BİRRÎ DİVANI’NDA MANİSA VE ŞAİRİN SOSYAL ÇEVRESİ

Öz Bu yazımızda Manisa’nın yetiştirdiği önemli divan şairlerinden biri olan Birrî Mehmed Dede’nin Divanı’na yansıdığı kadarıyla, Manisa’nın eserin yazıldığı o tarihlerdeki coğrafi, sosyal, kültürel, tabiî ve idari durumu ortaya konmaya çalışılmış ve bunlara örnekler verilmiştir. Bu konuların, şiirde, hele divan şiirinde, tümüyle bulunamayacağı ve doğrudan ele alınamayacağı söylenebilir. Bu bir ölçüde doğrudur. Ancak sistematik divan tahlillerine bakıldığında kırıntı halinde olan bu bilgilerin bile toplanıp tarihi kaynaklarla yorumlandığında bütünü yansıtmada bir hayli başarılı olduğu görülmektedir. Sonuçta Birrî Dede’nin, belki de mahallileşme akımının da etkisiyle divanında, Manisa ve çevresine bir hayli yer verdiği söylenebilir. Makalede bu hususlar değerlendirilmiştir.

___

ERKUL, Rasih, Manisalı Birrî Dede, Hayatı, Eserleri, Edebî Şahsiyeti ve Divanı, Manisa 2000

ALGÜL, Hüseyin, “Turgutlu Evliya Menkıbeleri”, Turgutlu Sosyo-Ekonomik Tarihi Sempozyumu, [Bildiriler], Turgutlu 1997 s.110-134;

KÖKSAL, Hasan, “Hamza Baba Yatırı İle İlgili İnanmalar”, Turgutlu Sosyo- Ekonomik Tarihi Sempozyumu, [Bildiriler], Turgutlu 1997, s.135-144.

Esrar Dede, Tezkire-i Şu‘arā-yı Mevleviyye, (Haz. Dr. İlhan Genç) AKM. Ankara 2000, s. 63-64.

ERDEM, Sadık, “XVII-XIX. Yüzyıllarda Yaşamış Manisalı Divan Şairleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 145, s.203.

Bosnalı Alaeddin Sabit, Divan, haz. Doç. Dr. Turgut Karacan, Sivas 1991

Bursalı M. Tahir, Osmanlı Müellifleri, C.3, s.31, Tıpkıbasım Ankara 2000.

BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı, C.II, s.678, İstanbul tsz.