Erzurum koşullarında yetiştirilen bazı kiraz çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özellikleri

Erzurum ilinin Uzundere ilçesinde 1996-97 yıllarında yapılan bu çalışmada 5 kiraz çeşidinin (Kırdar, Akşehir Napolyonu, Salihli, Sapıkısa, Yerli) fenolojik ve pomolojik özellikleri incelenmiştir. İncelenen çeşitlerde tam çiçeklenme Nisan ortası ile Mayıs başlarında gerçekleşmiş ve ortalama l hafta sürmüştür. Çeşitlerde hasat Haziran ayının ortaları ile sonlarında başlamıştır. En erken hasat olumuna gelen çeşit her iki yılda da Kırdar, en geççi çeşit ise Akşehir Napolyonu olmuştur. Meyve iriliği en fazla olan çeşit Akşehir Napolyonu, en az olan çeşitler ise Kırdar ve Yerli olarak bulunmuştur. Çeşitlerde C vitamini (Askorbik asit) içeriği 5.94-8.10 mg/100 g, toplam asit % 0.65-0.98. SÇKM %I2.10-16.90 arasında değişmiştir. Duyusal analiz sonucunda en fazla görünüm puanını Akşehir Napo[yonu, en fazla tat puanını Yerli ve Akşehir Napolyonu, en fazla aroma puanını da Akşehir Napolyonu çeşitleri almıştır. Gövde kesit alanı başına en fazla verim 1996yılında Yerli, 1997'de ise Akşehir Napolyonu çeşitlerinden elde edilmiştir. Bu sonuçlara göre Çoruh vadisinde denenen 5 kiraz çeşidinin herhangi bir problemle karşılaşılmadan yetişebileceği söylenebilir. Ancak, bunlar arasından ilkbaharın geç don tehlikesini atlatması bakımından diğer çeşitlerden geç çiçek açan, meyve iriliği görünümü, lezzeti, ve verimi bakımından diğer çeşitlerden üstün özellikler gösteren Akşehir Napolyonu çeşidinin araştırma bölgesi için öncelikle tavsiye edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

The phenological and pomological characteristics of sweet chery cultivars under Erzurum conditions

The objective of this study was to determine phenological and pomological properties of 5 sweet cherry cultivars (Kırdar, Akşehir Napolyonu, Salihli. Sapıkısa, Yerli) in Uzundere vicinity of Erzurum during 1996-1997. Full bloom of the cultivars occured between the middle of April and beginning of May, and lasted for a week on average, while the harvest started between the middle and end of the June. The earliest sweet cherry culüvar was Kırdar but the latest was Akşehir Napolyonu during both years. Akşehir Napojyonu had the largest fruit size while Kırdar and Yerli had the smallest. In these cultivars, vitamin C was between 5.94 and 8.10 mg/100 g, total acidity 0.65-0.98 % and total solible solids 12.10-16.90 %. In the sensory evaluation, Akşehir Napolyonu received the highest score of appearance, taste and aroma score while Yerli had the highest taste score. Yield per trunk cross section area was highest in Yerli in 1996 while Akşehir Napolyonu gave the highest yield in 1997. According to the results of this study. 5 sweet cherry cultivars studied could be cultivated without any problems in Çoruh valley. However, Akşehir Napolyonu could be more preferably owing to its late bloom after the late spring frosts, its fruit size, appearance, taste and aroma, its yield was also higher compared to the other cultivars.

PDF

___

Anonymous, 1975. Tarımsal Yapı ve Üretim. 1970-72. D.İ.E. Yayınları, No:725. Ankara.
Anonymous, 1983. Gıda Maddeleri Muayene ve Analiz Yöntemleri Kitabı. Tarım ve Köylşleri Bak. Gıda İşleri Genel Müd. Genel Yayın No: 65, Özel Yayın No: 62-105, Ankara, s796.
Anonymous, 1995. FAO Production Yearbook, Vol.49.
Anonymous, 1997. Tarım ve Köylşleri Bakanlığı, Erzurum İl Müdürlüğü Çalışma Raporları.
Anonymous, 1999. Tarım İstatistikleri Özeli, 1979-1998. D.İ.E. Yayınları, No:2275, Ankara.
Chapman, P. )., G. A. Catlln, 1976. Grovvth Stages in Fruit Trees From Dormant to Fruit Set. Plant Sciences. 58( I I): I -7.
Edizer, Y., B. Erdoğan, 1999. Tokat'ta Yetiştirilen Bazı Yerli Kiraz Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye İli. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı, 71- 75.
Gülcan. R„ M. Güleıyüz. İ. Bolat, A. Ünal, L. Pırlak, A. Eşitken. R. Aslantaş, L. Karaduva. H. Demirsoy, 1995, Yumuşak ve Sert Çekirdekli Meyveler Tüketim Projeksiyonları ve Ürellm Hedederi, IV. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı, 629-664.
Güngör, M.K., M.Sağlamer, 1995. İçel Yöresi Yayla Kesimlerine Uygun Kiraz Çeşitlerinin Saptanması. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı. Cilt I (Meyve), 238-242.
Kurnaz. Ş-. 1989. Adana ve Pozantı'da Yetiştirilen Bazı Şeftali ve Nektarın Çeşitlerinin Derim Öncesi ve Derim Sonrası Fizyolojileri (Doktora Tezi). Çukurova Üniv. Fen Bil. Ens., Adana.
Küden, A., N.Kaşka, 1992. Çukurova'nın Yayla Kesimlerine Verim ve Kalite Bakımından Uyabilecek Kiraz Çeşitlerinin Saptanması. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cill I (Meyve). 487-490.
Küden. A, N.Kaşka, 1995. Kiraz Çeşit ve Selekslyon Çalışmaları. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı. Cill I (Meyve), 233-237.
Özbek, S.. 1978. Özel Meyvecilik (Kışın Yaprağını Döken Meyve Türleri). Ankara Üniv. Basımevi, Ankara, s486.
Ülkumen, L. 1973. Bağ-Bahçe Ziraatı. Ataıürk Üniv. Basımevi, Erzurum, S4I5.