Fidan tipi ve dikim zamanının Erzurum-Tortum yöresinde sarıçamın (Pinus sylvestris L.) Dikim başarısına etkisi

Bu çalışmada; beş farklı fidan tipi (1+0, roket, 2+0 roket, 1+0 enso, 2+0 enso ve 2+0 çıplak köklü) ve iki farklı dikim zamanının (ilkbahar ve sonbahar) sarıçamın (Pinus sylvestris) bir yıllık arazi performansına etkisi yarı kurak alan karakterindeki Erzurum-Tortum yöresi erozyon kontrol sahasında araştırılmıştır. Fidanların morfolojik özellikleri fidan tipine göre dikimden önce belirlenmiş ve fidanların araziye dikiminden bir yıl sonra fidan yaşama yüzdesi, çap, boy, çap artımı ve boy artım değerleri tespit edilmiştir. Dikim öncesi fidanların morfolojik özellikleri fidan tipine göre değişmekte olup en yüksek fidan morfolojik değerleri 2+0 roket kap tipinde elde edilirken en düşük fidan morfolojik değerleri 1+0 roket kapta üretilen fidanlarda tespit edilmiştir. Dikimden bir yıl sonra yapılan değerlendirmede, dikim zamanı ve fidan tipinin yaşama yüzdesi, fidan çapı ve fidan boyunu önemli düzeyde etkilediği belirlenmiştir. En yüksek fidan yaşama yüzdesi sonbahar dikimlerinde 2+0 roket (%47) ve 2+0 enso (%46) kap tiplerinde elde edilirken, ilkbahar dikimlerinde en yüksek 2+0 enso kap tipinde (%53) tespit edilmiştir. Beş farklı fidan tipinin ortalaması esas alındığında; fidan yaşama yüzdesi ve fidan boy artımı ilkbahar dikimlerinde daha yüksek elde edilirken fidan dikim zamanı çap artımı üzerinde etkili olmamıştır. Sonbahar dikimlerinde boy artımı en yüksek 2+0 roket kap tipinde, çap artımı ise en yüksek 2+0 roket ve 2+0 enso kap tiplerinde elde edilirken ilkbahar dikimlerinde çap ve boy artımı 2+0 roket kap tipinde en yüksek elde edilmiştir. En düşük değerler ise 1+0 roket kap tipinde belirlenmiştir. Çalışma sonucuna göre, yarı-kurak verimsiz alan olarak nitelenebilen bu tip alanlarda erozyon kontrolü amaçlı tesis edilen sarıçam ağaçlandırmalarında 2+0 roket kaplı fidanların ilkbaharda dikimi tavsiye edilebilir.

Effects of seedling type and planting time on field performance of scots pine (Pinus sylvestris L.) Seedlings in Tortum-Erzurum

In this research, the effects of planting times (spring and autumn) and five seedling types on seedling performance (survival, height, diameter, diameter increment and height increment) of Scots pine were investigated in Erzurum, Turkey. Seedling morphological parameters (height, diameter, shoot dry weight, root dry weight) were determined before planting, and it was found that they were affected by seedling types. Seedling type and planting time affected seedling performance in this semiarid site. Seedling survival and seedling height were the highest in spring planting. Seedling height and seedling root collar diameter were the highest in 2+0 containerized seedlings compared to 1+0 containerized seedlings or bareroot seedlings. It might be concluded that in this kind of semiarid areas 2+0 containerized seedlings might be planted in spring compared to autumn planting.

PDF

___

Aphalo P, Rikala R (2003) Field performance of silver birch planting-stock grown at different spacing and in containers of different volume. New Forests 25:93-108
Ayan S (2007) Kaplı Fidan Üretimi. 7. Bölüm. In: Yahyaoğlu Z, Genç M (eds) Fidan Standardizasyonu: Kaliteli Fidan Yetiştirme ve Fidan Kalite Sınıflaması Esasları). Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 75, Isparta Cengiz Y, Şahin M, Çoşkun S, Tetik M (2005) Denizli yöresinde Enso tipi tüp ile diğer çeşitli tüplü ve çıplak köklü kızılçam fidanlarının yaşama ve gelişme yönünden karşılaştırılması. Çevre ve orman bakanlığı Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü. Teknik Bülten No: 26, Antalya
Chapman KA, Colombo SJ (2006) Early root morphology of jack pine seedlings grown in different types of containers. Scand J For Res 21:372-379
Colombo SJ, Sampson PH, Templeton WGT, McDonough TC, Menes PA, DeYoe D, Grossnickle SC (2001) Assessment of nursery stock quality in Ontario. In: Wagner RG, Colombo SJ (eds) Regenerating the Canadian Forests: Principles and Practice for Ontario. Markham, Ontario: Fitzhenry and Whiteside. Ontario, Canada, pp 307-323
Çiçek E, Yilmaz F, Tilki F, Yilmaz M, Çetin B (2006) Effects of site, provenance and seedling size on survival and early growth of narrow leaved ash (Fraxinus angustifolia Vahl.) plantings. J Balkan Ecol 9(3):297-304
Dickson A, Winch FE (1970) Plantation production of Christmas trees in New York. Extension Bulletin 1204. New York State College of Agriculture, Cornell University, Ithaca. 28 p
Dominguez-Lerena S, Herrero Sierra N, Carrasco Manzano I, Ocana Bueno L, Penuelas Rubira JL, Mexal JG (2006) Container characteristics influence Pinus pinea seedling development in the nursery and field. For Ecol Manage 221:63-71
Feyzioğlu F, Şahin HA, Aksu ÖV, Eren N (2010) Kap tiplerinin sarıçam (Pinus sylvestris L.) fidanlarının çeşitli morfolojik özellikleri ile ilk yıllardaki arazi başarısına etkisi. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 395. DKOA Yayın No: 32, Trabzon
Gülpınar H (2002) Kaplı boylu fidan üretim teknikleri. Orman Bakanlığı Ağaçlandırma Ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Tohum Fidan Üretimi ve Ağaç Islahı Çalışmaları Seminer Notları, Muradiye, s 1-12
Haase DL, Rose R, Trobaugh J (2006) Field performance of three stock sizes of Douglas-fir container seedlings grown with slow-fertilizer in the nursery growing medium. New Forests 31:1-24
Hsu YM, Tseng MJ, Lin CH (1996) Container volume affects growth and development of wax apple. HortScience 31(7):1139–1142
Landis TD, Tinus RW, McDonald SE, Barnett JP (1990) Containers and growing media. Vol. 2. The container tree nursery manual. USDA For. Serv. Handbook 674. Washington DC, p 87
Lermioğlu N (2007) Sarıçam (Pinus sylvestris L.)’da tüplü fidan tekniği üzerine bir araştırma. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon Matthes-Sears V, Larson DW (1999) Limitation to seedling growth and survival by the quantity and quality of roting space: implications for the establishment of Thuja occidentalis on cliff faces. Int J Plant Sci 160(1):122–128
Mattsson A (1996) Predicting field performance using seedling quality assessment. New Forests 13: 223-248
McConnughay KDM, Bazzar FA 1991 Is physical space a soil resource? Ecology 72(1): 94-103
Ortega U, Majada J, Mena-Petite A, Sanchez-Zabala J, Rodriguez-Iturrizar N, Txarterina K, Azpitarte J, Dunabeitia M (2006) Field performance of Pinus radiata produced in nursery with different types of container. New Forests 31:97-112
Öcal T (2002) Tohum, fidan üretimi ve ağaç ıslahı çalışmalarında genel prensipler. Orman Bakanlığı Ağaçlandırma Ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Tohum Fidan Üretimi ve Ağaç Islahı Çalışmaları Seminer Notları, Muradiye Öz M (1999) Eskişehir Yöresinde Enso Tipi Karaçam ve Sedir Fidanları ile Yapılan Ağaçlandırma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye'de Tüplü Fidan Üretimi ve Ağaç Islah Tekniklerinin ve Çalışmalarının Geliştirilmesi Projesi Sempozyumu, 8-10 Kasım 1999, Marmaris
Pamay B (1969) Türkiye’de Sarıçam (P. silvestris L.)‘ın Tabii Gençleşmesi Üzerine Araştırmalar. İÜ Orman Fak Derg Seri A Cilt 10 Sayı 2:37-67
Ritchie GA, Landis TD (2010) Assessing Plant Quality, Vol. 7. The Container Nursery Manual. USDA Forest Servive Agricultural Handbook 674. Washnigton DC Sayman M (1996) Kaplı fidan üretiminde kullanılabilecek yetiştirme ortamlarının tespiti ile bunlara ait özelliklerin fidan kalitesi üzerindeki etkileri. EÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir
Simpson DG (1990) Frost hardiness, root growth capacity, and field performance relationships in interior spruce, lodgelope pine, Douglas-fir, and western hemlock seedlings. Can J For Res 20:566-572
South DB, Haris SW, Barnett JOP, Hainds MJ, Gjerstad DH (2005) Effect of container type and seedling size on survival and early height growth of Pinus palustris seedlings in Alabama, USA. Forest Ecol Manage 204:385-398.
Sutherland DC, Day RJ (1988) Container volume affects survival and growth of white spruce, black spruce, and jack pine seedlings a literature review. North J Appl For 5:185-189
Şimşek Y (1987) Ağaçlandırmalarda kaliteli fidan kullanma sorunları. Ormancılık Araşt Enst Derg 33(1):5-21
Taftalı E (1999) Erzurum Yöresinde Enso Tipi Sarıçam ve Huş Fidanları ile Yapılan Ağaçlandırma Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Türkiye'de Tüplü Fidan Üretimi ve Ağaç Islah Tekniklerinin ve Çalışmalarının Geliştirilmesi Projesi Sempozyumu, 8-10 Kasım 1999, Marmaris
Tetik M (1986) Kuzeydoğu Anadolu’daki saf sarıçam (Pinus silvestris L.) ormanlarının ekolojik şartları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten Serisi 177, 64 s, Ankara
Tolay U (1986) Ağaçlandırmada fidan tutma ve büyümesine etkili olan faktörler. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araşt Enst Derg 1:61-83 Tsakaldimi M, Zagas T, Tsitsoni T, Ganatsas P (2005) Root morphology, stem growth and field performance of seedlings of two Mediterranean evergreen oak species raised in different container types. Plant Soil 278:85-93
Uğurlu S (1989) Sedir fidanlarının dikimden önce agricol ile muamelesinin tutma başarısına etkisi ile ekonomisinin irdelenmesi. Ormancılık Araştırma Enst. Yayınları, Teknik Raporlar Serisi: 40, Ankara
Ürgenç S (1986) Ağaçlandırma Tekniği. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 375, İstanbul
Ward TM, Donnelly JR, Carl CH (1981) The effects of containers and media on sugar maple seedling growth. Tree Planters’ Notes 32:15-17