İrfan PAKSOY

4551

100'ÜNCÜ YIL DÖNÜMÜNDE OSMANLI-ALMAN İTTİFAK ANTLAŞMASI'NA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Osmanlı Devleti XX'nci yüzyıla büyük devletlerin ekonomik ve siyasi baskılarına ilaveten önemli siyasi çalkantılarla girmiştir. Makedonya'da konuşlu 3. Ordunun bazı birliklerinin isyan etmesi sonucu Sultan II. Abdülhamit 1908 yılında tekrar anayasal düzene dönüldüğünü ilan etmişti. 1911 sonbaharında İtalyanların Trablusgarp'a saldırması, ardından da yaşanan Balkan Savaşı ve bozgunu esnasında Osmanlı Devleti büyük bir stratejik yalnızlık içindeydi. Osmanlı Devleti güvenlik ihtiyacı için İngiltere, Rusya ve Fransa nezdinde girişimde bulunmuşsa da bunlardan sonuç alamamıştır. Bu durum Avrupa'da yaşanan Temmuz Krizi'nin ardından yükselen politik tansiyon nedeniyle Osmanlı-Alman ittifakını mümkün kılmış ve hızlandırmıştır. Bu makalede Osmanlı-Alman İttifak Antlaşması'na giden süreç incelenmiştir.

AN EVALUATION ON THE OTTOMAN-GERMAN ALLIANCE TREATY ON ITS CENTENARY

The Ottoman Empire arrived the 20th century with important political disturbances in addition to economic and political pressure of the Great Powers. As a result of the revolt of some troops within the 3rd Army located in Macedonia, Sultan Abdulhamid II had declared the reinstatement of the constitutional order in 1908. The Ottoman Empire was suffering a great strategic loneliness during the Italian attack on Tripoli in the autumn of 1911 and the subsequent defeat in the Balkan Wars. The Ottoman Empire searched for alliance with Great Britain, Russia and France for security reasons but achieved no success. This fact, along with the political tension that climbed in Europe after the July Crisis, enabled and accelerated the Ottoman-German Alliance. This article analyzes the process leading to the OttomanGerman Alliance Treaty.
PDF

___

  • AHMAD, Feroz; İttihat ve Terakki 1908-1914. İstanbul 1996.
  • AHMAD, Feroz; İttihatçılıktan Kemalizme, (Çev. Fatmagül BERKTAY), 4. Baskı, Kaynak Yay., İstanbul 1999.
  • AKBAY, Cemal; Osmanlı İmparatorluğu'nun Siyasi ve Askerî Hazırlıkları ve Harbe Girişi, Gnkur.Bsm. Ankara 1991.
  • AKŞİN, Sina; Jön Türkler ve İttihat Terakki, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 1998.
  • ALTAY, Fahrettin;10 Yıl Savaş ve Sonrası 1912-1922, Eylem Yay., Ankara 2008.
  • ANDONYAN, Aram; Balkan Savaşı, (Çev. Zaven BİBERYAN), Aras Yayıncılık, İstanbul 1999.
  • ARI, Kemal; Birinci Dünya Savaşı Kronolojisi, Gnkur.Bsm., Ankara 1997.
  • ARMAOĞLU, Fahir; 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), TTK Bsm., Ankara 1999.
  • ARMAOĞLU, Fahir; 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1990), (1914- 1980), 8. Baskı, Türkiye İş Bankası Yay., Ankara 1992.
  • ARTUÇ, İbrahim; İsmet Paşa Bir Dönemin Öyküsü, Birinci Baskı, Kastaş Yay., İstanbul 1993.
  • AYBARS, Ergun; Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, 4. Baskı, Eylül Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yay., 1995.
  • AYDEMİR, Şevket Süreyya; Makedonya'dan Orta Asya'ya Enver Paşa, III, Remzi Kitabevi, İstanbul 1972.
  • AYIŞIĞI, Metin; Mareşal Ahmet İzzet Paşa (Askerî ve Siyasi Hayatı), TTK Bsm., Ankara 1997.
  • BAYUR, Yusuf Hikmet; Türk İnkılabı Tarihi, |., İstanbul 1940.
  • BAYUR, Yusuf Hikmet; Türk İnkılabı Tarihi, 2. Baskı, |, Ks. II, TTK Bsm., Ankara 1983.
  • BAYUR, Yusuf Hikmet; Türk İnkılabı Tarihi, 3. Baskı, III, Ks. |, TTK Bsm., Ankara 1991.
  • BAYUR, Yusuf Hikmet; Türk İnkılabı Tarihi, 3. Baskı, II, Ks. 3, TTK Bsm., Ankara 1991.
  • BELEN, Fahri; 20'nci Yüzyılda Osmanlı Devleti, Remzi Kitabevi, İstanbul 1973.
  • BİLGİÇ, A.Timur; Tarih Terimleri Sözlüğü, Toplumsal Dönüşüm Yay., İstanbul 2012.
  • BLEDA, Mithat Şükrü; İmparatorluğun Çöküşü, Remzi Kitabevi Yay., İstanbul 1979.
  • CEMAL Paşa, Hatırat, (Yay.Haz.: Metin MARTI), Arma Yay., 5. Baskı, İstanbul 1996. ÇİÇEK, Kemal; Ermenilerin Zorunlu Göçü 1915-1917, TTK Bsm., Ankara 2005.
  • ÇOLAK, Mustafa; Alman İmparatorluğu'nun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kafkasya Politikası (1914-1918), TTK Bsm., Ankara 2006.
  • ÇOLAK, Mustafa; Enver Paşa Osmanlı Alman İttiakı, 1. Baskı, Yeditepe Yay., İstanbul 2008.
  • ÇULCU, Murat; Arşivi Kaybolan Savaş Sina Filistin-Suriye Cephesi, Birinci Baskı, Kastaş Yayınevi, İstanbul 2009.
  • DANİŞMEND, İsmail Hami; İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, 4, İstanbul 1972.
  • DENKER, Arif Cemil; Birinci Dünya Savaşı'nda Teşkilât-ı Mahsusa, (Yay.Haz. Metin MARTI), 2. Baskı, Arma Yay., İstanbul.
  • EARLE, Edward Mead; Bağdat Demiryolu Savaşı, (Türkçesi: Kasım YARGICI), Milliyet Yay., Birinci Baskı, İstanbul 1972.
  • ERDEN, Ali Fuat; Paris'ten Tih Sahrasına, 2. Baskı, Ulus Bsm., Ankara 1949.
  • ERENDİL, Muzaffer BAYCAN, Nusret ÖKSE, Necati KABASAKAL, Hüseyin ÜNSAL, Hüsamettin; Askerî Yönüyle ATATURK, GATA Bsm., Ankara 1981.
  • FROMKİN, David; Barışa Son Veren Barış Modern Orta Doğu Nasıl Yaratıldı? 1914-1922, (Çev. Mehmet HARMANCI), Sabah Kitapları, Istanbul 1994.
  • Gnkur.ATASE Bşk.lığı, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi VI. Cilt Hicaz, Asir, Yemen Cepheleri ve Libya Harekâtı 1914-1918, Gnkur.Bsm., Ankara 1978
  • Gnkur.ATASE Bşk.lığı, Birinci Dünya Harbi'nde Türk Harbi Sina Filistin Cephesi, 4/2, Gnkur. Bsm., Ankara 1986.
  • Gnkur.ATASE Bşk.lığı, I. Dünya Harbi'nde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3. Ordu Harekâtı, |, Gnkur.Bsm., Ankara 1993.
  • GRASSI, Fabio L.; ATATÜRK, (Çev. Eren Yücesan CENDEY), İstanbul 2008.
  • GOTTLIEB, Wolfram Wilhelm; Studies in Secret Diplomacy During the First Worl War, Allen and Unwin, Essential Books, London 1957.
  • GÖRGÜLÜ, İsmet; On Yıllık Harbin Kadrosu (1912-1922), TTK Bsm., Ankara 1993.
  • GÜRSEL, Haluk F.; Tarih Boyunca Türk-Rus İlişkileri, Baha Matbaası, İstanbul 1968.
  • HAYTA, Necdet BİRBUDAK, Togay Seçkin; Balkan Savaşlarında Edirne, Gnkur. ATASE Yay., Gnkur.Bsm., Ankara 2010.
  • İLTER, Aziz Samih; Birinci Dünya Savaşı'nda _Kafkasya Cephesi Hatıraları, (Yay. Haz. Zekeriya TÜRKMEN, Elmas ÇELIK), Gnkur. ATASE Bşk.lığı Yay., Ankara 2007.
  • İNÖNÜ, İsmet; Hatıralar, (Yay. Haz. Sabahattin SELEK), 2. Basım, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2006.
  • JACKH, Ernest; YÜKSELEN Hilal, (Yay. Haz. Hüseyin TEKİNOĞLU); Kum Saati Yay., 1. Basım, İstanbul 2006.
  • JAESCHKE, Gotthard; Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), TTK Bsm., Ankara 1970.
  • KARABEKİR, Kâzım; Birinci Cihan Harbi'ne Neden Girdik, 1, Emre Yay., İstanbul 1994.
  • KARAL, Enver Ziya; Osmanlı Tarihi, |X, 2. Baskı, TTK Basm., Ankara 1999.
  • KÖPRÜLÜLÜ Şerif (İlden); Şarıkamış, (Yay. Haz. Sami ÖNAL), 2. Basım, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2001.
  • KÖSOĞLU, Nevzat; Şehit Enver Paşa, 1. Baskı, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2008.
  • KOCABAŞ, Süleyman; Osmanlı İhtilallerinde Yabancı Parmağı, Vatan Yay., 1. Baskı, İstanbul 1993.
  • KOCAHANOĞLU, Osman Selim; Derviş Vahdeti ve Çavuşların İsyanı, Temel Yay., İstanbul 2001.
  • KURAT, Akdes Nimet; Türkiye ve Rusya, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1970.
  • KÜLÜNK, Mehmet Emin; Kapitülasyonların Kaldırılması, 1. Baskı, Yeditepe Yay., İstanbul 2001.
  • MACFİE, A.L.; Osmanlının Son Yılları, (Çev. Damla ACAR, Funda SOYSAL), 1. Basım, Kitap Yayınevi, İstanbul 2003.
  • Mahmut Muhtar; Maziye Bir Nazar, (Osmanlıcadan Çev. Nurcan FİDAN) Gnkur. ATASE Bşk.lığı Yay., Gnkur.Bsm., Ankara 1999.
  • MASSIE, Robert K.; Dretnot İngiltere, Almanya ve Yaklaşan Savaşın Ayak Sesleri, (Çev. Mehmet HARMANCI), Sabah Kitapları, Istanbul 1995.
  • Mehmet Tal'at Paşa; Tal'at Paşa'nın Anıla_rı, (Yay. Haz. Alpay KABACALI), 5. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Istanbul 2009.
  • MIKUSCH, David; Ölümsüz Tarihe Yön Veren Dirilişin Hikâyesi, (Çev. Esat Mermi ERENDOR), 1. Baskı, İkarus Yay., İstanbul 2008.
  • MÜDERRİSOĞLU, Alptekin; Sarıkamış Dramı, 2. Baskı, Kastaş Yay., İstanbul 1997.
  • ORTAYLI, İlber; Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu, Kaynak Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1983.
  • ÖZGÜLDÜR, Yavuz; Türk-Alman İlişkileri (1923-1945), Gnkur.Bsm., Ankara 1993.
  • ÖZSOY, Osman; Saltanattan Cumhuriyete Kurtuluş Savaşı (1918- 1923), İkinci Baskı, Timaş Yay., İstanbul 2007.
  • ÖZTUNA, Yılmaz; Bir Darbenin Anatomisi, Ötüken Neşriyat, 14. Basım, İstanbul 2013.
  • PALMER, Alan; Osmanlı İmparatorluğu Son Üç Yüz Yıl Bir Çöküşün Yeni Tarihi, 5. Baskı, Bilgin Yayıncılık, İstanbul 1995.
  • REONUVİN, Pierre; |. Dünya Savaşı 1914-1918, (Çev. Adnan CEMGİL), Üçüncü Baskı, Altın Kitaplar, İstanbul 1982.
  • ROBBINS, Keith; Birinci Dünya Savaşı, (Çev. Müfit GÜNAY), Birinci Baskı, Dost Kitabevi Yay., Ankara 2005.
  • SABİS, Ali İhsan; Birinci Dünya Harbi Harp Hatıralarım, |, Nehir Yay., İstanbul 1990.
  • SANDER, Oral; Anka'nın Yükselişi ve Düşüşü, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2000.
  • SANDER, Oral; Siyasi Tarih (ilkçağlardan 1918'e), 8. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2000.
  • SANDERS, Liman von; Türkiye'de Beş Yıl, (Çev. Eşref Bengi ÖZBİLEN), 1. Baskı, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2010.
  • TOKER, Hülya ve Aslan, Nurcan; Birinci Dünya Savaşı'na Katılan Alay ve Daha Üst Kademedeki Komutanların Biyografileri, |||, Gnkur. ATASE Yay., Ankara 2009 . WALLACH, Yehuda L.; Bir Askerî Yardımın Anatomisi, (Çev. Fahri ÇELİKER), Gnkur.Bsm., Ankara 1985.
  • YAVUZER, Yakup; Türkiye-İngiltere İlişkileri ve Muhtemel Gelişmeler, HAK Bsm., İstanbul 1993.
  • YILMAZ, Veli; |. Dünya Harbi'nde Türk-Alman İttifakı ve Askerî Yardımları, İstanbul 1993.
  • YILMAZ, Durmuş; Osmanlının Son Yüzyılı,Çizgi Kitabevi Yay., Konya 2001.
  • Makaleler
  • AHMAD, Feroz; "The Late Ottoman Empire", The Great Powers and the End ofthe Ottoman Empire, Marian Kent, Second Edition, London 1996b.
  • BRIDGE, F.R.; "The Habsburg Monarchy and the Ottoman Empire, 1900-18", The Great Powers and the End ofthe Ottoman Empire, Marian Kent, Second Edition, London 1996.
  • BODGER, Alan; "Russia and the End of the Ottoman Empire", The Great Powers and the End of the Ottoman Empire, Marian Kent, Second Edition, London 1996.
  • BAYRAKTAR, Bayram; "Subay/arın Siyaset Yapmalarına Engel Olmak Amacıyla Yapılan Bir Uygulama Hakkında Bir Değerlendirme", Osmanlı Ansiklopedisi (Siyaset), 2, Yeni Türkiye Yay., Ankara 1999.
  • ÇAĞLAR, Esat; "Arnavut İsyanının Nedeni İttihatçı/ardı", Dünya Bülteni, 21.01.2011.
  • ERASLAN, Cezmi; "I. Dünya Savaşı ve Türkiye", Türkler, 13, Ed. Hasan Celal GÜZEL, Kemal ÇİÇEK ve Salim KOCA, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002.
  • FULTON, L.Bruce; "France and the End of the Ottoman Empire", The Great Powers and the End of the Ottoman Empire, Marian Kent, Second Edition, London 1996
  • GÖK, Hayrullah UYAR, Mesut; "I. Dünya Savaşı'ndaki Alman Askerî Yardım Heyetinin Bilinmeyen Bir Yönü: Bir Arşiv Yağmasının Hikâyesi", Toplumsal Tarih, Sayı: 83, Kasım 2000.
  • KARPAT, Kemal; "Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'na Girişi", Türk Dış Politikası, (Çev. ve Yay. Haz. Güneş AYAS), 1. Baskı, Timaş Yay., İstanbul 2012.
  • PAKSU, Mehmet; "Birinci Dünya Savaşı Çıkmasaydı, Doğu Anadolu'da Ermeni Devleti Kurulacaktı", Bugün, 23.04.2006.
  • SCHELLENDORFF, Bronsart von; "Talât Paşa İçin Şahitlik", Ermeni Araştırmaları, S. 4, Ocak-Şubat 2002, http: //www. eraren. org/ index. php? Lisan= tr& Page= Dergilcerik&lcerikNo= Erişim Tarihi: 02.12.2012.
  • TRUMPENER, Ulrich; "Germany and the End of the Ottoman Empire", The Great Powers and the End of the Ottoman Empire, Marian Kent, Second Edition, London 1996.
  • TÜRKMEN, Zekeriya; "İttihat ve Terrakki Hükümetinin Doğu Anadolu Islahat Müfettişliği Projesi ve Uygulamaları (1913-1914): Ermeni Mese/esine Çözüm Arayışları", Ermeni Araştırmaları, 9, Bahar 2003, http://www.eraren.org/index.php?Page=Dergi|cerik&|cerikNo=66, Erişim Tarihi: 03.06.2014.
  • ZEYREK, Suat; "II. Meşrutiyet'te Demokratik Muhalefetin Sonu: Arnavut İsyanları ve Sonuçları", Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, YII: 2012 2.
Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-9342
  • Yayın Aralığı: Yıllık
  • Başlangıç: 1976
  • Yayıncı: MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI

Fahri MADEN

POLONYALI HAVACILAR VE TÜRK HAVA KURUMU (THK) 1941-1948

Osman Fırat BAŞ

100'ÜNCÜ YIL DÖNÜMÜNDE OSMANLI-ALMAN İTTİFAK ANTLAŞMASI'NA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

İrfan PAKSOY

KİTAB-I DİYARBEKRİYYE'DE BAYINDIRLI BAŞBUĞU KARA YÜLÜK OSMAN BEY

Ahmet TOKSOY

OSMANLI SEFER ORGANİZASYONUNDA ATLARIN YERİ VE ÖNEMİ: 1768-1774 OSMANLI - RUS SAVAŞI ÖRNEĞİ

Serhat KUZUCU

ASKERÎ TARİH ARAŞTIRMALARI İÇİN KAYNAKLAR - III: PİYADE MECMUASI

Efdal AS, Hakan BACANLI