Travma ve Göç: Bir Gözden Geçirme

Öz Ülkemizde ve tüm dünyada hem göçmenlere hem de göç olgusuna yönelik klinik psikoloji ve psikiyatri disiplinleri tarafından yürütülen bilimsel araştırma ve uygulamalara olan akademik ilgi artarak devam etmektedir. Toplumsal değişimin neden olduğu kolektif bir eylem olarak göç; psikolojik, sosyolojik, ekonomik ve bireysel sebeplerle bir yerden başka bir yere yapılan, kısa, orta veya uzun vadede geriye dönüş veya sürekli yerleşim hedefi güden coğrafik, kültürel ve toplumsal bir yer değiştirme hareketidir. Göçmenin kendi ülkesinden ya da ikamet ettiği bölgeden ayrılmasının birtakım nedenleri olduğu gibi göç ettiği yeri ya da toplumda karşılaşacağı tutum ve davranışları öngörmek oldukça güçtür. Göç süreci bazen göçmelerin öngördüğü üzere pozitif gelişmelerle ilerlemekte bazen ise beklentilerin aksine negatif yönde değişimlerin gerçekleştiği durumlar da ortaya çıkabilmektedir. Göçmenlerin sıkça karşılaştıkları olumsuz yaşam deneyimleri arasında; sağlık ve eğitim hizmetlerine erişim eksikliği, ayrımcılık, sosyal dışlanma, çalışma izni edinmede yaşanan zorluk, kültür şoku, işsizlik, aile üyelerinden uzak kalma ve göç edilen yerde kendini yalnız hissetme yer almaktadır. Bu travmatik yaşantılar neticesinde göçmenler, sadece geldikleri yeni kültür ve normlarla karakterize olan toplumla uyum sorunu yaşamamakta aynı zamanda travma sonrası stres bozukluğu, dissosiyatif bozukluk ve somatoform bozukluk gibi kronik psikiyatrik rahatsızlıklar da geliştirebilmektedir. Göçmenlere dair devletlerin izlediği strateji ve politikalar, bu grubun topluma olan entegrasyonlarının en kısa sürede sağlanması ve psikolojik desteğin uygun koşullar altında verilmesi temel alınarak planlanmakta ve yürütülmektedir. Anahtar Kelimeler: Travma; göç; travma sonrası stres bozukluğu; dissosiyasyon; dissosiyatif bozukluk

Anahtar Kelimeler:

Travma, göç, travma sonrası stres bozukluğu, dissosiyasyon, dissosiyatif bozukluk

PDF

___

Aichberger, M. C. (2015). The Epidemiology of Post-traumatic Stress Disorder: A Focus on Refugee and Immigrant Populations. Trauma and Migration. (Ed. M. Schouler-Ocak. M). Springer, Cham. s. 33-37.
Bhugra, D., Gupta, S., Schouler-Ocak, M., Graeff-Calliess, I., Deakin, N. A., Qureshi, A., ... & Till, A. (2014). EPA guidance mental health care of migrants. European Psychiatry, 29(2), 107-115.
Cardozo, B. L., Vergara, A., Agani, F., & Gotway, C. A. (2000). Mental health, social functioning, and attitudes of Kosovar Albanians following the war in Kosovo. Jama, 284(5), 569-577.
Castles, S., & Miller, M. J. (2008). Göçmenlerin Kimlik Arayışı: Konuk İşçilikten Yerleşik Göçmenliğe. İstanbul: Endülüs Yayınları. s.24-41.
Crumlish, N., & O'Rourke, K. (2010). A systematic review of treatments for post-traumatic stress disorder among refugees and asylum-seekers. The Journal of nervous and mental disease, 198(4), 237-251.
DeMause, L. (1997). The psychogenic theory of history. The Journal of Psychohistory, 25(2), 112.
Dlbet, F. (2008). Göç. Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü. (Ed. Outhwaite, W). İstanbul: İletişim Yayınları. s. 314-315.
Ekici, S., & Tuncel, G. (2015). Göç ve insan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 9-22.
Fazel, M., Wheeler, J., & Danesh, J. (2005). Prevalence of serious mental disorder in 7000 refugees resettled in western countries: a systematic review. The Lancet, 365(9467), 1309-1314.
Finklestein, M., & Solomon, Z. (2009). Cumulative trauma, PTSD and dissociation among Ethiopian refugees in Israel. Journal of Trauma & Dissociation, 10(1), 38-56.
Giddens, A., & Sutton, P. W. (2016). Sosyolojide Temel Kavramlar (Çev. A. Esgin). Ankara: Phoenix Yayınları. s. 93-134.
Gheasi, M., & Nijkamp, P. (2017). A brief overview of international migration motives and impacts, with specific reference to FDI. Economies, 5(3), 31.
Gušić, S., Cardeña, E., Bengtsson, H., & Søndergaard, H. P. (2017). Dissociative experiences and trauma exposure among newly arrived and settled young war refugees. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 26(10), 1132-1149.
Gün, Z., & Bayraktar, F. (2008). Türkiye'de İç Göçün Ergenlerin Uyumundaki Rolü. Turk Psikiyatri Dergisi, 19(2), 167-176.
Hansson, E. K., Tuck, A., Lurie, S., & McKenzie, K. (2012). Rates of mental illness and suicidality in immigrant, refugee, ethnocultural, and racialized groups in Canada: a review of the literature. The Canadian Journal of Psychiatry, 57(2), 111-121.
Hasanovic, M. (2012). P-969-Posttraumatic stress disorder of bosnian internally displaced and refugee adolescents from three different regions after the war 1992–1995 in bosnia-herzegovina. European Psychiatry, 27, 1.
Kılınç, G., Yıldız, E., & Harmancı, P. (2017). Toplumsal travmatik olaylar ve aile ruh sağlığı. Turkiye Klinikleri Psychiatric Nursing-Special Topics, 3(2), 182-188.
Laban, C. J., Komproe, I. H., Gernaat, H. B., & de Jong, J. T. (2008). The impact of a long asylum procedure on quality of life, disability and physical health in Iraqi asylum seekers in the Netherlands. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 43(7), 507.
Lederbogen, F., Kirsch, P., Haddad, L., Streit, F., Tost, H., Schuch, P., ... & Meyer-Lindenberg, A. (2011). City living and urban upbringing affect neural social stress processing in humans. Nature, 474(7352), 498-501.
Lindert, J., von Ehrenstein, O. S., Priebe, S., Mielck, A., & Brähler, E. (2009). Depression and anxiety in labor migrants and refugees–a systematic review and meta-analysis. Social science & medicine, 69(2), 246-257.
Moon, C. (2009). Healing past violence: Traumatic assumptions and therapeutic interventions in war and reconciliation. Journal of Human Rights, 8(1), 71-91.
Otoiu, A., Titan, E., & Dumitrescu, R. (2014). Internal and international migration: Is a dichotomous approach justified?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 109, 1011-1015.
Oytun, O., & Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri raporu. Orsam-Tesev Rapor, (195), 1-40.
Öztürk, E. (2016). Psikotarih açısından çocuk yetiştirme tarzları ve çocuk istismarı. Turkiye Klinikleri Journal of Forensic Medicine-Special Topics, 2(3), 24-34.
Öztürk, E. (2018). Travma Merkezli Alyans Model Terapi: Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun Psikoterapisi. Ruhsal Travma ve Dissosiyasyon. (Ed. E. Öztürk). Ankara: Türkiye Klinikleri. s. 31-38.
Öztürk, E. (2020). Travma ve Dissosiyasyon: Psikotravmatoloji Temel Kitabı (2. Baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi. 185-210.
Öztürk, E., Erdoğan, B., & Çalıcı, C. (2019). Göçmenler ve Ruh Sağlığı Göçmenler ve Göç Süreci: Psikotravmatolojik Bir Değerlendirme. Türkiye'de Göçmen Kapsayıcılığı: Sorundan Fırsata Dönüşüm Önerileri (Ed. H. Sakız - H. Apak). Ankara: Pegem Akademi. s. 213-226.
Öztürk, E., & Şar V. (2016) The trauma-self and its resistances in psychotherapy. J Psychol Clin Psychiatry. 6(6), 1-7.
Pascoe, E. A., & Smart Richman, L. (2009). Perceived discrimination and health: a meta-analytic review. Psychological bulletin, 135(4), 531.
Papageorgiou, V., Frangou-Garunovic, A., Iordanidou, R., Yule, W., Smith, P., & Vostanis, P. (2000). War trauma and psychopathology in Bosnian refugee children. European child & adolescent psychiatry, 9(2), 84-90.
Pedersen, D. (2015). Rethinking trauma as a global challenge. Trauma and Migration. (Ed. M. Schouler-Ocak). Springer, Cham. s. 9-31.
Pedersen, P. J., Pytlikova, M., & Smith, N. (2008). Selection and network effects—Migration flows into OECD countries 1990–2000. European Economic Review, 52(7), 1160-1186.
Penka, S. (2013). Zugangsbarrieren von Personen mit Migrationshintergrund zum Suchthilfesystem-Konsequenzen für die Praxis. Sucht und Migration. Freiburg im Breisgau: Lambertus, 27-46.
Perruchoud, R., & Redpath-Cross, J. (2013). Uluslararası Göç Hukuku, Göç Terimleri Sözlüğü. Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayınları, (31).
Priebe, S., Matanov, A., Barros, H., Canavan, R., Gabor, E., Greacen, T., ... & Díaz-Olalla, J. M. (2013). Mental health-care provision for marginalized groups across Europe: findings from the PROMO study. The European Journal of Public Health, 23(1), 97-103.
Schouler-Ocak, M. (2015). Introduction: The relevance of trauma among immigrants. Trauma and Migration. (Ed. M. Schouler-Ocak). Springer, Cham. s. 3-8.
Silove, D., Sinnerbrink, I., Field, A., Manicavasagar, V., & Steel, Z. (1997). Anxiety, depression and PTSD in asylum-seekers: assocations with pre-migration trauma and post-migration stressors. The British Journal of Psychiatry, 170(4), 351-357.
Steel, Z., Chey, T., Silove, D., Marnane, C., Bryant, R. A., & Van Ommeren, M. (2009). Association of torture and other potentially traumatic events with mental health outcomes among populations exposed to mass conflict and displacement: a systematic review and meta-analysis. Jama, 302(5), 537-549.
Şentürk, Ü. (2019). Göçmenlik ve Sosyal Politika. Türkiye'de Göçmen Kapsayıcılığı: Sorundan Fırsata Dönüşüm Önerileri. (Ed. H. Sakız - H. Apak). Ankara: Pegem Akademi. s. 17-46.
UNHCR, (2020). 2019 Global trends: refugees, asylum-seekers, returnees, internally displaced and stateless persons. UNHCR, Geneva. s. 1-15.
Usanmaz, G., & Güven, S. (2013). Türkiye’de Mültecilik Olgusu ve Festus Okey Vakası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68, 143-167.
van Dijk, T. K., Agyemang, C., de Wit, M., & Hosper, K. (2011). The relationship between perceived discrimination and depressive symptoms among young Turkish–Dutch and Moroccan–Dutch. The European Journal of Public Health, 21(4), 477-483.
Wirtgen, W. (2009). Traumatisierte Flüchtlinge: Psychische Probleme bleiben meist unerkannt. Deutsches Arzteblatt-Arztliche Mitteilungen-Ausgabe B, 106(49), 2115.
Yazıcı, M. (2019). Bir Toplumsal Yapı Değişim Dinamiği Olarak Göçler ve Göçmenler. Türkiye'de Göçmen Kapsayıcılığı: Sorundan Fırsata Dönüşüm Önerileri. (Ed. H. Sakız - H. Apak). Ankara: Pegem Akademi. s. 71-98.
Záleská, V., Brabcová, I., & Vacková, J. (2014). Migration and its impact on mental and physical health: social support and its main functions. Kontakt, 16(4), e236-e241.