change with the fast spreading of the Turkish language and with the rapid construction of works of art. The Bulgarian people who lived together with the Turks, Turkish language, and Turkish culture were influenced by the Turkish culture. Today, lots of Turkish proverbs translated into Bulgarian are in use. We observe lots of examples of Turkish folksong tunes in the Bulgarian songs. The most striking feature of the Turkish culture in Bulgaria is the existence of the Turkish words that are coined into the Bulgarian language. There are some four or five thousand Turkish words in Bulgarian language today. The influence in language is not limited to the words only; there are lots of common phrases and proverbs. On the other hand, the Turkish culture was influenced by the indigenous Bulgarian culture. Under the Ottoman rule lots of architectural works were built, and lots of important literary works, as well as other works of art were produced by numerous men of arts. This fact paved the way to the culmination of a great culture and to the cultural maturation of Bulgaria.

PDF

___

Araslı, Altan; Avrupa 'da Türk İzleri, c.II, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
Ayverdi, Ekrem Hakkı; "Yugoslavya'da Türk Abideleri ve Vakıfları", Vakıflar Dergisi, Ankara, 1956.
Castellan, Georges; Balkanların Tarihi, Çev: Ayşegül Yaraman Başbuğu, Milliyet Yayıncılık, İstanbul, 1995.
Cambazov, İsmail; "Sofya'da Bugünkü Osmanlı Mimari Eserleri", Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslararası Sempozyumu (17-19 Mayıs 2000, Şumnu-Bulgaristan), c. 1, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
Canım, Rıdvan; "Yirmi Birinci Asrın Başında Balkanlarda Yaşayan Türkçe", Millî Eğitim Dergisi, Sayı: 148, Ekim-Kasım-Aralık 2000.
Fığlalı, Ethem Ruhi; "Önsöz", Türk Dünyası Halk kültürü Üzerine Araştırma ve İncelemeler, Muğla, 1996.
Genç, İlhan; "Balkanlarda Türk Divan Edebiyatı ve İzleri", Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu Bildirileri, İzmir, 1998.
Gökbilgin, Tayyib; XV nci ve XVI ncı Asırlarda Edirne ve Paşaeli Livası, İstanbul, 1952.
Hafız, Nimetullah; "Yugoslavya'da Yayınlanan Kitapların Bibliyografyası", Sesler Dergisi, Sayı: 180, Üsküp, 1983.
İsen, Mustafa; "Çağdaş Prizren Şairleri", Ötelerden Bir Ses, Ankara, 1997. Kafesoğlu, İbrahim; Eski Türk Dini, Ankara, 1980.
Kafesoğlu, İbrahim; Türk Millî Kültürü, Ordu Bahsi, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1983.
Kaşıkçı, Nihat- Yılmaz, Hasan; Karadeniz'in Öte Yakası, Türkar Yayınları, 2002.
Karpat, H. Kemal; Balkanlar, D.V.İ.A., İstanbul, 1992.
Kaya, Fahri; Çağdaş Makedon Şairleri Antolojisi, Ankara, 1986.
Koloğlu, Orhan; "Mostar" 2004, Gazete Milliyet Pazar, 10 Ekim 1999, İstanbul, 1999.
Kurat, Akdes Nimet; IV. - XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara, TTK Basımevi, 1972.
Köprülü, Fuat; Proto Bulgar Hukukuna Dair Notlar, THİTMecmuası, 1931.
Memişoğlu, Hüseyin; Geçmişten Günümüze Bulgaristan'da Türk Eğitim Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
Memişoğlu, Hüseyin; Bulgaristan 'da Türk Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 145, Seri: I, Sayı A. 28, Ankara, 1995.
Öztuna, Yılmaz; Rumeli Kaybımız, İstanbul, 1990.
Peremeci, Osman Nuri; Tuna Boyu Tarihi, İstanbul, Resimli Ay Matbaası, 1942.
Saatçi, Suphi; "Kerkük İle Kıbrıs ve Balkanlarda Yaşayan Türk Topluluklarının Edebiyatları Arasında Var Olan Benzerlikleri", İkinci Uluslararası Kıbrıs ve Balkan Türk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri, İzmir, 1996.
Sağlam, Feyyaz; "Ortak Türk Edebiyatı Açısından Yunanistan Türklerinin Konumu, Önemi ve Problemleri Üzerine Düşünceler", Yunanistan Türkleri Edebiyatı Üzerine İncelemeler, İzmir, 1996.
Sabev, Orlin; "Şumnu'daki Şerif Halil Paşa (Tombul) Camisi: Batı-Doğu Diyalogunun İzleri", Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslararası Sempozyumu, AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
Tarihte Türk - Bulgar İlişkileri; Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, Genelkurmay Basımevi, 2004.
Turan, Ömer- İbralıimgil, Z. Mehmet; Balkanlardaki Türk Mimari Eserlerinden Örnekler, Ankara, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No:97, 2004.
Yediyıldız, Bahaeddin; "Osmanlılar Döneminde Manastır", Atatürk ve Manastır Sempozyumu, Ankara, 1999.
Zafer, Zeynep; "Balkanlarda Türk Kültürü ve Yordan Yorkov", Balkanlarda Kültürel Etkileşim ve Türk Mimarisi Uluslararası Sempozyumu, AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
http://www.turkolog.Org/02.01.2006.