Makbule Atadan’ın Mustafa Kemal Atatürk’ün Mirasına Yaklaşımı
Atatürk 11 Haziran 1937’de çiftliklerini Hazineye, 5 Eylül 1938 tarihli vasiyetiyle para,
hisse senetleri, Çankaya’daki menkul ve gayrimenkullerini belli şartlar altında Cumhuriyet Halk
Partisine bağışladı.Atatürk, kendisine hediye edilen evlerden Bursa’daki köşkünü Şubat 1938’de Bursa Belediyesine bağışladığını açıklamıştı. Hastalığı sırasında İstanbul’da vasiyetini yazarken, diğer
evlerini de Ankara’ya döndüğünde bağışlamaya karar vermişti. Ancak Ankara’ya dönemedi. Atatürk’ün vefatı sonrasında Bursa’daki de dâhil olmak üzere bütün evleri Makbule (Boysan) Atadan’a kaldı. Oysa Atatürk mal varlığını Makbule Hanım’a bırakmadan bağışlamayı istemiş, bu amaçla 1933’te özel bir kanun hazırlanmıştı. Makbule Atadan Atatürk’ün bilinen vasiyetinin gerçek olmadığını, bu vasiyete inanmadığını açıklamıştır. Vasiyete inanmama nedeni, kendisine daha fazla şeyin bırakılacağı yönündeki
beklentisiydi. Bununla birlikte, Atatürk’ün çiftliklerini Hazineye bağışlamasını kendisi de istemiştir. Makbule Atadan, Atatürk’ten kendisine kalanlarla ve vasiyetle bağlanan aylık 1.000 lira ile
geçinemedi. Sağlığının da bozulması sonrasında, kendisinin talebi üzerine, Atatürk’ün vatana
yaptığı hizmetlerden dolayı 1948 yılında Makbule Atadan’a devlet tarafından 1.000 lira maaş
bağlandı. 18 Ocak 1956’da vefat ettiğinde, bütün devlet erkânının katılımıyla Atatürk’ün kız kardeşine resmi bir cenaze töreni düzenlendi. Makbule Atadan vefat ettiğinde geride değerli bir miras
bırakmamıştı.
Anahtar Kelimeler:
Atatürk, Makbule Atadan, Abdürrahim Tuncak, Atatürk’ün mirası, Atatürk’ün vasiyeti
Makbule Atadan’s Receptıon Of Mustafa Kemal Ataturk’s Herıtage
Ataturk donated his farms to the Treasury on 11 June 1937, with his 5 September 1938 will,
he donated his cash, his movable property and real estates in Çankaya to Republican People’s
Party, under certain conditions. Ataturk announced that he left his villa in Bursa, which was one of the houses that was
given as a gift to him, to Bursa Municipality in February 1938. During his illness while writing
his will, he decided that he would donate the other houses that belonged to him on his return to
Ankara. However, he could not go back to Ankara.In the aftermath of his death, all his houses including the one in Bursa were left to Makbule
(Boysan) Atadan. Interestingly enough, he wanted to donate all his houses, not to leave them to
Makbule Hanım, a special law was issued.Makbule Atadan declared that the so-called will by Ataturk was not real and she was not
convinced by it. The reason why she was not convinced by it was her expectations about inheriting more after his death. Along with this, she too wanted that Ataturk donated his farms to the
TreasuryMakbule Atadan could not live on what she inherited from Ataturk and the salary of 1000
liras as part of his will. After her health deteriorated, on her request, due to Ataturk’s service to
the country, in 1948 the Turkish State decided to give her a salary of 1000 liras. When Makbule Atadan died on 18 January 1956, she did not leave anything valuable behind. An official funeral to which all the government officials attended was organized for her as
she was Ataturk’s sister.
Keywords:
Ataturk, Makbule Atadan, Abdurrahim Tuncak, Ataturk’s wealth, Ataturk’s will,
___
- 1. Arşiv:
- T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA):
- BCA, F.K:30.10, K:2, D:12, S:5.
- BCA, F.K:30.10, K:198, D:355, S:17, S.N:3.
- BCA, F.K:490.01, K:1598, D:523, S:3, S.N:2, 3, 4, 6, 87, 88, 128.
- Erzurum Tapu Zabıt Defterleri:
- C:44, S:63, S.N:4.
- C:97, S:125, S.N:12.
- C:119, S:116, S.N:25.
- Samsun Ulugazi Tapu Kütüğü Defterleri:
- C:3, S:281
- C:40, S:4157
- Trabzon Tapu Zabıt Defterleri:
- C:109/1, S:18, S.N:49.
- C:150, S:73, S.N:186.
- C:180, S:1, S.N:49.
- 2. Resmi Yayınlar:
- TBMM Zabıt Cerideleri:
- D:2, C:22, İ:3
- D:4, C:16, İ:2.
- D:5, C:19, İ:2.
- D:5, C:22, İ:3.
- TBMM Tutanak Dergisi:
- D:8, C:10, T:2.
- 3. Dergi ve Gazeteler:
- a. Dergi:
- Dün ve Bugün
- b. Gazeteler:
- Akın
- Akşam
- Cumhuriyet
- Ulus
- Zafer
- 4. Kitaplar ve Makaleler: AYİTER, Nûşin, Miras Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara 1974.
- BELLİ, Şemsi, Makbule Atadan Anlatıyor Ağabeyim Mustafa Kemal, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1959.
- BİRLİK, Gültekin Kamil, “Mustafa Kemal Atatürk’ün Mal Varlığı”, Belleten, C LXXVIII, S 282, Ankara 2014, s. 757-801.
- ------------, “Atatürk’ün Erzurum’daki Evi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C XXIX, S 86, Ankara 2013, s. 27-52.
- BOZOK, Salih, Yaveri Atatürk’ü Anlatıyor, Can Dündar (Haz.), Doğan Yayıncılık, İstanbul 2001.
- GÖKÇEN, Sabiha, Atatürk’le Bir Ömür, Oktay Verel (Der.), Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 2007.
- GRANDA, Cemal, Atatürk’ün Uşağı Cemal Granda Anlatıyor, Kristal Kitaplar, Ankara 2007.
- GÖKTÜRK, Hüseyin Avni, Miras Hukuku, Devlet Basımevi, Ankara 1937.
- GÜLER, Ali, Atatürk Soyu Ailesi ve Öğrenim Hayatı, Kara Harp Okulu Basımevi, Ankara 1999.
- İNAN, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1981.
- KEYDER, Kemal, 75 Yılda Paranın Serüveni “İş Bankası Nasıl Kuruldu”, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1998.
- KOCABAŞOĞLU, Uygur (ve diğerleri), Türkiye İş Bankası Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2001.
- LEVENTOĞLU, Mazhar, Atatürk’ün Vasiyeti, Bahar Matbaası, İstanbul 1968.
- ÖNDER, Mehmet, Atatürk Evleri Atatürk Müzeleri, Atatürk Kültür, Tarih ve Dil Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1988.
- ------------, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1975.
- SOYAK, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul 2006.
- TURGUT, Hulusi (Der.), Atatürk’ün Sırdaşı Kılıç Ali’nin Anıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2005.
- Türk İstiklal Harbi, VII’nci Cilt, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmi Yayınları, Gnkur. Basımevi, Ankara 1975.
- ULUSU, Mustafa Kemal (Der.), Atatürk’ün Yanı Başında, Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul 2008.
- ÜNAYDIN, Ruşen Eşref, Atatürk’ün Hastalığı Profesör Dr. Nihad Reşad Belger’le Mülakat, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1959.
- URAN, Hilmi, Hatıralarım, Künyesiz, Ankara 1959.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi