Mehmet Vehip (Kaçi) Paşa’nın Çanakkale Muharebelerindeki Yeri ve Önemi
Mehmet Vehip Paşa, Çanakkale Savaşları’nın önemli kumandanları arasında yer aldı. Seddülbahir saldırılarının en şiddetli olduğu dönemin sonlarında Çanakkale Savaşları’nda göreve başladı. Uyguladığı yeni ve etkili muharebe yöntemleriyle savaşın seyrini değiştiren kumandanlardan biri oldu. Bu yönüyle, birçok Alman komutanın da takdirini topladı. Profesyonel askeri kişiliği ve başarıları ile dikkat çekti. Çanakkale’den sonra Doğu Cephesi’ndeki başarıları, onun askeri becerisini ortaya koydu. İtalya-Habeşistan Savaşı’ndaki hizmetleri ve bu savaşta Habeş ordusunu yönetmesi, askeri dehasının bir sonucu olarak Türk ve dünya kamuoyuna yansıdı.
Avrupa’da kalarak, Anadolu’daki Milli Mücadele’ye katılmaması, askeri bakımından olumlu bir davranış olarak kabul edilmedi. Ayrıca yurt dışındaki muhalefet gruplarıyla olan yakınlığı, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları tarafından hoş karşılanmadı ve vatandaşlıktan çıkarıldı. Ömrünün son 22 yılını Türkiye dışında geçirmek zorunda kaldı.
Anahtar Kelimeler:
Mehmet Vehip Paşa, Çanakkale Savaşları, Seddülbahir, Doğu Cephesi, İtalya-Habeşistan Savaşı
The Position and Importance of Mehmet Vehip (Kaçi) Pasha in the Gallipoli Wars
Mehmet Vehip Pasha was one of the major commanders of the Gallipoli Wars. He started to serve in the Gallipoli Wars at the end of the period in which the Seddülbahir attacks was very intense. He became one of the commanders who changed the course of the war with the new and effective methods of warfare he applied. In this respecte attracted the admiration of many German commanders. He drew attention with his professional soldierly personality and successes. Successes he gained in the Eastern Front after the Gallipoli Wars demonstrated his military skills. His services in the Italy- Ethiopia Wars and his management of the Ethiopia Army reflected in the Turkish and world public opinion as a result of his military genius.
He stayed in Europe and did not joined the National Struggle and, militarily, that has not been seen as a positive behaviour. Apart from that, his connexion with opposition groups has not been approved by Mustafa Kemal and his friens and he has been expatriated. He lived last 22 years of his life abroad.
___
- a. Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- BCA, S. 7481, D.No: 2-165, F.Kodu: 30.18.1.2, Y.No: 1.10.31
- BCA, D. No: 92A158, F.Kodu: 30.10, Y.No: 106.693.7
- BCA, S. 2/11987, D.No: 1-1000, F.Kodu: 30.18.1.2, Y.No: 88.92.10
- BCA, F kodu: 30.10, Y.No: 106.693.7
- BCA, F. Kodu: 080.18.01.02, Y.No: 88.92.80
- b. Kitaplar
- Acpinall-Oglander, C.F., Çanakkale Gelibolu Askeri Harekatı, C. II, Arma Yayınları, 1.Baskı, İstanbul 2006
- Atacanlı, Sermet, Atatürk ve Çanakkale’nin Komutanları, MEB Yayınları, Birinci Basım, İstanbul 2006
- Barış, Yusuf İzzettin, Çanakkale Savaşları, Kocaeli Büyük Şahin Belediyesi Kültür Yayınları, Kocaeli 2008
- Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Siyasi ve Askeri Hazırlıkları ve Harbe Girişi, C. V/3, Genelkurmay Yayınları, Ankara 1980
- Cebesoy, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, İnkılâp Yayınları, İstanbul (t.y.)
- Çanakkale Hatıraları (Cemil Conk Paşa, Liman Von Sanders Paşa, Fahrettin Altay Paşa), Yayına Haz. Metin Martı, 2. Cilt, Arma Yayınları, İstanbul 2002
- Erdemir, Lokman, Çanakkale Savaşı, Siyasi, Askeri ve Sosyal Yönleri, Gökkubbe Yayınları, İstanbul 2009
- Erickson, Edward J., Size Ölmeyi Emrediyorum, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu, 2. Baskı, Kitap Yayınları, İstanbul 2003
- Esat Paşa’nın Çanakkale Savaşı Hatıraları, Yay. Haz. İhsan Ilgar-Nurer Uğurlu, Örgün Yayınları, 2.Baskı, İstanbul 2003
- Gülen, Salih, Tarihin Yıkılmaz Kalesi Çanakkale, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul 2009
- Hamilton, Ian, Çanakkale Savaşı Raporu, Haz. Ahmet Altıntaş, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi Yayınları, Çanakkale 19993
- Ilgar, İhsan, Çanakkale Savaşları 1915, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1982 Kara, Hatice Işıldak, Çanakkale Savaşlarına Katılan Türk ve Alman Generaller, DPÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2009
- Mütercimler, Erol, Korkak Abdül’den Coni Türk’e Gelibolu, 5. Baskı, Alfa Yayınları, İstanbul 2005
- Sanders, Liman Von, Türkiye’de Beş Sene, Yeditepe Yayınları, Yayınları, Haz. Muzaffer Albayrak, 2. Baskı, İstanbul 2006
- Toker Hülya - Aslan Nurcan, Birinci Dünya Savaşı’na Katılan Alay ve Daha Üst Kademedeki Komutanların Biyografileri, C.I, Genelkurmay ATASE Başkanlığı Yayınları, Ankara 2009
- Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler–1855–1952, İstanbul 1952
- Tuncoku, A.Mete, Anzakların Kaleminden Mehmetçik, TBMM Yayınları, Ankara 2005
- Tuncoku, A.Mete, Çanakkale Kahramanları 1915, Buzdağının Altı, TTK Yayınları, Ankara 2002
- Yavuz, Cemil - BAYRAK, Melike, Gün Gün Çanakkale, Nesil Yayınları, İstanbul 2008
- Yılmazer, Tuncer, Alçıtepe’den Anafartalar’a, Çanakkale Kara Muharebeleri, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2005
- c. Makaleler
- Nizamoğlu, Yüksel, “İtalya-Habesistan Savaşı, Vehip Paşa ve Türkiye”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, II, 2011
- Jackson, Kevin, “Vehib Paşa da İtalyanlara Direnemedi”, Atlas Tarih, (3), Eylül 2010.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Harp Raporlarına Göre Birinci İnönü Muharebesi’nin Analizi
II. Meşrutiyet Dönemi’nin İlk Evresindeki Politik Etkinlikleriyle Rıza Tevfik
The Ottoman Public Debt in the Economic History of Russian Turkology
Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Ara Seçimler (1908-1912 Dönemi)
Mehmet Vehip (Kaçi) Paşa’nın Çanakkale Muharebelerindeki Yeri ve Önemi
Abdullah İLGAZİ, Mustafa BIYIKLI