SULTAN ABDÜLAZİZ'DEN BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NA OSMANLI DONANMASI

Öz ÖZETXiX. yüzyıl çıünyası Avrupa devletlerinin gemicilik sektöründe degeliştiği bir dönemi ifade eder. Artık donanrnalarda yelken devri sonaermiş ve buharlı zırWı gemi çağı başlamıştır. Osmanlı Devleti de, 1827Navarin yenilgisinden sonra, bu gelişmelerden uzak kalmamak için,Avrupa ve ABD'den buharlı zırWı. savaş gemileri satın almayabaşlamıştır. XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlıdonanmasında başlayan bu gelişme, Sultan Abdülaziz döneminde zirveyeçıkmıştır. Sultan Abdülaziz, Türk donanmasım İngiltere ve Fransa'dansonra dünyanın üçüncü donanması seviyesine çıkarmıştır. Ancak budonanmanın işlevini sürdürmesi, ABD ve İngiliz mühendis vekaptanlarının insafına terkedilmiştir. Sultan Abdülhamid döneminde Türkdonanması çeşitli sebeplerle işlevsiz duruma soku1makla birlikte, 1900'lüyılann başından itibaren donanmaya yeni gemiler satın alınmayabaşlanmıştır. 1907'den Birinci Dünya Savaşı'na kadar Osmanlıdonanmasında çok fazla gelişmelerin olduğu görülmemektedir. Budönemde bazı eski gemiler, Avrupa tersanelerinde tamir edilmeye, yenialet ve silahlarla donatılmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda İngiltere'ninkontrolünde olan Türk donanrnasım, bu nüfuzdan kurtarmak içinAlmanların çalışmalan gözlenmektedir. Fakat bunu gerçekleştirmekmümkün olmamıştır.Bu çalışmada Sultan Abdülaziz döneminde kurulmaya başlananmodern Osmanlı donanması, Sultan Abdülhamid dönemindeki gelişimsüreci ve nihayet donanmanın İttihat ve Terakki döneminden ı. DünyaSavaşı'na kadarki durumu üzerine arşiv vesikalarının ışığında bilgilerverilmeye çalışılacaktır.Anahtar Kelimeler: Türk donanrnası, kruvazör, Sultan Abdülaziz,Sultan Abdülhamid, bahriyeABSTRACTThe World of the XIXth century is the period that theEuropean States developed in the sector of navigation. The age ofsailing ships in the fleets ended and that of steam armor-platedwarships has began. After the defeat ofNavarin in 1827, the OtlornanState also began to buy steam armor-plated warships from Europeand USA not to stay behind from these developments. From thesecond half of the XIXth century, this development seen in theOtlornan fleet increased under the reign of Sultan Abdülaziz. SultanAbdülaziz raised the Turkish fleet to the level of the third fleet of theWorld after the French and British fleets. However, the working ofthis fleet was depended on American and British captains andengineers sense of fair play. During the period of Sultan AbdülhamidII, the Turkish navy was left un-functional because of variousreasons. From the beginning of the years of 1900, it has been beganto buy new warships for the fleet. it has not been seen to has beenmuch more developments in the Ottornan fleet from 1907 to the firstWorld War. During this period, some old warships were worked tobe repaired in European shipyards, equipped with new equipmentsand weapons. At the same time, Germans efforts have been seen tosave the Turkish navy under the control of England. But to realizethis has not been possible.In this artic1e, the beginning to be established in the period ofSultan Abdü1aziz of the modem Ottornan fleet, its situation under thereign of Sultan Abdülhamid ii and, finally, the condition of the fleetduring the period of time from the period of Union and Progress tothe first World War have been examined based on archivaldocuments.Key words: Navy, Turkish fleet, cruiser, Sultan Abdülaziz,Sultan Abdülhamid II