KURUMSALLAŞMA İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK, ÖRGÜTSEL PERFORMANS VE İŞ TATMİNE YÖNELİK İÇERİK ANALİZİ: LİSANSÜSTÜ TEZLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

İşletmeler, rekabet düzeyinde var olabilmek ve kâr elde edebilmek için kurumsallaşmaya ihtiyaç duymaktadırlar. Kurumsallaşma, işletmelere, çevrede meydana gelen değişimlere uyum sağlamakta kolaylık sağlayabilmektedir. Aynı zamanda kurumsallaşma, işletmenin içyapısında yer alan faktörlere de etki edebilmektedir. Bu faktörlerin arasında örgütsel bağlılık, örgütsel performans ve iş tatmini de yer alabilmektedir. Bu bağlamda söz konusu bu kavramların kurumsallaşmayla olan etkileşimi işletmeler için önem arz edebilmektedir. Bu çalışmada Ulusal Tez Merkezi’nde bulunan ve kurumsallaşma kavramı ile örgütsel bağlılık; örgütsel performans ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi esas alan çalışmalara yer verilmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı; Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan ve söz konusu bu kavramları barındıran tezlerin niceliksel değerlerini belirlemek ve kurumsallaşmanın; örgütsel bağlılık, örgütsel performans ve iş tatmini ile olan ilişkisini tespit etmektir. Bu amaçla gerçekleştirilen çalışmada kurumsallaşma kavramıyla ilgili olarak yazılan tezler incelenmiş ve çalışmaların 2016-2020 yıllarında zirve yaptığı gözlemlenmiştir. Ayrıca kurumsallaşmanın 34 farklı alanda; yüksek lisans ve doktora tezinde yer aldığı tespit edilmiştir. En yüksek çalışma alanının işletme olduğu saptanmıştır. Çalışmaya Kurumsallaşma ile ilişkili örgütsel bağlılık, örgütsel performans ve iş tatmini kavramlarını içeren tezlerin incelenmesiyle devam edilmiştir. Son olarak çalışmada elde edilen sonuçlar MAXQDA uygulamasına aktarılmış ve ortaya bir kod haritası çıkartılmıştır. Kod haritasında kurumsallaşmanın söz konusu kavramlar ile genellikle pozitif ilişki içerisinde olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsallaşma, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Performans, İş Tatmini

CONTENT ANALYSIS ON ORGANIZATIONAL COMMITMENT, ORGANIZATIONAL PERFORMANCE AND JOB SATISFACTION WITH INSTITUTIONALIZATION: AN INVESTIGATION ON THE GRADUATE DISSERTATIONS

Businesses need institutionalization in order to survive at the competitive level and to make a profit. Institutionalization can facilitate businesses to adapt to changes in the environment. At the same time, institutionalization can also affect the factors in the internal structure of the business. These factors may include organizational commitment, organizational performance and job satisfaction. In this context, the interaction of these concepts with institutionalization may be important for businesses. In this study, the dissertations which are situated in National Thesis Center and are related to organizational commitment, organizational performance and job satisfaction by institutionalization were given a place. In this context, the aim of the study is determine the quantitative values of the dissertations which are situated in National Thesis Center and contain the aforementioned concepts and relationship between institutionalization and organizational commitment, organizational performance and job satisfaction. Thus, the dissertations which were written about institutionalization concept were examined and it was observed that these dissertations peaked between 2016-2020. Besides, it was seen that the institutionalization has been studied in graduate and doctoral dissertations within 34 different fields. In addition, it has been stated that the most common field studied is Business Management. In the study, it was continued by investigating the dissertations which contain the concepts such as organizational commitment, organizational performance and job satisfaction related to the institutionalization. Finally, the results obtained in the present study were integrated to MAXQDA application and a code map was created. After having obtained the code map, it was observed that the institutionalization in a positive relationship with the aforementioned concepts, generally

Keywords:

Institutionalization, Organizational Commitment, A Organizational Performance, Job Satisfaction,

PDF

___

Abudureyimu, T. (2019). Kobilerin Kurumsallaşmasının İşletme Performansına Etkisi: Tekstil Sektöründe Bölgesel Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Pınar Başar). İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akal, Z. (2005). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi. Ankara: MPM Yayınları.
Akat, İ. & Atılgan, T. (1992). Sanayi İşletmelerinde Kurumlaşma ve Şirket Kültürü. Ankara: Lale Ofset.
Alkan, D. (2019). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşmanın Önemi ve Firma Performansına Etkisi: İş Gören Algısı ile İlgili Bir Alan Araştırması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Celal Kızıldere). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Alp, A. T. (2021). Kurumsallaşmanın Kurumsal Uyum Aracılığı ile Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan Şirketler Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). (Prof. Dr. Ülkü Uzunçarşılı). İstanbul: Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Apaydın, F. (2007). Örgütlerde Kurumsallaşma ve Adaptif Yeteneklerin Pazarlama Eylemlerine ve Örgütsel Performansa Etkileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Cengiz Yılmaz). Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü SBE.
Apaydın, F. (2009). Kurumsal Teori ve İşletmelerin Kurumsallaşması. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(1), 1-22.
Aşan, C. (2010). Aile Şirketlerinin Performansında Kurumsallaşmanın ve Kültürün Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Canan Çetin). İstanbul: Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ataman G. (2002). İşletme Yönetimi. İstanbul.
Ataman, G. (2001). İşletme Yönetimi Temel Kavramlar ve Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Aydemir, B., Seymen, O. A. & Taşçı, A. D. A. (2004). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Süreci ve Sektörel Bir Uygulama. 1. Aile İşletmeleri Kongresi- Kongre Kitabı 17-18 Nisan 2004 İçinde (s. 604-615). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayını.
Balay, R. (2010). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayınları.
Başar, D. (2016). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları, Rekabetçi Örgüt Kültürü Oryantasyonları ile Firma ve Çalışan Performansı Arasındaki İlişki: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankaları Üzerinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Cemal Zehir). Gebze: Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Başkurt, G. (2016). Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi ve Firma Performansına Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erkut Altındağ). İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bayram, L. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma Örgütsel Bağlılık. Sayıştay Dergisi, 15(50), 125-139.
Becker, H. S. (1960). Notes on the Concept of Commitment. American Journal of Sociology, 66(1), 32-40.
Cano, J. & Miller G. (1992). A Gender Analysis of Job Satisfaction, Job Satisfier Factors and Job Dissatisfier Factors of Agricultural Education Teacher. Journal of Agricultural Education, 33(3), 40-46.
Cevher, E. (2014). Kurumsallaşma Küçük İşletmeler İçin Bir Çözüm Müdür Yoksa Yok Olma Nedeni midir? Journal of International Social Research, 7(32), 583-594.
Chen, T. Y. (2002). Measuring Firm Performance with DEA and Prior Information in Taiwan’s Banks. Applied Economics Letters, 9(3), 201-204.
Çoşkun, Z. (2016). Gıda Sektöründe Hizmet Veren Türk Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Unsurlarının ve Kıyaslama Tekniklerinin Firma Performansı Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erkut Altındağ). İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DiMaggio, P. J. & Powell, W. W. (1991). Introdiction. (Ed. Powell, W. W. ve DiMaggio, P. J.). The New Institutionalism in Organizational Analysis İçinde (s.1-38). Chicago: University of Chicago Press.
Duran, A. (2019). Kurumsallaşma Düzeyi ile İş Tatmini, Açıkça Konuşma İsteği ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Kamil Unur). Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Etzioni, A. (1975). Comparative Analysis of Complex Organizations. London: The Free Press.
Greening, D. W. & B. Gray (1994). Testing a Model of Organizational Response to Social and Political Issues. Academy of Management Journal, 37(3), 467-498.
Gupta, A. & Mason, M. (2014). Transparency and International Environmental Politics, (Derleyen: M. M. Betsill, K. Hochstetler & D. Stevis). Advances in İnternational Environmental Politics İçinde (356-380). London: Palgrave Macmillan.
Gül, E. (2018). Yerel Yönetimlerde Kurumsallaşmanın Kurum Performansına Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ercan Ergün). Kocaeli: Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gül, H. (2002). Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi ve Değerlendirmesi. Ege Üniversitesi İ.İ.B.F. Ege Akademik Bakış, 2(1), 37–55.
Gül, H. (2012). İşletmelerdeki Kurumsallaşma Düzeyinin İşletme Performansına Etkisi: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Salih Kuşluvan). Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Güler, B. (2022). Sosyal Girişimlerde Kurumsallaşma Düzeyi ve Örgütsel Performans Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Hilmi Bahadır Akın). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hall, D. T., Schneider, B. & Nygren, H. T. (1970). Personal Factors in Organizational Identification. Administrative Science Quarterly, 15(2), 176–190.
Herzberg, F. (1965). The Motivation To Work Among Finnish Supervisors. Personnel Psychology, 18(4), 393–402.
Hoppock, R. (1935). Job Satisfaction. Harper.
Hoş, C. & Oksay, A. (2015). Hemşirelerde Örgütsel Bağlilik ile İş Tatmini İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 1-24.
İldem, K. (2018). Sporcuların Kurumsallaşma Algılarının Mesleklerine Olan Bağlılıkları ve Motivasyonları Üzerindeki Etkisini Anlamak: Güreşçilerin Tutumları Üzerine Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Saadet Çetinkaya). İstanbul: Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İgar, S. C. & İlgar, M. Z. (2014). Nitel Veri Analizinde Bilgisayar Programları Kullanılması. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 31-78.
Kalafat, K. (2019). Kurumsallaşma ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Bartın İlinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Şaban Esen). Bartın: Bartın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kanter, R. M. (1968). Commitment and Social Organizations. American Sociological Review, 449-517.
Kaptanoğlu, N., B. (2011). İşletmelerde Kurumsallaşma Uygulamalarına Yönelik Çalışan Tutumlarının Örgüte Bağlılık ve İş Tatmini ile İlişkisi ve Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Uğur Yozgat). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kara, M. A. (2022). Türkiye’de Kurumsal Yönetişim Konusu ile İlgili Yayınlanan Doktora Tezlerinin Bibliyometrik Analiz Yöntemi ile İncelenmesi. Journal of Business Innovation and Governance, 5(2), 199-222.
Karaçınar, H. (2014). İşletmelerde Kurumsallaşmanın İşgören Performansı Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Bünyamin Akdemir). Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kırklıkçı, A. B. (2019). Kurumsallaşmanın İşletme Performansı ve Verimliliği Üzerine Etkileri (Türkiye Levha ve Mobilya İşletmeleri Örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Tarık Gedik). Düzce: Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kimberly, J. (1979). Issues in the Creation of Organizations: Initiation, Innovation, Institutionalization. Academy of Management Journal, 19(9), 437-457.
Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayım Dağıtım A.Ş.
Luthans, E. (1995). Organizational Behavior. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
McBurney, M. K. & Novak, P. L. (2002). What is Bibliometrics and Why Should You Care. Professional Communication Conference, IPCC Proceedings İçinde (s. 108-114). IEEE International.
Meyer J. W. & Rowan B. (1977). Institutionalized Organizations: Formal Structure as Myth and Ceremony, The American Journal Of Sociology, 83(2), 348-349.
Meyer, J. P. & Allen, N. J. (2004), TCM Employee Commitment Survey Academic Users Guide 2004. The University of Western Ontario, 12-13.
Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1991). A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
Mowday, R. T., Porter, L. W. & Steers, R. M. (1982). Employee—Organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover. Academic Press.
Nabiyeva, G. (2021). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeyi ile İşgörenlerin Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkide İş Stresinin Rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. İrfan Yazıcıoğlu). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Nehir, T. (2019). İşletmelerde Kurumsallaşma Düzeylerinin İşgörenlerin Örgütsel Bağlılığına Etkisi: İnşaat Sektöründe Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Hakan Koç). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
O'Reilly, C. A. & Chatman, J. (1986). Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification, and Internalization on Prosocial Behavior. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492–499.
Öğüt, E. (2019). Yeni Türk Ticaret Kanunu Işığında Kurumsallaşma ve Kurumsal Girişimciliğin Firma Performansı Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Muammer Zerenler). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, D. (2019). Örgütsel Yaklaşımlar 1. (Ed. Y. D. Uslu, Y. Hancıoğlu, G. Yeşilaydın & N. O. Kara). Örgütsel Performans İçinde (s. 240-256). Eskişehir: Nisan Kitapevi.
Öztürk, P. (2014). Sağlık Kurumlarının Kurumsallaşmasının Kurum Performansı Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Mustafa Aksu). İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Penley, L. E. & Gould, S. (1988). Etzioni's Model of Organizational İnvolvement: A Perspective for Understanding Commitment To Organizations. Journal of Organizational Behavior, 9(1), 43–59.
Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T. & Boulian, P. V. (1974). Organizational Commitment, Job Satisfaction and Turnover Among Psychiatric Technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
Pritchard, A. (1969). Statistical Bibliography or Bibliometrics? Journal of Documentation, 25(4), 348-349.
Pugh, D. S., Hickson, D. J., Hinings, C. R., Macdonald, K. M., Turner, C. & Lupton, T. (1963). A Conceptual Scheme for Organizational Analysis. Administrative Science Quarterly, 8(3), 289-315.
Salancik, G. (1977). Commitment and the Control of Organizational Behavior and Belief. (Ed. B. Staw, & G. Salancik). New Directions in Organizational Behavior İçinde (s. 1-54). Chicago: St. Clair Press.
Salancik, G. R. (1977). Commitment and The Control of Organization Behavior and Belief, New Directions in Organization Behavior. Chicago: Illionis. St. Clair Press.
Scott, W. R. (1987). The Adolescence of Institutional Theory. Administrative Science Quarterly, 32(4), 493-511.
Selznick, P. (1953). Tva and The Grass Roots: A Study in The Sociology of Formal Organization. Univ of California Press.
Selznick, P. (1996). Institutionalism ‘Old’ And ‘New’. Administrative Science Quarterly, 41(2), 270-277.
Sheldon, M. E. (1971). Investments and Involvements as Mechanisms Producing Commitment to the Organization. Administrative Science Quarterly, 0(16), 143-150.
Songur, M. (1995). Mahalli İdarelerde Performans Ölçümü. Ankara: Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayını.
Staggenborg, S. (1988). The Consequences of Professionalization and Formalization in The Pro-Choice Movement. American Sociological Review, 53(4), 585–606.
Şen, E. (2017). Kurumsallaşma ve Kurumsal Yönetişim. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Şimşek, Z. (1998). Üç Perspektif Işığında Örgütsel Kuramın Bugünü ve Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme, 6. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 21-23 Mayıs 1998 İçinde (s. 210). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Taş, Y. & Akdemir, A. (2005). Hastane Organizasyonlarında Kurumsallaşma ve Bunu Etkileyen Faktörler. http://www.sabem.saglik.gov.tr/AkademikMetinler/linkdetail.aspx?id=3052 adresinden 06 Haziran 2022 tarihinde erişildi.
Taştan, H. Ş. (2019). Spor Yönetiminde Kurumsallaşmanın, Kurumsal Yönetişimin ve Denetimin, Örgüt Performansı Üzerine Etkisi; Türkiye Profesyonel Futbol Takımları Üzerine Analitik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Bilge Donuk). İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Tefek, A. (2016). Kobi'lerde Kurumsallaşma ve Örgütsel Performans İlişkisi: Konya Sanayi İşletmeleri Araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Ali Şükrü Çetinkaya). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turhanlı, E. (2018). Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Süreci, Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Unsurlarının Performans Üzerine Etkisine Dair Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Alper Özer). İstanbul: Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğur, A. (2003). İşletmelerde Verimlilik. Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
Uzunlular, Y. (2018). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, İnsan Kaynakları Yönetimi ve Performans. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi İbrahim İnan). Mersin: Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ülken, A. (2020). Kurumsallaşma ve Performans İlişkisi: Eskişehir İli Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Cengiz Duran). Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Üsküplüoğlu, M. K. (2020). Sivil Toplum Örgütlerinde Kurumsallaşma Düzeyinin ve Kurumsal Yönetişim Uygulamalarının Örgütsel Performans Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Nihal Kartaltepe Behram). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Vroom, V. H. (1964). Work and Motivation. Wiley.
Yavuz, Y. (2007). İşletmelerde Kurumsallaşmanın Yenilik ve Performansa Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Doç. Dr. Ali Ekber Akgün). Kocaeli: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yıldız, E. (2010). Kurumsallaşma Çabalarının Örgütsel Performansa Etkisi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). (Danışman: Prof. Dr. Adem Öğüt). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.