Kırım Tatar Türkçesi edebi dilinde fiil-tamlayıcı ilişkisine dair

Bu çalışmada Kırım Tatar Türkçesi edebî dili ile oluşturulmuş metinlerden hareketle isim çekim (hâl) eklerinin kullanımı üzerinde durulmuştur. Hâl eklerinin Kınm Tatar Türkçesi edebî dilindeki kullanımlarına dikkat çekilmiş; söz konusu eklerin bu lehçedeki kullanımları ile Türkiye Türkçesindeki kullanımları arasındaki farklılıklar tespit edilmiş ve bu farklılıkların nedenleri izah edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada verilen örneklerin tamamı tanıklı olup, örneklerdeki ilk numara sayfayı, ikincisi ise paragrafı göstermektedir. Aynca, Örnek cümlelerin Türkiye Türkçesindeki karşılıkları da köşeli parantez içinde gösterilmiştir.

On crimea-Tatar Turkish literary language verb-complement relations

On this study, it has been emphasized on the use of noun infexinal suffixes from the point of texts which had been written on Crimea-Tatar literary language. It has been focussed on the use of noun infexinal suffixes in Crimea- Tatar Turkish literary language and identification of the difference of the use of these suffixes in Türkiye Turkish and Crimea-Tatar Turkish, and the reasons of these differences. Examples given in the study are all witnessed, the first number on the examples shows the page, and the second number shows the paragraph. And also the Turkey Turkish response of the sample sentences have been shown in the square bracket.

PDF

___

AK Ana Kaygısı, Rüstem Müyedin (1995), Tavriya Neşriyatı, Akmescit
BA Bir Afta, İbraim Paşi (1983), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
CN Canlı Nişan, ibraim Paşi (1998), Tavriya Neşriyatı, Simferopol
DM Dostluk Meşali, Şamil Alyadin (1984), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
Kİ Komendantnın işleri, Enver Arifov (1990), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
M Miras, Zakir Kurtnezie (1991), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
MEYY Menim Enişli-Yokuşlı Yollarım, Sabriye Erecepova (1995), Tavriya Neşriyatı, Akmescit
M S U Men Sizni Unutmadım, Emir Faik (1974), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
Ö Y Ömürlik Yanımdasın, Üriye Edemova (1977), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
S Ç Sığın Çokragı, Emil Amit (1982), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
S E Saylama Eserler, Remzi Burnaş (1994), Tavriya Neşriyatı, Akmescit
S Y Senin Yıldızın, Seitümer Emin (1994), Tavriya Neşriyatı, Akmescit
T E Tanış Ezgiler, Yusuf Akim; Cemil Sarıçev; Rüstem Aliyev (1976), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
T S S Toplar Suskan Son, Cevdet Ametov (1976), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
Y A Yenişli Adımlar, Abdulla Dermenci (1972), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
YD Yıldızlarga Doğru,- Ervin Umerov (1983), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
Y H Yüksek Hizmet, Şamil Alyadin (1983), Edebiyat ve Sanat Neşriyatı, Taşkent
2. Faydalanılan Eserler
ARSLAN, Hülya, "Kazak Türkçesinde İsim Çekimi: Bulunma Hâli", Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S.: 5 Bahar, TDK Yay., Ankara 1998, s. 448-454.
ASANOV, Ş.A.-GARKAVETS, A.N.- ÜSEİNOV, S.M., Kırım Tatarca - Rusça Lügat, Kiyev 1988, "Radyanska Şkola"
AYDER, Memetov, Praktikum po Grammatike Tatarskogo Yazıka, Ukituvçi Neşriyat, Taşkentl984, s.98-102.
BANGUOGLU, Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yay., Ankaral995, 4. Baskı, s.326-331.
BİLGEGİL, Kaya, Türkçe Dilbilgisi, Güzel İstanbul Matbaası, İstanbul 1963.
BOZKURT , Fuat, Türkiye Türkçesi, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara2000.
BURAN, Ahmet, Anadolu Ağızlarında İsim Çekim (Hâl) Ekleri, TDK Yay., Ankara 1996.
CLAUSON, Sir Gerard, An Etymological Dictionary of Pre - Thirteenth -Century Turkish, Oxford 1972.
EDİSKUN, Haydar, Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul1992, 4. Baskı
EMRE, Ahmet Cevat, Türk Dilbilgisi, İstanbul 1945.
ERCİLASUN, Ahmet Bican vd., Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, II, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara 1991.
ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yay., İstanbul 1989, 18. Baskı, , s.215-230.
ERTANE Baydar, Arzu Sema - BAYDAR, Turgut, "Kırım Tatar Türkçesinde İsim Çekimi: Çıkma Hâli", Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.: 27, Erzurum 2005, s.45-67.
ERTANE Baydar, Arzu Sema - BAYDAR, Turgut "Kırım Tatar Türkçesinde İsim Çekimi: Bulunma Hâli", Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S.: 19,TDK Yay., Ankara, (Yayın sırasında)
ERTANE Baydar, Arzu Sema - BAYDAR, Turgut, "Kırım Tatar Türkçesinde İsim Çekimi: Yönelme Hâli", Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S.: 20,TDK Yay., Ankara 2005, (Yayın sırasında)
ERTANE Baydar, Arzu Sema, "Kırım Tatar Türkçesinde Çatı Ekli ve Çatı Eksiz Bazı Fiillerdeki Yapı İle Uyumlu Olmayan Anlam Özellikleri", VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 20-25 Ekim 2008, Ankara (sunulan bildiri metni)
GÜLSEREN, Cemil, Malatya İli Ağızları, TDK Yay, Ankara 2000, s. 132-133.
GÜLSEVİN, Gürer, Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yay, Ankara 1997, s.16-78.
GÜLSEVİN, Gürer, Uşak İli Ağızları, TDK Yay, Ankara 2002, s.84-97. GÜNAY, Turgut, Rize İli Ağızları, TDK Yay, Ankara 2003, s.l 10-111.
GÜNEŞ, Sezai, Türk Dili Bilgisi, İzmir 2002, 6. Baskı.
KİRİŞÇİOĞLU, M. Fatih, "Kuzey-Doğu Türk Lehçelerinde Hâl Eklerindeki Varyantlaşma" IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II, 24-29 Eylül 2000, Ankara 2007,TDK Yay, s.1065-1068.
KOÇ, Nurettin, Yeni Dilbilgisi, inkılâp Kitabevi, İstanbul 1990.
KORKMAZ, Zeynep, "Batı Anadolu Ağızlarında Yazı Dilinden Ayrılan İsim Çekimi Ekleri ve Fonologie-Morphologie Bağlantısı", Türk Dili Üzerine Araştırmalar, 2. cilt, TDK Yay, Ankara 1995, s.222-231.
KORKMAZ, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri -Şekil Bilgisi-, TDK Yay, Ankara 2003, s.266-329.
MUSTAFAYEV, E. M, Büyük Rusça-Türkçe Sözlük, Engin Yay, İstanbul 1996.
ÖZKAN, Nevzat, Gagavuz Türkçesi Grameri, TDK Yay, Ankara 1996, s. 121-129.
ÜSEİNOV, S.M, Kırım Tatarca-Rusça Lügat, Simferopol 2005.
YÜKSEL, Zühâl , Kırım Tatar Türkçesi Grameri Ses ve Şekil Bilgisi, Semih Eğitim Kültür Yay, Ankara 2005, s. 218-259.
ZEYNALOV. Ferhad R, Türk Lehçelerinin Karşılaştırmalı Dilbilgisi, Çev. Yusuf Gedikli, İstanbul 1993.