Harp Raporlarına Göre Birinci İnönü Muharebesi’nin Analizi
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Ateşkes Antlaşması ile Türk ordusu terhis edilerek ortadan kaldırılmak istenmiştir. Amaç daha sonra başlayacak olan ve Anadolu’nun işgalini tamamlayacak hamlelere zemin hazırlamaktır. Ancak işgal güçleri bu hesabı tam yapamamış ve Anadolu’da yeniden bir oluşumla ve dirençle karşılaşmıştır. Bu oluşum Mustafa Kemal’in liderliğinde başlayan ve yeni bir devletin kuruluşunu ortaya koyan mücadeledir. İşte bu mücadeleler içerisinde Birinci İnönü Muharebesi önemli bir yere sahiptir. Çünkü bu muharebe yeni kurulacak devletin oluşturduğu düzenli ordunun kazandığı ilk muharebedir. Bu makalede Birinci İnönü Muharebesi’ne ait harp raporları analiz edilerek gün gün muharebenin oluşum ve sonuçları ele alınmış, Batı Cephesi Komutanı Albay İsmet Bey’in muharebeyi ve muharebeye katılan tümenleri nasıl yönettiği ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Millî Mücadele, Batı Cephesi, harp raporu, işgal, düzenli ordu
Analysis Of First İnönü War According to the War Reports
Turkish Army was intended to be annihilated by discharging it upon the 30 October 1918 dated Armistice of Moudros which was signed after the First World War. The goal for doing so is to pave the way for the next moves which shall conclude the occupation of Anatolia. However, occupying forces couldn’t make a precise calculation of it and met a re-formation and resistance in Anatolia. This formation is the struggle starting with the leadership of Mustafa Kemal and presenting the foundation of a new country. First İnönü War has an important place among these struggles. Because, this war is the first victory of the regular army which was formed by the new state to be founded. In this essay the war reports of the First İnönü War are reviewed and the formation and results of the war are discussed day by day and further it is presented how the Western Front Commander Colonel İsmet Bey commanded the war and the participating divisions.
Keywords:
National Struggle, Western Front, war report, occupation, regular army,
___
- a. Arşiv Belgeleri
- Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Dairesi Arşivi, (ATASE) İstiklal Harbi Kataloğu
- Kutu.691, Gömlek.24, Belge.024aa
- İSH., K.691, G.36, B.036a
- İSH., K.914, G.104, B.104ab
- İSH., K.914, G.104, B.104a
- İSH., K.914, G.105, B.105a
- İSH., K.694, G.156, B.156a
- İSH., K.988, G.123, B.123a
- İSH., K.691, G.172, B.172a
- İSH., K.692, G.75, B.75a
- İSH., K.593, G.70, B.070a
- İSH., K.692, G.61, B.61a
- İSH., K.692, G.61, B.61aa
- İSH., K.692, G.96, B.96ab
- İSH., K.914, G.108, B.108a
- İSH., K.694, G.166, B.166a
- İSH., K.693, G.55, B.055a
- İSH., K.914, G.109, B.109a
- İSH., K.990, G.166, B.166a
- İSH., K.693, G.76, B.076a
- İSH., K.704, G.126, B.126a
- İSH., K.990, G.187, B.187aa
- İSH., K.949, G.114, B.114a
- İSH., K.692, G.137, B.137ab
- İSH., K.693, G.110, B.110a
- İSH., K.914, G.111, B.111a
- İSH., K.693, G.2, B.002a
- İSH., K.692, G.143, B.143ab
- İSH., K.693, G.6, B.006ab
- İSH., K.692, G.143, B.143aa
- İSH., K.694, G.26, B.026a
- İSH., K.949, G.127, B.127a
- İSH., K.604, G.11, B.011a
- İSH., K.696, G.7, B.007ah
- İSH., K.693, G.30, B.030aa
- İSH., K.693, G.26, B.026ac
- İSH., K.696, G.7, B.007af
- İSH., K.696, G.7, B.007ae
- İSH., K.694, G.75, B.075a
- İSH., K.696, G.7, B.007ad
- İSH., K.686, G.96, B.96ab
- İSH., K.1018, G.105, B.105a
- b. Kitap ve Makaleler
- Ahmet (Midillili), Birinci İnönü Muharebesi’nin İç Yüzü, Ankara 1930
- APAK Rahmi, İstiklal Savaşı’nda Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, İstanbul 1942
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (Bugünkü Dille), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2006
- Dumanis Viktor, Küçük Asya Harbinin İçyüzü, C.I, Atina 1928
- Özalp Kazım, Millî Mücadele,1919-1922, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1985
- Öztoprak İzzet, Kurtuluş Savaşı’nda Türk Basını, (Mayıs 1919-Temmuz 1921), Türkiye İş Bankası Kültür Yayını, Ankara 1981
- Sarıhan Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, (TBMM’den Sakarya Savaşı’na, 23 Nisan 1920 – 22 Ağustos 1921), C.III, Ankara 1986
- Selışık Selahaddin, Türk İstiklal Harbi’nde Birinci İnönü Muharebesi, Askerî mecmua (Tarih Kısmı), İstanbul 1 Haziran 1933
- Sofuoğlu Adnan, Kuva-yı Milliye Döneminde Kuzeybatı Anadolu, (1919- 1921), Genelkurmay Basımevi, Ankara 1944
- Tansel Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.IV, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayını, Ankara 1974
- Turan Mustafa, “İstiklâl Harbi’nde Milne Hattı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.VII, sayı 21, Ankara 1991
- Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Resmi Yayını, C.2, Kısım 3, Ankara 1966
- Yunan Ansiklopedisinden 1920-1922 Harekâtı, Çev. Harp Tarihi Dairesi, C.2, Ankara 1957.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Harp Raporlarına Göre Birinci İnönü Muharebesi’nin Analizi
Mehmet Vehip (Kaçi) Paşa’nın Çanakkale Muharebelerindeki Yeri ve Önemi
Abdullah İLGAZİ, Mustafa BIYIKLI
Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Ara Seçimler (1908-1912 Dönemi)
II. Meşrutiyet Dönemi’nin İlk Evresindeki Politik Etkinlikleriyle Rıza Tevfik
Atatürk Döneminde Şeker Sanayi ve İzlenen Politikalar
The Ottoman Public Debt in the Economic History of Russian Turkology