İhtiyaç –Etkinlik- Mekan İlişkisinin Kent Parkları Örneğinde İrdelenmesi

Daha çok kent merkezlerinde yer alan ve kent halkını doğa ile buluşturan park alanlarının üstlendikleri birçok işlevler bulunmaktadır. Bu işlevlerin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi ve park kullanıcılarının memnuniyetinin sağlanması tasarlanan mekanlarda, ihtiyaç-etkinlik-mekan ilişkisinin iyi kurulmasına bağlıdır. Kullanıcı ihtiyaçları doğrultusunda belirlenen etkinliklerin gerçekleştirilebilmesi için de tasarlanan mekanların bu etkinliklere uygun olması gereklidir. Bu çalışmada Doğu Karadeniz’de yer alan Artvin, Rize ve Trabzon illerinin sahil kesiminde konumlanmış kent parklarından birer örnek seçilerek bu alanlardaki İhtiyaç-Etkinlik-Mekan ilişkisi incelenmiştir. Buna göre çalışma kapsamında fiziksel, fonksiyonel, estetik ve ekolojik olmak üzere 4 ana kriter ve bunlara ilişkin alt kriterleri içeren bir değerlendirme skalası geliştirilmiştir. Her bir park alanına ilişkin genel değerlendirmeler bu skalaya göre yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, kent parklarının insanların genel ihtiyaçlarını karşılayabildiği mekanlara sahip oldukları belirlenmiştir. Ancak fonksiyonel, estetik ve ekolojik kriterler bakımdan birtakım eksikliklerin olduğu ve buna ilişkin daha uygun ve sürdürülebilir mekanların tasarlanması gerektiği ortaya çıkmıştır. 

___

  • Akbulut D (2010) The effects of different student backgrounds in basic design education. Procedia Social and Behavioral Science 2(2):5331-5338.
  • Alpak E, Düzenli T, Yılmaz S (2018) Kamusal açık mekânların kalitesi ve sosyal etkileşim üzerindeki etkileri. Journal of History Culture and Art Research 7(2): 624-638.
  • Aydemir S (2004) Kentsel açık ve yeşil alanlar “Rekreasyon”, Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı. KTÜ yayınları, Trabzon.
  • Baki E, Oğuz D (2017) Kent ve konfor. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 5(2): 65-76.
  • Bekci B, Taşkan G (2012) Açık yeşil alanlardaki kent donatılarının kişisel mekan uzaklığına etkisi: Bartın kenti örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 14 (22): 61-71.
  • Bilgili BC (2001) Tarihi Antakya parkının rekreasyon alan kullanımı yönünden değerlendirilmesi ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Antakya-Hatay, 137 s.
  • Bogenç Ç, Bekçi B, Üçok M (2018) Kent parklarında sosyalleşme mekânlarında ki görsel kalite değerlendirmesi; Rize sahil parkı örneği. In: Proceedings of European Conference On Scıence, Art & Culture (ECSAC-2018), Antalya, pp 381-386.
  • Burke J, Ewan J (1999) Sonoran Preserve Master Plan: An open space plan for the Phoenix Sonoran Desert, Arizona State University Pres, Tepme, 58 s.
  • Carmona M, Tiesdell S, Heath T, Oc T (2010) Public places, urban spaces: the dimensions of urban design. Architectural Press, UK.
  • Coşaner M, Kiper T, Korkut A (2014) Mahalle parklarının peyzaj tasarım ve kullanım kriterleri açısından irdelenmesi: İstanbul, Şişli Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 11(2): 1-18.
  • Çelik F (2018) Kentsel açık-yeşil alanlarda güvenlik. Kent Araştırmaları Dergisi (Journal of Urban Studies) 23(9): 58-94.
  • Dong-dong Z, Yu-shan S, Le L (2009) Study on sustainable landscape design of abandoned quarries an example: Zhushan Ecological Park in Xuzhou. Procedia Earth and Planetary Science 1(1): 1107-1113.
  • Emür SH, Onsekiz D (2007) Kentsel yaşam kalitesi bileşenleri açısından açık yeşil alanların önemi: Kayseri/Kocasinan ilçesi park alanları analizi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22: 367-396.
  • Erduran F, Kabaş S (2010) Parklarda ekolojik koşullarla dengeli, işlevsel ve estetik bitkilendirme ilkelerinin Çanakkale halk bahçesi örneğinde irdelenmesi. Ekoloji 19(74): 190-199.
  • Eşbah H (2006) Aydın'da kent parklarının bazı ekolojik kalite kriterleri yönünden irdelenmesi. Ekoloji 15(58): 42-48.
  • İnceoğlu M, Aytuğ A (2009) Kentsel Mekânda Kalite Kavramı. Megaron 4(3):131-146.
  • Lam KC., Ng SL., Hui WC, Chan PK (2005) Environmental quality of urban parks and open spaces in Hong Kong. Environmental Monitoring and Assessment 111:55-73.
  • Mehta V (2014). Evulating public space. Journal of Urban Design, 19( 1): 53-88.
  • Onsekiz D, Emür SH (2008) Kent parklarında kullanıcı tercihleri ve değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 24(1): 69-104.
  • Önal S, Sağır M (2018) Ankara kent parklarının kullanımının belirlenmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi 6(1): 77-90.
  • Polat AT (2002) Kent parkı kavramı ve Konya için örnek bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, 75 s.
  • PPS (2019) Projet for Public Spaces Publication. https://www.pps.org/article/creating-great-urban-parks. Accessed 19 May 2019
  • Sakıcı Ç (2009) Ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde tedavi edici peyzaj tasarımları: Ataköy ruh ve sinir hastalıkları hastanesi örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Trabzon, 337s.
  • Tümer S (1976) Rekreasyon alan ve ölçütleri. T.T.B. Planlama Dairesi Bakanlığı, Ankara.
  • Uyanık HN (2016) Yeni kent kurgusunda rekreatif yeşil alanlar ve parklar üzerine sosyolojik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, 116 s.
  • Uzun G (1993) Kentsel Rekreasyonel Alan Planlaması, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No:48, Adana.
  • Van der Voordt TJM, Van Wegen HBR (2005). Architecture in use: an introduction to the programming, design and evaluation of buildings. Architectural Press, Netherlands.
  • Whyte WH (1980) The social life of small urban spaces. Washington DC: The Conservation Foundation.
  • Yıldızcı AC (1982) Kentsel yeşil alan planlaması ve İstanbul örneği. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Basılmamış Doçentlik Tezi, İstanbul, 201 s.
  • Yücel GF, Yıldızcı AC (2006) Kent parkları ile ilgili kalite kriterlerinin oluşturulması. İTÜ Dergisi/a. Mimarlık, Planlama, Tasarım 2(2): 220-230.