ÖZETSütün ihtiva ettiği çeşitli besin maddelerinin biri veya birkaçı yönünden,daha konsantre ve dayanıklı olan gıdalara işlenmesinde geriye çeşitliyan ürünler kalmaktadır. Bunlar genellikle sutün besin maddesi bakım ın.dan ve endilstriyel yönden önemli bileşenlerini içeren yağsız silt, yayıkaltı (ayran) ve peynir suyudur. Yurdumuzda istihsal edilen beş milyonıona yakın sütün %90 gibi lamamına yakın kısmı ilkel meıoılar/a mamili/ere işlenmekıe, bundan dolayı artıklarm ekonomik olarak değerlendirilmesimümkün olamamaktadır. Değelendirilmeyen artıklar besin maddesive endüstri ham. maddesi yönünden ısrafa, ekonomik açıdan kayıplarave çevre kirlenmesi yoluyla canlılara zarara sebep olmakıadır.Yan ürünlerin değerle~dirilmesine süı endüstriSi gelişmiş ülkelerde bilyükönem verilmekte, bu konuda çok sayıda araştırmalar yapılmış veyapılmaktadır. Süt endüstrisine paralelolarak, yan 'ürünleri değerlendirmeendüstrisi de gelişmiştir.Yan ürünlerden yağsız süt, birçok bakımıardan süte benzer ve onunkullamldığı yerlerde kullanılır. Ortalama olarak 100 kg. sül/en 85 kg.yağsız süı (!lde edilir. Bir kg. yağsız silt 350 büyük kalori W!rir. lhti'vaettiği proteinleri meydana getiren amino asit/erinin çeşit oranı bakımındanuygimluğu kendisine beslenme yönünden üstün bir değer kazandırmaktadır.Yayık altı bileşim bakımından yağsız süte benzer. Heryapılan 100 kg. tereyağı için 166 kg. yayık altı yan ürün olarak eldeedilir. Peynir suyu süt şekeri ve madensel maddeler yönünden zenginyan rundÜr. Bakteriyoloiik -besin ortamı hazırlamasındanıilaç fabrikaların"da ham madde olarak faydalamlmasına kadar çok geniş kullanmaalanı vardır.