NAKŞIBENDİLİK TARİKATI VE TARİKAT MENSUBU MEŞHUR JÜSİP KÖPEYULİ

Muhammed Bahaeddin Nakşibend (1318 -1389) tarafından kurulan Nakşibendiyye tarikatı14. yy’den günümüze kadar İslâm dünyasında çoktutulmuş ve en yaygın Sünnî tarikatı olaraktanınmıştır. Buhara civarında ortaya çıkan butarikat özellikle Türkler (Özbekler, Tatarlar,Kazaklar ve Türkmenler gibi tüm büyük Türkhalkları) arasında çok yaygınlaşmıştır. Нem bâtınîhem de zahirî sistemleri birleştiren Nakşibendilik,sûfîler arasında büyük rağbet görmüştür. İkitarikatın da kurucu atası sayılan Ebû Ya’kub YûsufНemedanî’nin yönetmesiyle Yesevîyye tarikatıylabirlikte Nakşibendiyye tarikatı da Orta Asyatopraklarında benimsenmiş ve daha hızlı olaraknüfuzunu genişletmiştir. Aynı kökenli olan bu ikitarikat arasındaki temel ayrım zikir metodunadayanmaktadır.Kazak mutasavvıf şairi, evliya Meşhur JüsipKöpeyuli (1858-1931) Nakşibendiyye tarikatınınbu topraklardaki en tanınmış şahsiyetlerindenbiridir. Dini eğitimi sırasında farklı hocalardan dersgören şair, aynı zamanda İslâm dinini yaymakamacıyla hizmet etmiştir. Kaleme aldığı bütüneserlerinin tasavvufi yönü ile sosyal hayatındakidavranışlarından şairin Nakşibendilik tarikatıyolunu tuttuğunu görebiliyoruz.

NAKSHBANDIA AND SECT OF MESHUR JUSUP KOPEYULI

The Nakshibendia sect which has been established by Muhammed Bahaeddin Nakshibend (1318 -1389) is the populest Sunni sect in the İslamicWorld since 14 centry. This sect has become populated near Buhara specially among Turkish Uzbek, Tataria, Kazakhs and Turkmen like as the biggest Turkish community. The Naqshbandi, which combines both the sacred and the zahiric systems, has gained great popularity among the Sufis. With the administration of Abu Yamişkub Yûsuf Hemedanî, who was considered as the founder ancestor of the two sects, the Naqshbandiah sect with Yeseviahyah order was adopted in Central Asia and expanded its influence more rapidly. The fundamental distinction between these two sects lies in the invocation method. Meshur Jusup Kopeyulı (1858-1931) is one of the most prominent figures of the Naqshbandi order in this land. During his religious education, he was taught by different professors and he also served as a missionary in order to spread the religion of İslam. From the mystical aspect of all the works he wrote, we can see from his behavior in social life that the poet undoubtedly holds the path of the Naqshbandi sect.

PDF

___

Algar, Hamid. (2007). Nakşibendîlik. İstanbul: İnsan Yayınları.
Arın, Erlan. (2013). Meşhur Jüsip Eserleri, (2.cilt), Pavlodar: EKO Yayınları
Elmalılı, M. Hamdi Yazır. (2015). Haz. Öztürk Abdülvehhab, Kur’an-ı Kerim Türkçe Meali, İstanbul: Kahraman Yayınları.
Kadırov, Zaynuddin (2014). Kazakistan’da Nakşibendiyye tarikatı (Yüksek lisans tezi), Almatı: Nur Mübarek Üniversitesi.
Köpeyuli, Meşhur Jüsip. (2008). İman, Pavlodar: Eko.
Margulan, Alkey, Meşhur Jüsip Köpeev. (1940). Almatı: Kazak Edebiyatı.
Pazılov, Aset (2007). Meşhur Jüsip Köpeyuli’nin Tarihi Mirası, Karagandı: Karagandı Ekonomi Üniversitesi Yayınları.
Pazılov, Aset (2012). Meşhur Jüsip ve Dini Kanunlar, Ekibastuz: PrimaLux Yayınları.
Pala, İskender. (2015). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
Tosun, Necdet. (2015). Bahâeddîn Nakşbend (Hayatı, Görüşleri, Tarikatı), İstanbul: İnsan Yayınları.
Yılmaz, H. Kâmil. (2018). Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar. İstanbul: Ensar Yayınları.
Üstüner, Kaplan. (2007). Divan Şiirinde Tasavvuf. Ankara: Birleşik Yayınları.
Weismann, Itzchak. (2015). Çev. Kelkitli İrfan. Nakşibendilik-Dünya Çapında Bir Sûfî Geleneğin Sünnî Tutum ve Faal Tavrı. İstanbul: Litera Yayınları.