KURGUSALLIK / İTİBÂRÎLİK BAĞLAMINDA EDEBİYAT

Öz Bütün güzel sanatların; dolayısıyla bütün güzel sanat eserlerinin temel değer ve niteliklerinden birisi itibârîliktir. Edebiyat da güzel sanatların ana dallarından biri olduğuna göre, onun ve onun sınırları içinde kalan bütün edebî türlerin veya eserlerin temel değer ve niteliklerinden birisi itibârîlik olmalıdır. Prof. Dr. Şerif Aktaş tarafından dilimize ve edebiyat bilimimize kazandırılan itibârî/kurgusal ve itibârîlik/kurgusallık kavramlarının Türkçedeki kullanımına baktığımızda, çok büyük ölçüde “anlatma esasına bağlı eser/türler”in olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman, mekân ve anlatıcı gibi temel unsurlarının nitelenmesinde kullanıldığını görürüz. Her türlü sanat eseri gibi, her türlü edebiyat eseri de, temel unsurları durumundaki muhtevası, yapısı ve dili bakımından ve daha da önemlisi, söz konusu temel unsurların ferdî ve orijinal sentezinde hayat bulan “bütün”ün terkibi açısından kurgusal/itibârî bir metindir.

Anahtar Kelimeler:

edebiyat, kurgusallık, itibarilik

PDF

___

AKTAŞ, Şerif “Edebiyat Teorisi Üzerine”, Türkiye Günlüğü, S.49, Oc.-Şub. 1998, s.90.

AKTAŞ, Şerif Ahmet Rasim’in Eserlerinde İstanbul, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1989.

AKTAŞ, Şerif, “Edebî Eser ve Yapısalcılık”, Doğuş Edebiyat, Nisan 1982, s. 9- 10.

AKTAŞ, Şerif, “Edebiyat Teorisi Üzerine”, Türkiye Günlüğü, S.49, Oc.-Şub. 1998, s.90;

AKTAŞ, Şerif, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Birlik Yay., Ankara, l984.

ARİSTOTELES, Poetika, (Çev. İsmail Tunalı), Remzi Kitabevi, İstanbul, 1983.

AYTAÇ, Gürsel, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Gündoğan Yay., Ankara, 1997, s.15.

BOURNEUR, R. - QUELLET R., Bourneur, Roman Dünyası ve Roman İncelemesi, (Çev. H. Gümüş), KB Yay., Ankara, l989.

BOYNUKARA, Hasan, Modern Eleştiri Terimleri, YYÜ Fen_Edebiyat Fak. Yay., Van, 199.

EAGLETON, Terry, Edebiyat Kuramı, (Çev. Esen Tarım), Ayrıntı Yay., İstanbul, 1990

İLERİ, Selim, “Edebiyat Eserinde ‘Gerçek’ Kişiler”, Zaman, 28 Ekim 2007.

İNCE, Özdemir, Yazınsal Söylem Üzerine, “Yazınsallık”, Can Yay., İstanbul, 1993

KANTARCIOĞLU, Sevim, Edebiyat Akımları ve Temel Metinler, GÜ Yay., Ankara,1993

KARATAŞ, Turan, Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara, 2004.

KISAKÜREK, Necip Fâzıl Şiirlerim, Fatih Yay., İstanbul, l969..

ÖNAL, Mehmet, En Uzun Asrın Hikâyesi, Akçağ Yay., Ankara, 1999

ÖZDEMİR, Emin, Türk ve Dünya Edebiyatı, KB Yay., Ankara, 1994.

TURAL, Sadık Kemal, Edebiyat Bilimine Katkılar, Ecdâd Yay., Ankara, 1993

WELLEK R. - WARREN A., Edebiyat Teorisi (Çev. Ö.F.Huyugüzel) Akademi Yay., İzmir, 1993

WELLEK-R. A.WARREN, Edebiyat Biliminin Temelleri, (Çev. A.E.Uysal), KTB Yay., Ankara, 1983.