NÜFUS EKONOMİK BÜYÜME KAYNAĞI OLABİLİR Mİ?: “EN AZ ÜÇ ÇOCUK” POLİTİKASINA TARİHSEL BİR BAKIŞ

Demografik Değişim kuramı; sanayileşme ve ekonomik gelişme ile doğum-ölüm hızları arasında ters yönlü bir ilişkinin bulunduğu ve ülkelerin tarımdan sanayiye doğru yapısal bir değişim geçirirken, hem doğum hem de ölüm hızlarının azalacağı görüşüne dayanmaktadır. Bu süreç içerisinde, nüfus artış hızı azalırken, çalışma çağındaki nüfusun (15-64 yaş grubu) artması ve yüksek sayılara ulaşması ülkelerin tarihlerinde sadece bir kere karşılaşabilecekleri, Demografik Fırsat Penceresi olarak adlandırılan eşsiz bir büyüme fırsatını ortaya çıkarmaktadır. Günümüz gelişmiş ülkelerin hemen hepsinin geçmişte yaşadıkları bu süreci şu an itibariyle gelişmekte olan ülkeler ve dolayısıyla Türkiye’de yaşamaktadır. Ancak, Türkiye’nin; ekonomik, sosyal ve siyasal yapısı üzerinde etkili olacak bu süreç içerisinde, özellikle eğitimde, işgücü piyasasında, sağlık ve sosyal güvenlik sisteminde uygulanacak doğru politikalarla üretimi, dolayısıyla kişi başına düşen geliri hızla artırabilmek ve böylece sürecin öngördüğü ekonomik büyüme fırsatından yararlanabilmek mümkün olacaktır. Bu doğrultuda hazırlanan çalışmada, son yıllarda, mevcut siyasal iradenin sıklıkla vurguladığı ve hükümet politikasına dönüştürdüğü “en az üç çocuk” söyleminin, Türkiye’nin yaşamakta olduğu bu sürece etkilerinin neler olabileceğini siyasi tartışmaların uzağında akademik bir bakış açısıyla değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın sonucunda, “en az üç çocuk” söyleminin gerekli politika tedbirleriyle realize edilebilmesi halinde, Türkiye’de 2010-2050 yılları arasında yaklaşık olarak 40 yıl gibi kısa bir sürede yaşanması beklenen fırsat penceresi sürecinin hem daha uzun bir zaman aralığında hem de daha genç olan bir nüfusla yaşanabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Demographic change theory is based on the opinion that there is a cross relation between the industrialisation and economic advancement, and birth-death rates, and that while countries are undergoing a structural change from farming into industry, both death and birth rates will get smaller. During the process, the population in working age (15-64 age group) increases while the population growth rate decreases, which is a case countries can come across once in their lives; and gives way to an unprecedented development opportunity called Demographic Opportunity Window. This process is being experienced by the developing countries and consequently by Turkey just as almost all the present developed countries used to in the past. During the process effective in (*) Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü. (**) Öğr. Gör., Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Doğubayazıt Ahmed-i Hani MYO Dış Ticaret Bölümü. economic, social and political structure, Turkey may likely be to enhance income per capita and take the advantage of the economic growth through the right policies to be implemented especially in education, work force market and in health and social security system. The study carried out to this parallel aims at evaluating in an academic point of view, far from the political controversies, what effects “at least three-child policy” can produce on the process through which Turkey has been passing, on which the present political party often puts emphasis and has made it a government policy. In the study, it has been concluded that in Turkey between 2010-2050, the process of window of opportunity expected to cover a period of 40 years or so will be lived both at a longer period of time and with a younger population.

Keywords:

Economic Growth Demographic Opportunity Window, “At Least Three-Child Policy”.,

PDF

___

Başar, E. (2010), Demografiye Giriş, Gazi Kitabevi, Ankara.

Başol, K. (1984), Demografi “Genel ve Türkiye”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayın No: 6, İzmir.

Berber, M. (2011), İktisadi Büyüme ve Kalkınma, 4. Baskı, Derya Kitabevi, Trabzon.

Betam, (2010), Türkiye’de Kadınlar Çalışma Yaşamına Uzak, Araştırma Notu 10/64, 05.03.2010. www.betam.bahcesehir.edu.tr, (25.07.2012).

Bloom, D. E., Canning, D., Nandakumar, A. K., Sevilla, J., Huzarski, K., Levy, D. and Bhawalkar, M. (2001), “Demographic Transition and Economic Opportunity: The Case of Jordan”, Bethesda, MD: The Partners for Health Reformplus Project, Abt Associates Inc. http://www.phrplus.org/Pubs/Tech011_fin.pdf., (20.07.2013).

Can, N. ve Özer, M. (2012), Türkiye’de İşgücü Piyasası, Yazı Dizisi-3, Atılım Üniversitesi: Siyasi ve Ekonomik Araştırmalar Laboratuvarı. http://seal.atilim.edu.tr/turkiyede-isgucu-piyasasi: (25.07.2013).

Cillov, H. (1960), Nüfus İstatistikleri ve Demografinin Genel Esasları, İ.Ü. Yayın No: 839, İstanbul Sermet Matbası, İstanbul.

Doğan, M. (2011), “Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bakış”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 23, ss. 293-307, İstanbul.

Devlet Planlama Teşkilatı (1985) Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.

Devlet Planlama Teşkilatı (1989) Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.

Devlet Planlama Teşkilatı (1995) Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.

Devlet Planlama Teşkilatı (2000) Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara. Devlet Planlama Teşkilatı (2006) Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.

Devlet Planlama Teşkilatı (2013) Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.

ERG, (2004), Türkiye’nin Kapısındaki Fırsat: 2025’e Doğru Nüfus, Eğitim ve Yeni Açılımlar, http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv edu/files/demografi.son_.26.12.07.pdf, (25.07.2013).

Ersoy, A. (2008), İktisadi Teoriler ve Düşünceler Tarihi, 3. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

Güneş, H. H. (2009), “İktisat Tarihi Açısından Nüfus Teorileri ve Politikaları”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 28, ss.126-138.

Gürtan, K. (1969), Demografik Analiz Metodları, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1479, İstanbul.

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, (2008), Türkiye’nin Demografik Dönüşümü, Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne ‐Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968 ‐2008, (Haz.: İsmet Koç, Mehmet A. Eryurt, Tuğba Adalı, Pelin Seçkiner), Ankara.

İTO, (2006), Dünden Bugüne İstanbul’un Nüfus ve Demografik Yapısı, (Haz: Sedat Murat), Yayın No: 2006-49, İstanbul.

Kaynak, M. (2009), Kalkınma İktisadı, 3. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.

MEB, (2007), PISA 2006 Uluslararası Öğrenci Başarılarını Değerlendirme Programı; Ulusal Ön Raporu, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara.

MEB, (2010), PISA 2009 Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı; Ulusal Ön Raporu, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, PISA 2009 Projesi Ulusal Ön Raporu, EARGED-2010.Ankara.

MEB, (2013), PISA 2012 Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı; Ulusal Ön Raporu, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Ölçme, Değerlendirme ve Yerleştirme Grup Başkanlığı, PISA 2012 Ulusal Ön Raporu, 2013. Ankara.

TEPAV, (2006), Türkiye’nin Nüfusu Zenginlik Kaynağı Olabilir mi?, (Haz.: Onur Mumcu, Esen Çağlar), Ekonomik Politikaları Araştırma Enstitüsü. TEPAV, (2008), PISA Sonuçları Işığında Türkiye’nin Rekabet Gücünün Değerlendirilmesi, (Haz.: Ozan Acar),Türkiye Ekonomik Politikaları Araştırma Vakfı.

Timur, H. (1964), İktisadi Düşünceler Tarihi: Eski Ça dan Zamanımıza Kadar). İzmir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları; No. 40, İzmir.

Tuncer, B. (1976), Ekonomik Gelişme ve Nüfus, Hacettepe Üniversitesi Yayınları: D-20, Lider Mat, Ankara.

Tuncer, B. (1977), Gelecekte Türkiye Nüfusu ve Ekonomisi, Türkiye Kalkınma Vakfı Yayını, Önder Matbası, Ankara.

TÜGİAD, (1993), 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’nin Önde Gelen Sorunlarına Yaklaşımlar: 1-Nüfus, , Simge Ofis Matbacılık, İstanbul.

TÜSİAD, (1999), Türkiye’nin Fırsat Penceresi Demografik Dönüşüm ve İzdüşümleri, (Yayın No: TÜSİAD-T/99-1-251), İstanbul.

TÜSİAD, UNFPA, (2010), 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim, İşgücü, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Sistemine Yansımalar, (Haz.: Şeref Hoşgör, Ayıt Tansel), Yayın No: TÜSİAD-T/2010/11/505, İstanbul.

TÜSİAD, REF ve SEDEFED, (2011), Türkiye’nin Küresel Rekabet Düzeyi: Dünya Ekonomik Forumu Küresel Rekabetçilik Raporu’na Göre Bir Değerlendirme, (Haz.: Füsun Ulengin Şule Önsel Selçuk Karaata), İstanbul.

TÜSİAD, (2012), 2050’YE Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: İşgücü Piyasasına Bakış, (Haz.: Aysıt Tansel, Yayın No: TÜSİAD-T/2012-11/536, 2012, İstanbul.

Yüceuluğ, R. (1963), İnsanların Nüfus Hakkındaki Telakkileri ve Nüfus Teorilerine Kısa Bir Bakış, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 176, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara.

Yüksel, Y. (2007), Türkiye’de Demografik Geçiş Süreci ve Sosyal Politikalar, DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, (DPT Uzmanlık Tezleri), Yayın No: 2732, Ankara.

WEF, (2013), The Global Competitiveness Report 2012–2013, World Economic Forum, Geneva.