G. CLEİJ, S.m. DE BOCK, B. LEKKERKERKER, Erol ORAL (ÇEV.)

BETA VULGARIS L. İLE B. INTERMEDİA BUNGE ARASINDAKİ ÇAPRAZLAMALAR

ÖZETB. vulgaris L.'irı (2n=4xo=36) bir yıllık olan erkek kısır tetraploidformu, yabani bir tür olan Beta intermedia BUNGE (2n=36) ile çaprazıanmıştır.Mqdan.a gelen E ı bitkileri bir yıllık ve erkek kısır özelliğinesahip olmuşlar ve müteakip yıllarda 2 ya da 3 yıl süreyle hem diploidve tetraploid şeker pancar/an ile hem de hayvan. pancalı ile geriyemelezlerıdirilmişlerdir. Teıraploid materyalderı (36 kromozoml",) ayııolaı ak hexaloid (54 kromozomlu) ve fok sayıda aneuploid bitkiler demeydana gelmiştir.Elde edilen bulgular, tetraploid sel'iyedeki materyalin F ı generasyonundansonra çoğunlukla aponıiktik olarak çoğaldığı sonucunu ortayakoymuştur. Penta-~ hexCl-, septa- ve hatta octoploid bitkilerin ortayaçıkması çaprazlamaya tabi tutulan fertlerde meiosisin yer almadığı varsayımıile izah edileMUr. Hexaploid mateyalin proJell~/erinde zamanzaman triploid bitkiler bulunmuş ve bunların haploİd materyalolabileceğimütalaa edilmiştir. Hatta açık tozlaşan Fı'in projenUerinde pentaplolerede rastlanmış ve iki generasyon gççtikten sonra dahi çiçek tozumeydana getirme/erine rağmen bunlar pentaploid olma özelliklerini devamettirmişlerdir. Bu durum apomiktik çoğalmanın diKer bir işareti olarakkabul edilebilir.Hexaploid materyalı1e diplaM şeker pancarı arasındqki çaprazlamasonucu meydana gelen tetraplold generasyon, şeker pancarı ıslahınınen iyi özelliğini 'ansı/maktadır.

Anahtar Kelimeler: