1928

Mudanya Mütarekesi İle Lozan Antlaşması Arasında Ankara Hükümeti'nin İngiliz İşgal Birliklerini Kontrolü Ve "Geçit Teşkilâtı"

30 Ağustos 1922'de kazanılan zaferle birlikte ileri harekâtına devam eden Türk ordusunun karşısında dayanamayacağını anlayan Yunanistan, müttefiklerini araya sokarak bir mütareke yapılmasını istemiştir. Karşılıklı görüşme ve yazışmalar devam ederken Türk ordusunun harekâtı da hızla devam etmekteydi. Bir kısım birlikler 9 Eylül'de İzmir'e girerken, bir kısmı da kuzeyde Bursa ve Çanakkale istikametinde ilerlemeye devam etmişlerdir. Türk ordusunun Boğazlara yönelik harekâtına mani olmak için bir takım tedbirlere baş vuran; bu maksada 11 Eylül 1922'de İstanbul'dan Çanakkale ve Derince'ye İngiliz takviye birlikleri gönderilmesini emreden Lloyd George aynı zamanda dominyonlarından ve müttefiklerinden de askerî yardım talebinde bulunmuştur. Ancak bu taleplere Avust¬ralya, Yeni Zelanda ile biılikte Fransa, İtalya, Romanya ve Yugoslavya red cevabı vermişler, sadece "Boğazlardaki tarafsız bölgeye Türkiye'yi riayet ettirmek için yapılacak diplomatik teşebbüslere katılabileceklerini" bildirmişlerdi. Bu kararlarının hemen arkasından da Fransız ve İtalyanlar Boğaz'ın Çanakkale tarafındaki askerî birliklerini Avrupa yakasına çektiler. Böylece Çanakkale'ye doğru ileri harekâta devam eden Türklerin karşısında sadece İngiliz birlikleri kalmış oluyordu. Ayrıca İzmir'de serbest kalan l'nci ve 2'nci Orduların diğer birliklerine de 13 Eylül 1922'de Çanakkale ve İstanbul üzerine yürümeleri emredilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mudanya Mütarekesi, Ankara Hükümeti, Lozan Antlaşması, Geçit Teşkilâtı

Lausanne Treaty with the Mudanya Armistice Ankara Government's Control of British Occupation Units and "Gateway Organization"

Realizing that he could not stand against the Turkish army, which continued its operation with the victory on August 30, 1922, Greece demanded an armistice by putting its allies together. While the mutual negotiations and correspondence continued, the Turkish army's operation was also continuing rapidly. While some troops entered İzmir on 9 September, some continued to move in the direction of Bursa and Çanakkale in the north. Applying some measures to prevent the Turkish army's operations against the Straits; For this purpose, Lloyd George, who ordered British reinforcement troops from Istanbul to Çanakkale and Derince on September 11, 1922, also requested military assistance from his dominions and allies. However, this demand for Avust¬Raly, France in biılik with New Zealand, Italy, Romania and they gave Yugoslavia refusal, only the "neutral zone in the Straits to be made to move observance of Turkey can join the diplomatic attempts," they reported. Immediately after these decisions, the French and Italians pulled their troops on the Dardanelles side of the Bosphorus to the European side. Thus, only the Turkish troops were left against the Turks, who continued their operations towards Çanakkale. In addition, other troops of the 1st and 2nd Armies, who were released in İzmir, were ordered to march on Çanakkale and Istanbul on 13 September 1922.

Keywords:

Mudanya Armistice, Ankara Government's, Lausanne Treaty, Gateway Organization,

PDF

___

Tevfik Bıyıklıoğlu, Trakya'da Millî Mücadele, c.I, Ankara 1955, s. 436; Selâhattin Tansel, Mond¬ros'tan Mudanya'ya Kadar, c. IV, Ankara 1978, s. 190-193.
Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 437.
Tansel, a.g.e., s. 194, Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 437.
David Walder, Çanakkale olayı (Tercüme: M. Ali Kayabal), Milliyet Yay. 1970, s. 288-290; Tansel, a.g.e., s. 196-197; Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 439-441.
M. Kemal Atatürk, Nutuk, c. II., Ankara 1984, s. 459 vd; Tansel a.g.e., s. 197-202
Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 442-444. Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 442; Tansel, a.g.e., s. 204.
T.C. Dışişleri Bakanlığı, Kurtuluş Savaşımız (1919-1922), s. 194 vd.; TÎH. istiklâl Harbi'nin Son Safhası, H. C. s. 83; Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 450-454
Mehmet Özdemir, Refet Bele (basılmamış doktara tezi), Aıık. 1993, s. 82, Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 445. 10TÎH. İstiklâl Harbi'nin son safhası, H. Cilt, s. 87;, Walder, a.g.e., s. 386-387.
Paul Dumont, Mustafa Kemal (Çev. Zihni Çelikkol), Ank. 1993, s. 97.
TİII. İstiklâl Harbi'nin Son Safhası, D. C., s. 121-122; Waldcr, a.g.e., s. 391-393. Ayferi Göze, İnkılâp Tarihimiz ve Atatürk İlkeleri, İst. 1985, s. 291-292.
Bıyıklıoğlu, a.g.e., s. 444.
A.g.e., s. 444 (92 notu dipnot), ATAŞE Arş., K. 1959, D. 308, F.7.
ATAŞE Arş.; K. 1916, D. 138, E 28-3. ATAŞE Arş.; K. 1916, D. 138, E28-3.49; K.1961, D.317, E 8-4; K. 1927, D. 182 E 37. 45. ATAŞE Arş.; K. 1916. D. 138, E28-3,49; K. 1961, D. 317, E8-4. ATAŞE Arş.; K. 1927. D. 182, E 37, 45. ATAŞE Arş;. K. 1916. D. 138, E 28-3,49; K. 1961, D. 317, E 8-4.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, E. 8-1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, E. 8-3, 8-4. ATAŞE Arş.; K. 1927, D. 182, E. 37, 45. ATAŞE Arş. K. 1916, D. 138, E. 28-3, 49. ATAŞE Arş.; K. 2147, D. 36, E. 48-11; K. 1927, D. 182, E. 37.45. ATAŞE Arş.; K. 1916, D. 138, E. 28-3, 49; K.1961, D. 317, F.8-1, 8-2, 8-3, 8-4; K. 1927, D. 182, F. 37, 45.
ATAŞE Arş.; K. 1916, D. 138, E. 28-3, 49; K. 1927 , D. 182, F.37, 45; K. 1961, D. 317, F.8-1, 8-3, 8-4.
ATAŞE Arş.; K. 1916, D. 138. E 28-3,49; K. 1961, D. 317, E 8-4. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 8-1,8-3, 8-4; K. 1927, D. 182, E 37,45. ATAŞE Arş., K. 1916, D. 138, E 28-3,49. ATAŞE Arş., K. 1961, D. 317, E 8-4. ATAŞE Arş., K. 1961, D. 317, E. 8-1. ATAŞE Arş,. K. 1961, D. 317, E i 0-2,10-3. ATAŞE Arş., K. 1961, D. 317, F. 10-4. ATAŞE Arş., K. 1961, D. 36, F. 2-1,2-3.
ATAŞE Arş., K. 1961, D. 317, F. 15-4. ATAŞE Arş., K. 2147, D. 36, F.3. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.2-1, 12
ATAŞE Arş.; K. 1961 D. 317, F. 2-2. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.12. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-3. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-3.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-4, 2-10. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-5. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-5, 2-9, 12-2.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-5, 2-9,2-10. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 2-7. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.l 1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.l 1.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.2-5. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.l 1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.12-2, 12-3.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 13-5. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 17. ATAŞE Arş.; K. 1959, D. 308, F.7
ATASI! Arş.; K. 1959,1). 308, F. 16, 16-1. ATASI! Arş.; K. 1959, D. 308, F. 16, 16-1. ATAŞE Arş.; K. 1959, D. 308, E 36-1,36-2, 36-10, 36-16, 36-17. ATAŞE Arş; K. 1961, D. 317, F.l. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 1-1, 1-2.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 16-1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 16-1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, E. 16-1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, E. 16
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F.3. ATAŞE Arş.; K. 1961,0.317, E. 17-2, 17-1. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, E. 17. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, E 17-4.
ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 16-12. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 16-16. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 16-18, 16-19. ATAŞE Arş.; K. 1961, D. 317, F. 16-20, 16-14, 16-15, 16-17.

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi