KARS VE CİVARINDA ÇAYIR ÖRTÜSÜ ALTINDA TEŞEKKÜL ETMİŞ OLAN BÜYÜK TOPRAK GURUPLARININ MORFOLOJiK FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

ÖZETBu araştırma adı geçen bMgedeki topraklann morfolojik,fiziksel vekimyasal özelliklerini ve büyük toprak grupları ile birlikte mevcut olabi/ecek problemlerini tayin ve tesbit ,~tmek amacı i/e yapılmıştır.Morfolojik ô·zellikleri arazi çalışmalın ile tesbit edilen bu topraklarınfiziksel ve kimyasal özellikleri uygwı metodların ku/lamlmasıile laboratuvarda tayin edilm~tir.Türkiye'nin jeolojik olarak en 'genç arazisine sahip olan bu bölgeniniklimi karasaldır.i';; 1,00 - i';; 49,90 arasında kurn, i';; 16,20 - % 57,65 arasında siltve i';; 4,60 - i';; 72,40 arasında kil ihtiva eden bu topraklar genellikleince bünyeli topraklardır. Tarla kapasiteleri i';; 29,53 - i';; 59,12; solmanoktası değerleri i';; 15,n-1';; 43,30 ve faydalı su değerleri de i';; 5,82i';;22,87 arasında değişmektedir. Geçirgenlik sımfları yavaş ila ortahızlı arasında olup geçirgenlik değerle,ri 0,17 - 8,26 cm/saat arasındayeralmaktadır. Hava permeabilitesi/su permeabilitesi oranları yüzey topraklarda37,87 ila 311,50 arasındadır. Doyma yüzdelerinın i';; 53,62i';;104,13; havada kuru rutubet değerlerinin ise %4,38-1,;; 8,34 arasındadeğiştiği görülmektedir. Özgül ağırlıklom 2,34 - 2,84 gr/cm.3; volümağırlıkları 0,94 - 1,48 gr.fcm3 ve total poroziteleri de %46,18 - %63,ı 4 değerleri arasında yer almaktadır/ar.pH değerleri saturasyon çamurunda 5,18 - 8,10; 1:5'lik toprak süspanSiyamında5,75 - 8,80 arasında olup, genellikle alt kat/ara doğruartmaktadır. Alt katlara doğru azalan organik madde miktarı % 0,3113,95arasında değişmektedir. KarbonGıt değerleri i';; 0,03'ten yani esermiktarlardan % 24,64'e kadar çıkmaktadır. Katyon değişim kapasiteleri38,56-76,08 meq/100 gr. arasındadır. Toplam ekstrakte edilebilirkatyonlar 25,96-83,51 meq/100 gr. ve toplam değişebilir katyonları da25,76-83,12 meq/100 gr. arasında yeralmaktadır. Çözünebilir katyonlartoplamı 2,05-8,75 meq/lt. değerleri arasındadır. Elektriki geçirgenlikdeğerleri 180,54 -722,57 micromhos/cm. arasında değişmektedir. Totalfosfor miktarları 277,02-1231,20 ppm. arasında olan bu topraklar genelliklefosforca zengindirler.Yapılan araştırma neticesinde bu bö'lgedeki taban ve etek arazilerdeoluşan topraklar "Çernozem"; yüksek düzlük, tepelik ve yamaç arazilerdeoluşan topraklar da" Yüksek Dağ çayır Toprakları" olarak adlandırılmıştır.SUMMARYRESEARCAHES ON MORPHOLOGICAL, PHYSICAL AND CHEMİCALPROPERTIES OF GREAT SOIL, GROUPS FORMED UNDER THEGRASS VEGETATION AT KARS AND ITS VICINlTYThe aim of this research was to study the morphological, physical and chemical characteristics of the soils in this region studied and the problems to be faced, related to the great soil groups.The data on the morphological characteristicsof the soils were obtainedfrom the observations madein thefield andthe determinations for the physicaland chemicalcharaeteristics of the soils weremade in the laboratory by employingthe appropriate methods.The region studied has geological1ythe youngest land of Turkeyand hasa continenta1 climate.The soils are generally light in texturewith 1,00 %to 49,90 %sand, 16,20%to 57,65 %silt and 4,60 %to 72,40% clay.The soils have field capacities vatyingbetween 29,53 % and 59,12 % ;.wilting points of 15,77 % to 43,30 %;available water capacities of 5,82 % to22,87 %; permeabilities to water of 0.17to 8.26 c.m/hour which may be Cıassjfiedslow to moderately rapid; water penneabilityto air permeability ratios for thesurface soi1s varying between 37.87 and311.50; saturation percentages of 53.62%to 104.13 %; air dry mOİsture contentsof 4.38 % to 8.34; specific gıavities of2.34 to 2.84 g/cm 3; buIk densities of0.94 to 1.48 g/cm3; total porosities of46.18 %to 63.14 % ;pH vaIues of 5.18to 8.10 in saturatioD paste and of 5.75to 8.80 in soil: water suspensions of 1:5which show generally inerease with thedepth of soil profile; organic matter contentsof 0.31 % to 13.95 %which showdeerease with the depth of soil profile;carbonate contents of 0.03 % (or traee)to 24.64 % ; cation exchange capac.itiesof 38.56 to 76,08 m.e./ıoO g ; totalextractable cations of 25.96 to 83.51 m.e./100 g ; total exchangeable catiousof 25.76 to "83.12 m.e,f100 g; total soluble catiOnsof 2.05 to 8.75 m.e./I.;electrical conductivities of 180.54 to 722.57 micromhos/cm.; and total phosphoruscontents of 277.02 to 1231.20 ppm.;indicating that the soils are rich İn phosphorus.From the results obtained the soilsformed on the 10w1ands and footslopesareas of the region were classjfied as"Chernozem" and those formed on theuplands, hilly areas and sloping landsas "High Mountain Meadow Soils".
Anahtar Kelimeler:

-