Mehmet KÜÇÜK, Mustafa TÜFEKÇİOĞLU, Tuğçe Dilşad AKGÜN

Elazığ yöresinde yetişen badem ağaçlarının (Prunus amygdalus Batsch) yetişme ortamı özelliklerinin belirlenmesi

Elazığ ilinde son yıllarda badem ağaçlandırmalarına oldukça önem verilmiş ve yaygınlaştırılmıştır. Buönem bademin sınır ağacı olarak kullanımı ve tohumdan yetiştirilebilmesinin yanı sıra ıslahçalışmalarının yapılarak bahçeler kurulması, bakımının ve budamasının yapılması ile ürün kalitesininve neticesinde ekonomik girdisinin artırılması ile daha da artmaktadır. Bu bağlamda çalışmada Elazığilinde geniş bir yayılışa sahip olan badem ağacının yetişme ortamı özelliklerinin (toprak, iklim veyükselti) belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışma bademin iyi gelişim gösterdiği doğal, emekleyetiştirilen ve ağacının yaygın yayılış gösterdiği Elazığ ilinin 5 farklı yöresinde (Elazığ Merkez, Keban,Sivrice, Ağın ve Baskil) toprak örneklemesi yapılarak gerçekleştirilmiştir. Bu toprakların fiziksel vekimyasal özelliklerine ait bulgular toprak verimliliğinin sınıflandırıldığı “sınır değerleri çizelgesine”göre değerlendirilmiştir. Toprak örnekleri üzerinde tekstür, pH, kireç, tuz, organik madde, makro (P,K, Ca, Mg) ve mikro besin elementleri (Fe, Cu, Zn, Mn) analizleri yapılmıştır. Badem ağacı yetiştiriciliğiaçısından değerlendirildiğinde Elazığ ili yöresi topraklarının tekstür ve tuzluluk açısından her hangi birkısıtlayıcı etki oluşturmadığı özellikle tekstür bakımından geniş bir değişkenliğe sahip olduğu ortayaçıkmıştır. Diğer taraftan toprak reaksiyonunun hafif alkaliliği, kireç miktarının fazlalığı ve organikmadde içeriğinin azlığı göze çarpan önemli hususlar olarak belirlenmiştir. Topraklara daha fazlaorganik madde ilavesi ile alkaliliğin ve kireç’in azaltılmasına çalışılmalıdır. Besin elementlerideğerlendirildiğinde, bütün yöre topraklarının mangan yönünden fakir olduğu, yarayışlı potasyum,bakır, çinko ve demir yönünden yeterli olduğu belirlenmiştir. Yarayışlı fosfor, kalsiyum vemagnezyum yönünden ise zengin olduğu tespit edilmiştir. Gübre takviyesiyle besin elementinoksanlığı giderilebilir.

Determination of the site condition for the almond trees (Prunus amygdalus Batsch) growing in the Elazig region

The importance of almond plantation in and around the Elazig regions is a growing interest in recent years. The use of almond as a borderline tree and the cultivation of its seeds are important characteristics of this tree. However, the aim of increasing the quality and the economic benefit of growing almond trees can be achieved by the rehabilitation works including construction of new gardens, maintenance and pruning as well. In this context, the main goal of the study was to determine the site condition (soil, climate, and elevation) of the almond tree growing in five different Elazig regions including Elazig center, Keban, Sivrice, Agin, and Baskil where the almond tree is widely distributed. The specific objective of the study was to assess the physical and chemical contents of the soil samples from the regions of Elazıg according to soil fertility classification by the “limit value table”. In that so, the soil samples were analyzed for texture, pH, lime, salinity, organic matter, macro (P, K, Ca, Mg) and micronutrient contents (Fe, Cu, Zn, Mn). In terms of the growth of Almond tree across the Elazığ regions, soil texture and salinity conditions showed no restrictive effects. Indeed, soil samples showed wide variability in terms of texture. On the other hand, the slight alkalinity of soil reaction, high lime content, and insufficient organic matter contents were found as the important drawback for the collected soil samples from the regions. It should be tried to reduce the alkalinity and lime content of the soils by adding more organic matter to it. Results for the nutrient contents showed that the soil samples were poor in manganese, sufficient in available potassium, iron, zinc, and copper, and rich in available phosphorus, calcium and magnesium. Nutrient deficiency can be eliminated with mineral fertilizer supplementation.

PDF

___

Akçalı E, Uzun A (2016) Erciyes dağı eteklerinde seçilen badem (Prunus amygdalus L) tiplerinde bazı fenolojik ve pomolojik özelliklerin belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi 5(2): 63-68.
Akçay ME, Tosun İ (2005) Bazı geç çiçek açan yabancı badem çeşitlerinin Yalova ekolojik koşullarındaki gelişme ve verim davranışları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36(1): 1- 5.
Aktaş M, Ateş M (1998) Bitkilerde Beslenme Bozuklukları, Nedenleri ve Tanınmaları. Engin Yayınevi, Ankara. 247 s.
Alkan G, Seferoğlu HG (2014) Bazı badem çeşitlerinin Aydın ekolojisindeki fenolojik ve morfolojik özellikleri. Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü 1(2): 38-44.
Altun L, (1995) Maçka (Trabzon) orman işletmesi orman üstü serisinde orman yetişme ortamı birimlerinin ayrılması ve haritalanması üzerine araştırmalar, Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Anonim (1981) Descriptor list for Almond (Prunus amygdalus). Revise d. IBPGR excutive secretariat Roma, Italy. (Editör R.Gülcan). Bingham FT (1949) Soil test for phosphate. California Agriculture 3(7):11-14.
Bouyoucos, G.J.,1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soil. Argon. Jour. 43: 434-438.
Çağlar KÖ (1949). Toprak Bilgisi, A.Ü. Ziraat Fakültesi yayınları, Yayın No:10, Ankara.
Chapman HD, Pratt PF (1961) Methods of analysis for soils, plants and waters. University of California, Division of Agricultural Science, Berkeley, California.
De Martonne E (1942) Nouvelle Carte Modiale de I’indice d’aridit é. Annaes de Géographie, 51: 242- 250.
Eldoğan Ü, Şahan A, Çoban N (2014) Badem yetiştiriciliğinin dünya ve Türkiye deki mevcut ekonomik durumu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi Özel sayı, 2: 1379-1386.
Erinç S (1984) Klimatoloji ve Metodları. İstanbul: Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
Evliya H (1960) Kültür Bitkilerinin Beslenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Yay. No: 36, 656 s.
FAO (1990) Micronutrient. Assessment at the Country Level: An International Study. FAO Soil Bulletin by Mikko Sillanpaa. Rome. Gülçur F (1974) Toprağın fiziksel ve kimyasal analiz metodları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları. Yayın No:1970
O.F. Yayın No:201 Kutulmuş Matbaası. İstanbul. XXIV+222 s.
Gülsoy E, Balta F (2014) Aydın ili Yenipazar, Bozdoğan ve Karacasu ilçeleri badem (Prunus amygdalus Batch) seleksiyonu: Pomolojik özellikler. Akademik Ziraat Dergisi 3(2): 61-68.
Gülsoy E, Ertürk YE, Şimşek M (2016) Türkiye lokal badem (Prunus amygdalus L.) seleksiyon çalışmaları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 26(1): 126-134.
Hızal A (1984) Ezine orman fidanlığı topraklarında ph' nın sülfirik asit yöntemiyle düşürülmesi olanakları. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Seri A. Cilt 34, Sayı 1.
Irmak A (1954) Arazide ve laboratuvarda toprağın araştırılması metotları. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 599 O.F. Yayın No:27. İstanbul Halk Matbaası, 150 s.
Kacar B (2009) Toprak Analizleri. Nobel Yayın dağıtım. Genişletilmiş 2. Baskı. 467 Sayfa.
Kester DE, Gradziel TM (1996) Almonds. Fruit Breeding. In J. Janick and J.N.Moore (Eds). John Wiley&Sons,Inc. ISBN0-471-12669- 1,Volume III,1240.
Lindsay WL, Norvell WA (1978) Development of a DTPA test for zinc, ıron, manganese and copper. J. Soil Science. Am., 42: 421-428.
Naçan G (1986) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde zarar yapan böcek türleri, önlemlerinin tanınması, yayılışları ve ekonomik önlemleri üzerinde araştırmalar. T.C. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı. Diyarbakır Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Araştırma Serisi. No:5,Ankara 77. s.
Özbek S (1971) Bağ-Bahçe Bitkileri Islahı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 419, Ankara, 386 s.
Özbek S (1978) Özel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 128. Ders Kitabı:11 Adana.
Özçağıran R, Ünal A, Özeker E, İsfendiyaroğlu M (2005) Ilıman iklim meyve türleri, sert kabuklu meyveler Cilt-III. Ege Üniversitesi Yayınları, Ziraat Fakültesi Yayın No:566, İzmir.
Phychorraphis J (1977) Tropical crops, fruits and nuts. The Royal Horticultural Society Dictionary of Gardening. 1977; 3: 217-218.
Richards LA (1954) Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. US Salinity Lab., (Ed.), United States Department of Agriculture Handbook, 60:94 California, USA.
Rugini E, Monastra F (2003). Temperate Fruits. In S.K. Mitra, D.S. Rathora and T.K. Bose (Eds), Display Printers (P) LTD. India, ISBN 81-900171-1-X, Volume II, 344-414 s.
Sameni AM, Kasraian A (2004) effect of agricultural sulfur on characteristics of different calcareous soils from dry regions of Iran. I. Disintegration rate of agricultural sulfur and ıts effects on chemical properties of the soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis 35: 1219-1234.
Şimşek M, Çömlekçioğlu S, Osmanoğlu A (2010) Çüngüş ilçesinde doğal olarak yetişen bademlerin seleksiyonu üzerinde bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 14(1): 37- 44.
Şimşek M, Gülsoy E (2017) Güney Doğu Anadolu Bölgesinin badem (Prunus amygdalus L.) potansiyeline genel bir bakış. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Dergisi 7(3): 19-29.
Soylu A (2003) Ilıman İklim Meyveleri II. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, Bursa, No:72.
Thornthwhite CV (1948) An aproach toward a rational classification of climate, Georg Rev. 38: 55-94.
USDA-NRCS (2011) Soil Survey Laboratory Information Manual.2011. Soil Survey Investigations Report No. 45. United States Department of Agriculture Natural Resources Conservation Service National Soil Survey Center Lincoln, Nebraska
Ülgen N, Yurtsever N (1974). Türkiye gübre ve gübreleme rehberi (3. Baskı). T.C. Tarım Orman Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 151, 182 s., Ankara.
Ülkümen L (1973) Bağ- bahçe ziraatı. Atatürk Üniversitesi Yayınları. No:75, Zir. Fakültesi Yayınları No:128. 404 s., Erzurum.
URL,1.,https://www.ogm.gov.tr/_layouts/OGM/OGMAramaSonuclari .aspx?k=badem&cs=Bu%20Site&u=https%3A%2F%2Fwww.ogm.g ov.tr%2Fekutuphane.Erişim: 7.11.2018.
URL,2., http://www.tuik.gov.tr/PreÇizelge.do?alt_id=1001. Erişim tarihi: 7.11.2018.
URL,3., http://web.firat.edu.tr/cografya/eg/dogal.html#2.1.%20Jeolojik% 20Yap%C4%B1
URL,4., https://www.mgm.gov.tr/?il=Elazig Erişim Tarihi: 03.08.2018. Weil RR, Brady NC (2016) The nature and properties of soils. 15th edition. Pearson Education, Columbus,USA.