Bu çalışmada, Ankara’da yayınlanan Anadolu’da Yeni Gün gazetesinin cumhuriyetin ilânı öncesindeki ve sonrasındaki gelişmeler incelenmeye çalışılmıştır. Yeni Gün gazetesinde çıkan haber, yorum ve makaleler, bu çalışmanın temel bilgi kaynağını meydana getirmiştir. Yeni Gün gazetesi, Ankara’da yayınlanan Anadolu Hareketi yanlısı iki gazeteden birisidir. Bu gazetelerden Hakimiyet-i Milliye, Anadolu Hareketi'nin yayın organıdır. Anadolu’da Yeni Gün ise, daha bağımsız bir karakter taşımaktadır. O nedenle olaylara bakış açısı daha fazla dikkat çekicidir. Ama, millî egemenlikten, bağımsızlıktan yana ve inkılâpçı bir gazetedir. Yeni Gün, cumhuriyetin ilânından iki ay önce başlayan, 27 Eylül 1923’ten itibaren hızlanan ve 1923 yılı Kasım ayı sonlarına kadar devam eden cumhuriyet tartışmalarının merkezinde yer almıştır. Bu tarihten sonra tartışma, hilâfet konusu ağırlıklı devam etmiştir. Yeni Gün, cumhuriyetin ilânına kadar “Cumhuriyetin ilân edilmesi diye bir şey yok” ve cumhuriyetin ilânından sonra da “Zaten üç buçuk yıldır cumhuriyet vardı, yapılan var olanın adının konulmasından ibarettir” diyen bir politika izlemiştir. İyi bir cumhuriyet taraftarı olan Yeni Gün, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu'ndaki değişiklik çalışmalarını, Ankara’nın başkent olmasını, hükûmet bunalımını ve Rauf Beyin cumhuriyetin ilânı üzerine yaptığı açıklamaları bahane olarak kullanıp Ankara’ya ve cumhuriyete saldıran İstanbul basınına karşı önemli bir mücadeleyi yürütmüştür. Hükûmeti daha kararlı olmaya, inkılâplara saldıranların üzerine gitmeye ve hatta onların başlarını koparmaya çağırmıştır. Tam bir inkılâpçı gibi hareket etmiştir.

In this essay, the viewpoint of the Anadolu’da Yeni Gün, published in Ankara, about the developments relating to the proclamation of the republic has been studied. The news, comments, and articles concerning the republic published in this newspaper have been the source of this study. The Yeni Gün, was one of the two newspapers which were published in Ankara and had a policy in favour of the Anatolian Movement. Of the two newspapers, the Hakimiyet-i Milliye was the newspaper of the Anatolian Movement, whereas the Anadolu’da Yeni Gün was of a more independent character. For that reason, its views about the events attract more attention. However, it is a revolutionary newspaper in favour of the national sovereignty and independence. The Yeni Gün was in the center of discussions beginning two months before the proclamation of the republic and accelerating from the 27th of September 1923 on and continuing till the end of November 1923. After this date, the discussions continued heavily on the topic of caliphate. The Yeni Gün followed a policy saying “There is noting like the proclamation of the republic” before its proclamation, and “The republic has existed for three and a half years, what was done just consist of names giving to the thing that was present” after its proclamation. The Yeni Gün, a warm supporter of the republic, fought against the Istanbul newspapers which attacked Ankara and the republic. Under the pretext of the changes in the constitution, Ankara’s being the capital and the governmental crisis, and also Rauf Beys explanations over the proclamation of the republic. İt also summoned the government to be more determined, to suppress the ones who attacked the revolutions, and, in fact, to cut their heads off. İt acted just like a revolutionist.