Atatürk Devri İzmir Basını ve Kamuoyu Üzerindeki Tesiri

Türklüğün, M. Kemal Atatürk'ün liderliğinde çağdaş, millî, lâik ve demokratik bir değişime uğradığı 1922-1938 yılları arasında İzmir basınının kamuoyu üzerindeki etkisinin ortaya konulması çıkış noktamız olmuştur. Bu araştırma, basını "dar anlamda" ele almakta, sadece gazete ve dergileri kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Basın, Kamuoyu, Atatürk Devri, Basın Etkisi, Basın Tesiri, İzmir Basını

Muslims of British India and The Kemalist Reform in Turkey Iqbal, Jinnah and Atatürk, 1924-1938

Ever since his emergence as the leader of the Turkish nationalists, Kemal Atatürk had attracted wide support from among the Müslim of British India. Though the adulation of Kemal had sprung from the Indian in- volvement with pan-Islam but basically it was his apparent defence of the caliphate which had endeared him to his well-wishers in the Subcontinent. Thus, ali through the exuberance of the Khilafat movement (1918-1924), Mustafa Kemal was lauded for his perceived stand against Western im- perialism in the hour of Islam's grave crisis. Even when the relations between the sultan-caliph at İstanbul and the nationalists at Ankara fell to their lowest ebb, as in Nowember 1922 owing to the separation of the sultanate and the caliphate, no widespread stir w as created in India. The clash came only in March 1924, when Kemal abolished the caliphate which to him had become anomalous and anachronistic. The reaction in India was instantaneous and sharp, but somehow the break was soon repaired. After the initial shock, the Indian public opinion, spearheaded by those who understood the Turkish predicament, began to tilt again in favour of the nationalists and the new situation generally came to be accepted.

Keywords:

British India, United Kingdom, Muslims, Atatürk, Turkey,

PDF

___

İnuğur, M. Nuri. Basın ve Yayın Tarihi, 2. baskı, İstanbul 1982
Somar, Ziya. Bir Adamın ve Bir Şehrin Tarihi, İzmir, 1948
Artkan, Zeki. Tanzimat ve Meşrutiyet Döneminde İzmir Basını, Tanzimat'tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I. ss
Tamar, Ayla Selışık . İzmir Basını'nın Kökleri, Yeni Asır, nr. 30988, 29 Ağustos 1992
Arıkan, Zeki. Mütareke ve İşgal Döneminde İzmir Basını (30 Ekim 1918-8 Eylül 1922), Ankara, 1989
Türkmenoğlu, Zeynel Besim. Üçüncü Meclis, Hizmet, nr. 867, 1 Kasım 1927
Onay, Talat. Celal Bayar 2, Anadolu, nr. 7384, 17 Aralık 1937
Dilbaz, Mehmet. Ahenk Gazetesi Bibliyografyası (1914-1930), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili Edebiyatı Bölümü, Bitirme Tezi, İzmir, 1983
Arıkan, Zeki. Mütareke ve İşgal Dönemi İzmir Basını
Ahali, nr. 62, 11 Haziran 1340-1924; İzmir Millî Kütüphanedeki ilk sayısı nr. 3103, 16 Haziran 1340/1924
Özer, Seyhan. Anadolu Gazetesi Bibliyografyası (1929-1940) E.Ü.E.F., T.D.E. Bölümü Bitirme Tezi, İzmir, 1984
Yenigül, Hülya. Anadolu Gazetesi Bibliyografyası (1940-1954), E.Ü.E.F, T.D.E. Bölümü Bitirme Tezi, İzmir, 1987
Öktem, Haydar Rüştü. Mütareke ve İşgal Anıları, (Haz, Zeki Arıkan), Ankara, 1991
Yanık Yurd, İzmir’in en zengin ve mütenevvi mündericatlı akşam gazetesi pek yakında..., Türk İli, nr. 21, 15 Aralık 1340/1924
Bir yaşını ikmal günü, Yanık Yurd, nr. 307, 4 Ocak 1926
Hizmet, nr. 1917, 4 Kanun Sani, Kasım 1928
Besim, Zeynel. Hizmet Sekiz Yaşında, nr. 2123, 4 Ocak 1932
Yanık Yurd küfürbazlık yapıyor, Yeni Gün, nr. 114, 30 Ocak 1341-1925
Yeni Asır, nr. 7304, 25 Kanun Sani, Ocak 1931
Akkoyun, Turan. Zeynel Besim Sun’un Mühim Bir Eseri, Tarih ve Toplum, nr. 115, Temmuz 1993
Öğrenebilir miyiz? Anadolu, 5756, 17 Teşrin-i Sani 1933
Sada-yı Hak, Yarından itibaren, nr. 1417, 22 Ağustos 1340/1924
Anadolu, Bugünden itibaren, nr. 3158, 24 Ağustos 1340/1924
Yarım Asırlık Muhasebe, Yeni Asır, nr. 12417, 24 Ağustos 1945
Türkmen Parlak, Yeni Asır’ın İzmir Yılları, I, İstanbul 1989
Hizmet, nr. 2219, 29 Nisan 1932; nr. 2221, 2 Mayıs 1932
Hulki, Hüseyin. "Biz komünist olamayız’ Hizmet, nr. 2114, 24 Kanun-ı Evvel 1931
Özdemir, Güler. Yeni Asır Gazetesi Bibliyografyası (1931-1950), E.Ü.E,F.,T.D.E. Bölümü, Bitirme Tezi, İzmir, 1983
Ahenk, Dün sabahtan itibaren, nr. 7085, 25 Mayıs 1335/1919
Ahali, Sada-yı Hak refikimiz bugün altıncı seneye basmıştır, nr. 44, 26 Mayıs 1340-1924
Topuz. Hıfzı. 100 Soruda Türk Basın Tarihi, İstanbul Mart 1973
Ticaret-Çiftçi, nr. 2786, 17 Haziran 1930
Açan, Ayşe. Halkın Sesi Bibliyografyası, E.Ü.E.F., T.D,E. Bölümü, Bitirme Tezi, İzmir, 1990
Anadolu, numara 5754, 5 Teşrin-İ Evvel 1933
Türk Sesi, numara 304, 27 Mayıs 1340/1924
Demir, Nermin. 1918-1924 Tarihleri Arasında İzmir’de Çıkan Gazetelerin Bibliyografyası, E.Ü.E.F., T.D.E, Bölümü, Bitirme Tezi, İzmir, 1988
Akalın, Belgin. Türk Sesi Gazetesi Dizini (1923-1924), E.Ü.E.F., Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İzmir 1986-1987
Agâh Sabri, İstiklâl Harbi Hatıratı, Ahali, 22 Mayıs-10 Ağustos 1340/1924
Ahenk, nr, 9731, 19 Teşrin-i Evvel, 1340/1924
Sadâ-yı Hak, nr. 1495, 23 Teşrîn-İ Sani, 1340/1924
Türk ili, nr. 202, 11/ 12 Teşrin-i Sani 1341/1925
Anadolu, numara 3479, 20 Kanun Sani 1926
Hizmet , numara 898, 13 Kanun Evvel 1927
Keskin, Habıbe. İzmirli Yazarlara Dair Hatıra ve Röportajlar, E.Ü.E.F., T.D.E. Bölümü, Lisans Tezi, İzmir, 1986
Yeni Gün, nr. 114, 30 Teşrin-i Evvel 1341-1925
Ahenk, numara 9734, 25 Kanun Sani, 1926
Ayhan, Sacit. 1930-1940 Yılları Arasında İzmir'de Yayınlanan Gazeteler, E.Ü.E.F. T.D.E. Bölümü, Mezuniyet Tezi, İzmir, 1988
Ruscuklu, Fahri. Masonluk Aleyhdarlığı: Bir Mason M.E. Bey'e cevap veriyor, Anadolu, nr. 5136, 21 Teşrin-i Evel 1931
Akkoyun, Turan. 1934'de Orkun ve Millî Inkılâb'ın Kapatılmasına Mahallî Bir Bakış, 3 Mayıs 1944 Türkçülük Günü Ellinci Yıldönümü Armağanı
Anadolu, numara 5780, 5 Kanun-ı Evvel 1933
Halkın Sesi, numara 1040, 9 Kanun Evvel 1933
Ulusal Birlik, numara 306, 9 Birinci Kanun 1934
Midhat, Mehmed. Fikirlerin İlk Senesi, Fikirler, nr. 24, 15 Temmuz 1928
Rahmi Balaban, Fikirler Fikirler, nr. 133, 1 Şubat 1936
Örsel, Füsun. Fikirler Dergisi Bibliyografyası, E.Ü.S.B.F., Türkoloji Bölümü, Mezuniyet Tezi, İzmir, 1981
Yeni Asır, numara 8493, 21 Teşrin-i Sanı 1933
Akkoyun, Turan. Atatürk Döneminde İzmir Basınının Genel Durumu, Ege Üniversitesi Son Yüzyıllarda İzmir ve Batı Anadolu Uluslararası Sempozyumu, Izmir- Çeşme, 28.IX-2.X 1992, İzmir, 1994
Çağın, Sabahattin. Tokadîzade Şekip Hayatı ve Eserleri, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (E.Ü.S.B.E.), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 1989
Huyugüzel, Ömer Faruk. Necip Türkçü, Ankara, 1988
Aytekin, Ayten. Raif Nezihi Bey Hür Efe, nr. 12884, 29 Temmuz 1993
Besim, Zeynel. Gazinin Nutku, Yanık Yurd, nr. 271, 3 Teşrin-i Evvel 1341/1925
Meh-med Sırrı, İstanbul ve İzmir Matbuatı, Halkın Sesi, nr. 860, 2 Mayıs 1932
Anadolu, numara 3156, 27 K. E. 1340/1924
Hakkı, İsmail. Matbuat Kanunu, Yeni Asır, nr. 8632, 4 Mayıs 1934
Server, İskit. Türkiye’de Matbuat Rejimleri, İstanbul 1939
Anadolu, Türk Basın Kurultayı Toplanırken, nr. 6221, 24 Mayıs 1935
Zeynel Besim, Türkmenoğlu. Yeni Bir Macera, Hizmet, nr. 992, 3 Nisan 1928
K.K. Aziz, Britain and Müslim India, Londra, 1969
Sezer, Duygu. Kamuoyu ve Dış Politika, Ankara, 1972
Akyüz, Yahya. Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu (1919-1922), Ankara, 1975
Kurtböke, Oktay. Basın Ahlâkı Üzerine, Türk Basınının Sorunları Sempozyumu 26-27 Mayıs 1986, Ankara, 1986
Belli, Şemsi. Bâbıâli ve Bâbıâdî, 1908-1988 Türkiye'de Basın Rezaletleri, I, İstanbul
Zakkumzâde, İzmir Gazetelerinin İç Yüzü, Memleket, nr. 20, 2 Teşrin-i Evvel 927
İğdemir, Uluğ. Aydınlara Düşen Görev, Ulus, 13 Temmuz 1960
Ay. Yaz, Yılların İçinden; Makaleler, Anılar, İncelemeler, Ankara, 1976
İskit,Server. Türkiye'de Matbuat Rejimleri ve Politikaları, 1943
Şapolyo, Enver Behnan. Türk Gazeteciliği ve Her Yönüyle Basın, Ankara, 1971
Türk Sesi, numara 99, 21 Eylül 1339-1923
Ahenk, Maşallah, nr. 9381, 14 Teşrin-i Sanı 1339-1923
Hakkı, İsmail. Anadolu Ajansı, Sadâ-yı Hak, nr. 1383, 10 Temmuz 1340-1924
Talat, Kemal. Anadolu Ajansının Çabukluğu, Anadolu, nr. 5420, 28 Eylül 1932
Rahmi, Orhan. (A.A.) ya Dair, Anadolu, nr. 5929, 4 Haziran 1934
Rahmi, Orhan. A. Ajansına Maşallah, Anadolu, nr. 6038, 14 Teşrin-İ Evvel 1934
Bilgin, Şevket. Ajans ve İzmir Gazeteleri, Yeni Asır, nr. 8900, 31 Mart 935.
Bilgin, Şevket. Ajans Daha Uyuyacak mı?, Yeni Asır, nr, 8964, 5 Temmuz 935.
Halkın Sesi, İzmir'i Hiçe Sayan Anadolu Ajansı, nr. 3138, 6 Temmuz 1937
Yeni Asır, numara 8816, 3 Kanun-ı Evvel 1934
Muzaffer Görktan, Behçetoğlu. 4 Numaralı Komisyonla İlgili Tebliğ, İkinci Türk Basın Kurultayına Sunulacak Tebliğler, Ankara, 1975
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, I, Ankara, 1945,
A. Afetinan, Medenî Bilgiler ve Nî. Kemal Atatürk'ün El Yazılan, Ankara, 1969
Atatürkçülük-Atatürk'ün Görüş ve Direktifleri, I, Ankara, 1984
Arar, İsmail. Atatürk'ün İzmit Basın Toplantısı (16/17 Ocak 1923), İstanbul, 1969
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, II, Ankara, 1989
Gevgilili, Ali. Türkiye Basını, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, i, İstanbul, 1983
Aybars, Ergün. İstiklâl Mahkemeleri 1923-1927, Ankara, 1982
Cemal, Behçet. Şeyh Sait İsyanı, İstanbul, 1955
Huyugüzel, O. Faruk. Hüseyin Cahit Yalçın'ın Hayatı ve Edebî Eserleri Üzerinde Bir Araştırma, İzmir, 1984
Koloğlu, Orhan. OsmanlI'dan Günümüze Türkiye'de Basın, İstanbul, Ağustos 1992

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi

Arşiv