ÖZETTopraklarda mevcut Na+, K , Ca++ ve Mg++ gibi değişebilirkatyonların tayini için çok çeşitlimetodlargeliştirilmiştir.Tavsiye ,edilen i metodlardaki temel prensip; toprağı baş/d.a birkatyon ile muamele ederek değişebilir katyonlarla bu katyonunyer değiştirmısini sağlamak ve solusyona geçen katyonlarıuygun' bir metod yardımıyla tayin etmektir. Bazı avantajIarıdolayısiyle. bu maksatla çoğunlukla 1 N amonyum asetadkullanılmaktadır. Çalışmanın gayesi, 'amonyum asetad metoduile uygunluk halinde olan daha basit' bir metodun seçimidir.Araştırmada, U. S. Salinity Lab. Staff (1954) tarafındanteklif edilen metod ile bulunan değişebilir' katyonların mik·tarı, standart olarak kabul edilmiştir. Diğer taraftan; 3' gr.toprak örneği 15, 25, 40 ve 50 ml amonyum asetad ve 10, 20ve 30 dakikalık çalk,alama müddetleri kullanılarak ekstrakteedilmiş ve elde edilen değerler standart metod ile mukayeseyetabi tutulmuştur. Çalışmada ,5 farklı bölgeden alınan 10adet yüzey toprak örneği .kullanılmıştır'.Elde edilen sonuçlara göre, 25 niı amonyum asetad ile 10dakika karşılaştırılan ve.. süzülen solusyonlardaki Na ve Kmiktarları, standart metod ile benzerlik göstıermektedir. Serbestheç ve tuz ihtiva eden topra.klarda 'bulunap Ca+Mg miktarları katyon değişim kapaistesini geçmekte ve bu tip topraklardadaha başka yöntemlerin uygulanması gerekmektedir.Kireçli olmayaJı topraklarda ise bu yolla elde edilen solusyonlardaCa+Mg tayinleri yapılabilmektedir. Söz konusubasit metQdun toprak analiz laboratuvar1p..rında ve diğer bir.çok gayeler için kullanılabileoeği sonucuna varılmış ve ayrıcatavsiye edilen bu metodun tuzlu ve sodyumlu olmaymı"norma!topraklar için geçerli o&ıbileceği ileri sürülmüştür.AN INVESTIGATION ON DETERMINATION OF EXCHANGABLE CATIONS IN SOILS AND SELECTION OF A SIMPLE METHODSUMMARYA number of .roethods e~istfor determination of exchangeablecations, such as Na, K, Ca and Mgin soils. The main princip1e of themethods is treatment ofsoil withanather cation by which exchangeablecations are replaced and tomeasuı:e the amount of cations inthe solutionby a suitable method.In most cases, 1 N ammonium acetadhas been used due to sameadvantages. The purpose of thisexperiment İs to find a moresimple method that is in agreementwİth ammonium acetad method.In this research, the amountof exchangeable cations found bythe method of U.S. Salinity Lab.Staff (1954) is chosen as standard.On the other hand, soil sample of3 gr. is treated with 15, 25, 40 andSO 'ml of ammonium acetad usingdifferent shaking time of 10, 20and 30 minutes. The results obtainedfrom the treatments are comparedwith standard method. Tensoi! samples taken from surfaceare use.d in this experiment.According to the -results, theamouots of Na and K obtainedfrom LO minutes'of shaking of thesoi! samples with 25 ml of ammaDiumacetad are in agreement withstandard method. Ca + Mg in soilscontaining salt and free carbonateexceeds catian exchangecapacity and same other methodsshould be used in this kind ofsoils. In noncalcareous soils, thedetermination of Ca + Mg in thesolution obtained by this \Vaycan be measured. The simplemethod can be used in soi!testing laboratories and for sameother purposes. Furthermore,thismethod is valici for nonsaline andnonsodic soils.