Burcu BAYKALIR GÜL, Mustafa İSSİ, Yusuf GÜL

Araştırma laboratuvarlarında biyogüvenlik, zoonotik hastalıklar ve tıbbi atıkların bertarafı

Laboratuvarlarda yapılan deney ve çalışmalarda karşılaşılabilecek biyolojik tehlikelere karşı önlem alınması, yani biyogüvenliğin sağlanması gereklidir. Bu nedenle araştırmacılar ve öğrenciler ile bakım ve temizlikçi dahil tüm personelin laboratuvar biyogüvenliği konusunda yeterli bilgiye sahip olması önem arz eder. Ülkemizde son yıllarda bilimsel çalışmalarda laboratuvar hayvanlarının kullanılmasının yaygınlaşması ve hayvan türlerinin sayısındaki artış, ayrıca tavşan, kobay, fare, gerbil ve hamster gibi küçük hayvanların evlerde pet olarak beslenmeye başlanması konuyu daha da önemli kılmaktadır. Bu derlemede; laboratuvarda meydana gelebilecek tehlikeler, zoonoz hastalıklar ve tıbbi atıkların bertarafı konularında güncel bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Eradication of medical waste and zoonotic diseases, biosafety in research laboratories

There is a necessity to take precautions against the potential biological threats during the experiments and studies in laboratories, and hence biosafety should be provided. For this reason, researchers, students and all the personnel including the maintenance and cleaning staffshould have enough knowledge about the safety of the laboratory. In our country, the spread of the use of laboratory animals in academic studies in recent years and the initiation of feeding the increasing number of animal species as well as small animals; such as rabbit, guinea pig, rat, gerbil and hamster as a pet at home makes it even more important topic. In this review, we tried to provide actual informations on dangers that may occur in laboratory, zoonotic diseases and eradication of medical wasteges.

PDF

___

Anonim, 2012. Laboratory animal allergens and zoonotic diseases, http:// umanitoba.ca /admin /human_ resources /ehso /media /Lab_ Animal_Allergen _and_ Zoonosis_ Online_ Training, 2012_SCC. pdf. [Erişim: 17.12. 2012].
Bleich N., 2008. Zoonosen bei maus und ratte alslabor- und heimtiere, Beri. Münch. Tierârztl. Wochenschr. 121, 7/8, 241-255.
Borat, M., 2009. Tehlikeli atıkların yönetilmesi. 1. Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer (KBRN'08) Kongresi Bildiri Kitabı, 1. Basım, İstanbul, 39-47.
Ceyhan, İ. 2005. Biyogüvenlik laboratuvar seviyeleri ve biyogüvenlik kabinlerinin seçimi, kullanımı ve bakımı. 4. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi Kongre Kitabı, 608-633.
Chosewood LC., Wilson DE., 2009. Biosafety in microbiological and biomedical laboratories. 5 Edition, http:// www. cdc. gov /biosafety /publications / bmbl5/ bmbl. pdf. [Erişim: 10.12. 2012).
Çevre ve Orman Bakanlığı. Tıbbi Atıkların Kontrol Yönetmeliği. 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete.
Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü'nün B.18.0. ÇYG.0.04. 03.167.01 /3600- 17398 sayı 31. Mart 2006 tarih, Tıbbi Atıkların Sterilizasyonu konulu genelgesi (2006/7).
Durgut R., Yarsan E., 2007. Laboratuvar Hayvanları Hastalıkları ve Sağaltımı. I. Baskı, Medisan Yayın Serisi 66, Ankara.
Gören S., 2009. Tıbbi atıkların bertarafı-aksaklıklar ve Türkiye'nin durumu. 1. Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer (KBRN'08) Kongresi Bildiri Kitabı, 1. Basım, İstanbul, 101-107.
Gül Y., Issi M., Bozkurt D. 2012. Zoonoz hastalıklardan korunma. İn "Koruyucu Sağlık Hizmetleri", Ed., C. Yakıncı, E. Yeşilada. Türk Eczacıları Birliği Eczacılık Akademisi Yayını. Mattek Matbaacılık Bas. Yay. Tan. San. Tic. Ltd. Şti., Ankara.
Gürler B., 2011. Laboratuvarlarda DAS uygulamaları ve biyogüvenlik. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, 195-204.
Hankenson FC., Johnston NA., Weigler BJ., Di Giacomo RF., 2003. Zoonoses of occupational health importance in contemporary animal research Comp. Med., 53, 579-601.
Kafa B. Personelin Korunma Esasları, www. bornovavet. gov.tr /PDF /PERKORUNMA .pdf. [Erişim: 05.10. 2012].
Karaman M., 2012. Laboratuvar hayvanları biliminde biyogüvenlik ve iş sağlığı. İn "Küçük Deney Hayvanlarından Rat", Ed., O. Yücel, O. Genç. JCAM., Ankara.
Kurtdede A., 2001. Tavşan Hastalıkları. Barışcan Ofset, Ankara.
MEB. Çevre Sağlığı, Tıbbi Atıklar 850CK0038, Ankara, 2011. http:/www. megep.meb. gov.tr /mte_ program_modul /modul_pdf /85CK0038. pdf. [Erişim: 17.12. 2012].
Ortatatlı M., Kenar L., Yaren H., Karayılanoğlu T., 2006. Biyolojik araştırma laboratuvarında güvenlik. Türkiye Klinikleri J. Med. Sci., 26, 396-403.
Öztürk M., 2007. Sağlık kuruluşlarında atık yönetimi, tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği ve getirdiği sorumluklar, www.das.org.tr /kitaplar /kitap 2007/ yazi/ mustafa. ozturk-das- 2007-yazi. pdf. [Erişim: 24.12. 2012].
Öztürk M., 2009. Tehlikeli atıklar grubundaki tıbbi atık yönetimi, www. nuveforum. net /attachments/ 36623dl252821711- tibbi-kitap-son. pdf. [Erişim: 17.12. 2012].
Peeters J., 2011. Biosafety in laboratory animal facilities. A practical approach.biosafety and biotechnology unit. Brussels, Belgium.
Prüss A., Giroult E., Rushbrook P., 1999. Safe manegement of wastes from health care activities, WHO.
Sargın S., Gürhan İD., 2009. Ege üniversitesi biyomühendislik bölümü laboratuvar güvenliği faaliyetleri. 1. Kimyasal, biyolojik, radyolojik, nükleer (KBRN'08) kongresi bildiri kitabı, 1. Basım, İstanbul. 63-70.
Yücel Tutar D., 2004. Tıbbi atık yönetimi için yeni bir yaklaşım ve Ankara örneği. Doktora Tezi. A.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimer Çevre Anabilim Dalı, Ankara.
World Health Organizasyon (WHO), 2004.Laboratory biosafety menuel.$3^{th}$ed.,Geneva.