"Çanakkale Muharebelerinin Türk Şiirindeki Yeri ve Önemi" Üzerine Bir Tasnif Denemesi
İşte, dosta güven, düşmana korku veren bu azim, kararlılık ve samimiyet, Türk milletini tarih boyunca zaferden zafere koşturur. Tâ ki Viyana bozgununa kadar... Viyana bozgunu ile birlikte Avrupa sınırlarımızda yenilgiler ve geri çekilmeler başlar. Bu durum, mağlubiyetlere pek âşinâ olmayan ordumuzu büyük ölçüde yıpratır. 1897 Türk-Yunan Harbi'nİn zaferle neticelenmesi Osmanlı ordusuna yeni bir moral verirken, Trablus ve Balkan yenilgisi, milletimizin alnına bir leke olur. Bu leke Çanakkale'de temizlenecektir. 5 Haziran 1915 tarihli Sabah Gazetesi'nde yer alan "Temizlenen Leke" isimli makaleyi yazar, şu cümle ile bitirir: "Çanakkale zaferi, Balkan Muharebesi’nin milletin alnına vurduğu lekeyi temizledi. Biz bundan dolayı bilhassa sevinçliyiz." Bu sevinç, devrin bütün gazete ve dergilerine büyük ölçüde aksetmiş; birçok manzum ve mensur eserler yazılmıştır. Özellikle şiirlerin sayısı pek çoktur. Bunlardan bazıları daha sonra bir araya getirilerek kitap halinde de yayınlanmıştır. Bu sebeple Çanakkale muzafferiyetinin Türk tarihinde olduğu kadar, Türk edebiyatında da ayrı bir yeri ve önemi vardır.
Anahtar Kelimeler:
Çanakkale Savaşı, Şiir, Türk Edebiyatı
Muslims of British India and The Kemalist Reform in Turkey Iqbal, Jinnah and Atatürk, 1924-1938
Ever since his emergence as the leader of the Turkish nationalists, Kemal Atatürk had attracted wide support from among the Müslim of British India. Though the adulation of Kemal had sprung from the Indian in- volvement with pan-Islam but basically it was his apparent defence of the caliphate which had endeared him to his well-wishers in the Subcontinent. Thus, ali through the exuberance of the Khilafat movement (1918-1924), Mustafa Kemal was lauded for his perceived stand against Western im- perialism in the hour of Islam's grave crisis. Even when the relations between the sultan-caliph at İstanbul and the nationalists at Ankara fell to their lowest ebb, as in Nowember 1922 owing to the separation of the sultanate and the caliphate, no widespread stir w as created in India. The clash came only in March 1924, when Kemal abolished the caliphate which to him had become anomalous and anachronistic. The reaction in India was instantaneous and sharp, but somehow the break was soon repaired. After the initial shock, the Indian public opinion, spearheaded by those who understood the Turkish predicament, began to tilt again in favour of the nationalists and the new situation generally came to be accepted.
Keywords:
British India, United Kingdom Muslims, Atatürk, Turkey,
___
- Sabah, "Temizlenen Leke", Nu. 9240, 23 Mayıs 1331.
- Alâeddin, İbrahim, Çanakkale İzleri, Marifet Matbaası, İstanbul 1926.
- Sabah, "Hitâbe-i Şükran", Nu. 9289, 11 Temmuz 1331, 24 Temmuz 1915.
- Emin, Mehmed, Ordunun Destanı, Matbaa-I Ahmed İhsan ve Şürekâsı, İstanbul 1331.
- Hulûsî, Fuad, Harbin Etrafında, Matbaa-i Ahmed Ihsan ve Şürekâsı, lstanbul 1331.
- Tanin, "Harp Edebiyatı", Nu: 2755, 1 Ağustos 1332, 14 Ağustos 1916.
- Alangu, Tahir, Bir Ülkücü Yazarın Romanı, May Yayınları, İstanbul 1968.
- Ortaç, Yusuf Ziya, Bizim Yokuş, Akbaba Yayınları, İstanbul 1966.
- Sabah, Nu. 9274, 26 Haziran 1331, 10 Temmuz 1915.
- A. Hâmid, İlham-ı Nusret, Sabah, Nu. 9472, 10 Kânûnisânî 1331; 23 Kânûnisânî 1916
- Yeni Mecmua, Çanakkale 5/18 Mart 1331-1915, Nüsha-i Fevkalâde, 1334, 1918.
- Koryürek, Enis Behiç, Çanakkale Şehitliğinde, Türk Yurdu, C 9, 1331.
- Mehmet Kaplan'dan Seçmeler, Haz. İ. Enginün-Z. Kerman, Kültür Bak. Yayınları, Ankara 1988.
- Kutay, Cemal, Necid Çöllerinde Mehmed Akif, Tarih Yay. Müessesesi Neşriyatı, Ercan Matbaası, İstanbul 1963.
- "Asım'dan Bir Parça", Sebîliirreşad, Nu. 608, C 24, 10 Temmuz 1340, 1924.
- Kevser Hanım/Onur Akdoğdu, Ünlü Nihavend Longa ve Çanakkale Türküsü Kimindir?, Ege Üni. Basımevi, İzmir 1991.
- ISSN: 1011-727X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1984
- Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Çanakkale'deki Komutan ile Modern Türkiye Cumhuriyeti'ne
Millî Mücadele'de Mustafa Suphi Olayı
Yeniden Doğan Türkiye'nin Sembolü Atatürk
"Çanakkale Muharebelerinin Türk Şiirindeki Yeri ve Önemi" Üzerine Bir Tasnif Denemesi
Milli Mücadele Döneminde Kastamonu'da Kurulan Cemiyetler