TOPRAĞA TATBİK EDİLEN AZOTLU GÜBRELERDEN MEYDANA GELEN AMONYAK ŞEKLİNDEKİ AZOT KAYIPLARI
ÖZETToprağa ilave edilen azotlu gübrelerdeki azotun ıbir kısmıNHJ şeklinde uçar.ak kaybolmakta ve 'bu miktar bazı şartlaraltında .% 50 ye kadar çıkabilmektedir.Bu konu ile ilgiliolarak kabul edilen genel teoride; amonyum bileşiklerininCae03 ile reaksiyona girdiği, reaksiyon sonunda bir Ca bileşiği'ile (NH4JzCOJ teşekkül ettiği, amonyum karbonatın daNH], COı ve HıO yrı parçalandığı ve bu suretle NH3-N kayıplarıortaya çıktığı iZeri isürülmektedir.Reaksiyon sommda teşi;kkül eden Ca bileşiğininerirliliği, Id,ayıplar üzerine büyük ölçüdeetkili olmakta ve bu bileşiğin eriyebilir olmaması halindekayıplar artmaktadır.Amonyak kayıpları üzerinde y,apılan denemeler ve bu konudaileri sürülen önerilere göre;1. Kayıplar -toprağın pH değe'ri .ile artar ve caeo3 mik,tarıile yakinen ilgilidir. .2. T.oprağa tatbik edilen iazot miktarı ile kaybolanNHJ-N miktarı arasında pozitif bir ilişki mevcuttur.3. Tatbik edilen gübrenin cinsi kayıpları etkilemektedir.4. Kayıplar ısıile artar.5. Kayıplar, rüzgar hızı ve rüzgarın nisbl rutubeti ile alakalıdır.6. İnce tekstürlü topraklardaki kayıp, kaba tekstürlütopraklardan :daha azdır.7. ](.atyon de.ğişim kapasitesi ile kayıplar ,arasında negatifbir ilişki mevcuttur ve ,değişebilir katyonlar da kayıplarıetkilemek~edir.8. Gübrenin tatbdk şekli kaybedilen miktarlara tesir etmektedir.Görüldüğü gibi kayıplar üzerine etkili olan çok sayıdafaktör mevcuttur. Bun~ard.an bir veya birkaçını dikkate alarak,herhangi bir topraktan meydana gelecek kayıp hakkındahüküm vermek hatalı bir yoldut·. Diğer '.taraftan, memleke·timizde iklim ve toprak özellikleri bölgeden bölgeye büyükfarklılık göstermektedlF'ıer. Bu nedenle, çeşitli bölgelerde kayıplariizerine ietkili olan faktörleri dikldate alan denemeleryapılmalı ve kayıpları azaltıcı yollar saptanmalıdır.