Balkan Harbi'nde Mısır Hilâl-i ahmer Cemiyetinin Türkiye'ye yönelik sağlık ve insani yardım faaliyetleri
Trablusgarp Harbinden yeni çıkan ve 1912-1913 Balkan Harbine seferberlik hazırlıklarını tamamlamadan girmek zorunda kalan Osmanlı Devleti harbin sonunda dört Balkan devleti karşısında mağlup oldu. Üç ayrı cephede cereyan eden savaş sırasında ordunun sağlık hizmetleri ordu sıhhiye teşkilatınca karşılanmaya çalışıldı, fakat yeterli olmadı. Ayrıca, iaşe temininde çekilen sıkıntıya muhacirlerin sevk ve iskânı gibi konular eklendi. Rumelide yaşayan çok sayıda Müslüman katliama maruz kaldı ve Anadoluya büyük bir göç dalgası başladı. Sağlık alanında Osmanlı Hilâl-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti cephe gerisinde yaptığı yardım çalışmalarıyla önemli hizmetlerde bulundu. Osmanlılara karşı ilan edilen bu harbe bir Müslüman - Hristiyan çatışması olarak bakan Mısırdaki Müslümanlar da Türklere yönelik çeşitli yardımlarda bulundular. Mısır Hilâl-i Ahmer Cemiyeti aracılığıyla ayni ve nakdî olarak yapılan bu yardımlara ilave olarak yaralı Türk askerlerinin tedavisi ile muhacirlerin sevk ve iskânı için İstanbula sağlık heyetleri de gönderildi.
Healthcare assistance and humanitarian aid by the Egyptian red-crescent society to Turkey during the Balkan Wars
Ottoman Empire, having just relieved from the Tripolitanian War, was forcefully led into the Balkan War with no proper preparation and consequently lost. During the war that was fought on three frontiers the sanitary service was undertaken by the military health service, but it was insufficient. Except from that added the problem of dispatch and housing of the migrants to the bottleneck experienced in sustenance of the army. Many Muslims living in Rumelia were subject to genocide and a huge wave of migration began. The Ottoman Red-Crescent, with the help at the back - front, did significant service in sanitary terms. The Muslims in Egypt, who considered the war against the Ottomans a conflict of Islam vs. Christianity, helped the Turks in many senses. Besides their services, in cash and in kind, through the Egyptian Red - Crescent, Egypt sent medical staffs for the treatment of the Turkish soldiers and the dispatch and housing of the migrants.
___
- 1. Arşiv Kaynakları
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
- Sadaret Eyalet-i Mümtâze Mısır Evrakı [A.MTZ (05)] 8-Ç/292, 9-E/323-02, 9-E/323-03, 9-E/325, 9-E/326-04, 29-A/45, 30/87, 32-C/403, 32-A/99.
- Babıali Evrak Odası [BEO] 4108/308083, 4115/308578, 4116/30865, 4119/308884, 4169/312650, 4169/3126580, 4219/316400.
- İrade Mabeyn-i Hümâyûn [İ.MBH] 10/1330, 12/1331/Ş-017
- İrade Taltif [İ.TAL] 482/1331, 484/1331 N-36
- 2. Kaynak Eserler ve İncelemeler
- AĞANOĞLU, H. Yıldırım (2001); Osmanlıdan Cumhuriyete Balkanların Makus Talihi Göç, Kum Saati Yayınları, İstanbul.
- AKGÜN, Seçil Karal - Murat Uluğtekin (2002); Hilâl-i Ahmerden Kızılaya, Ankara.
- ARSLAN, Emir Şekib (2005); Bir İttihatçı Aydının Anıları, (Tercüme: Halit Özkan), Klasik Yayınları, İstanbul. Balkan Harbi (1912 - 1913) III. Cilt; Garp Ordusu, I. Kısım, Gnkur.
- ATASE Bşk.lığı Yayınları, Ankara 1979. Besim Ömer (2009); Hanımefendilere Hilâl-i Ahmere Dair Konferans, (Hazırlayan: İsmail Hacıfettahoğlu),Türkiye Kızılay Derneği Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
- DAĞLAR, Oya Macar (2009); Balkan Savaşlarında Salgın Hastalıklar ve Sağlık Hizmetleri, Libra Yayıncılık, İstanbul. Ferik Zeki (1337); 1912 Balkan Harbine Aid Hatırâtım, Matbaa-i Askeriye, Dersaâdet.
- GOLDSCHMIDT, Arthur (2007); Kısa Orta Doğu Tarihi, (Çev. Aydemir Güler), Doruk Yayınları, İstanbul.
- HALAÇOĞLU, Ahmet (1994); Balkan Harbi Sırasında Rumeliden Türk Göçleri (1912 - 1913), TTK Yayınları, Ankara.
- HAYTA, Necdet - Birbudak, Togay Seçkin (2010); Balkan Savaşlarında Edirne, Gnkur. ATASE Bşk.lığı Yayınları, Ankara
- HOURANİ, Albert (1997); Arap Halkları Tarihi, (çev. Yavuz Alogan), Yayına hazırlayan: Tanıl Bora, İletişim Yayınları, İstanbul.
- KÜÇÜK, Cevdet (1992); Balkan Savaşı TDV İslam Ansiklopedisi, C 5, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
- ÖZCAN, Azmi (1992); Panislamizm Osmanlı Devleti, Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877 - 1914), TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul.
- TÜRKMEN, Zekeriya (2004); Balkan Savaşlarında Hilâl-i Ahmer Cemiyetinin Osmanlı Ordusuna Yönelik Sağlık Hizmetleri, Belleten, C LXVIII, Sayı: 252, (Ağustos).
- YILDIRIM, Nuran (2004); Tersane-i Âmire Fabrikalarında Tebhir Makinesi/Etüv Üretimi ve Kullanımı, Dünü ve Bugünü ile Haliç Sempozyumu Bildirileri, 22-23 Mayıs 2003. (Editör: S. Faruk Göncüoğlu), Kadir Has Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2004.
- 3. Süreli Yayınlar
- Şehbal; Sayı: 79 (15 Temmuz 1329)
- Şehbal; Sayı: 81 (1 Eylül 1329)
- Şehbal; Sayı: 82 (15 Eylül 1329)
- Şehbal; Sayı: 84 (15 Teşrin-i evvel 1329)
- Şehbal; Sayı: 85 (15 Teşrin-i sani 1329)
- 4. Salnâme
- Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Salnâmesi 1329 - 1331; Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaası, Tarihsiz, İstanbul.
- ISSN: 1303-9342
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 1976
- Yayıncı: MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı