Azerbaycan Edebîyatı, Türk dünyası edebîyatları arasında modernleşme sürecinde daha hızlı ve daha başarılı bir süreç yaşamıştır. Özellikle 19.Yüzyılın sonları ile 20. Yüzyılın başlarında Sovyetler Birliği kuruluncaya kadar Anadolu ile olan ilişkileri nedeniyle Azerbaycanlı yazar ve şairlerin farklıbir dünya görüşü ve edebî anlayışla eser verdiklerini görmekteyiz. Bu dönemin önemli isimlerinden biri de Hüseyin Cavid’tir. Azerbaycan edebîyatındaromantizmin önde gelen şairi Cavid aynı zamanda milliyetçi dünya görüşünün de güçlü kalemlerinden biridir. Bu nedenle Sovyetler Birliği kurulduktansonra çok ciddi takiplere maruz kalmış, önce eserleri sansüre uğramış, dahasonra 1937 Stalin terörü döneminde ise tutuklanmış ve sürgünde hayatınıkaybetmiştir. Hem eserleri hem de fikirleri ile Azerbaycan’ın fikir veedebîyat dünyasında müstesna bir yere sahip olan şair aynı zamanda yaşadıkları ile de bir dramın aslî unsuru olmuştur. Bu çalışmamızda Hüseyin Cavid’in şiir ve düşünce dünyası üzerine değerlendirmelerde bulunduk. HüseyinCavid fikrî yapısındaki gelişim sürecini ve millet ve vatan sevgisini kaynaklarıyla ortaya koymaya çalıştık.

Azerbaijani Literature underwent a more rapid and successful modernization process among the literatures of the Turkic world. We observe that Azerbaijani writers and poets produced works with a different worldview and literary understanding due to their relations with Anatolia especially in the late 19th century and early 20th century until the establishment of the Soviet Union. One of the essential names in this period is Hüseyin Cavid. Cavid, who is the prominent romantic poet in Azerbaijani literature, is also one of the strong writers of the nationalist worldview. For this reason, he was followed closely after the establishment of the Soviet Union; his works were censored; he was arrested during Stalin's Terror of 1937 and passed away on exile. The poet, who has an exceptional place in Azerbaijan's world of ideas and literature with both his ideas and works, also served as the central figure of a tragedy with his experiences. In the present study, Hüseyin Cavid's world of poetry and thought was evaluated. It was attempted to reveal the intellectual development process of Hüseyin Cavid's ideas and his love of country and nation with sources.