‘Şiir Zarureti’ Kavramının Anlamı ve Fuhûle Kavramıyla Bağlantısı: -Ferezdak’da İkvâ Örneği

Şüphesiz edebi açıdan sözler, yapısının değişmesiyle değişiklikgöstermektedir. Bu değişiklik de edebi sözün yapısına zorunlu olarakyansımaktadır. Aynı şekilde şiir dili, nesir dilinden ayrı bir incelemeye tabitutulmalıdır. Gerçek şu ki bu farklılık, en derin izlenimlerini kudema’nın vemuhdes alimlerin şiir ve nesir dilini birbirinden kesin bir şekilde ayıran şiirzaruretine yönelik çalışmalarında gün yüzüne çıkmaktadır. Şiir zarureti aynızamanda dilciler ve munekkitler arasındaki ayrılığın bir yönünüoluşturmaktadır. Bu alimlerin şiir zaruretine karşı tutumlarının izah edilmesiadına, şiirlerinde sürekli kendisine başvurulması dolayısıyla merkezindeözellikle ikvâ alanında Ferezdak’ın olduğu şiir zarureti dairesinde yer alanFuhûletü’ş-Şuarâ olayına ve bakış açılarına değineceğiz. Çalışma üç bölümeayrılmıştır. Birinci bölümde uygulanabilirlik ve uygulanamamazlık arasında şiir zaruretinin münekittler nezdindeki yeri. İkinci bölümde fuhûle ve üretmearasında şiir zarureti. Üçüncü bölüm ise Ferezdak’ın şiirlerinde bilhassa ikvâolarak adlandırılan şiir zarûreti. Bu çalışmada dilcilerin koyduğu usüllerdenetkilenen münekkitlerin şiir zarureti konusundaki hükümlerinin aydınlatılmasıhedeflenmektedir.

The Concept of Poetic Necessity and its Relation to the Poet Excellence -The Imperfect Rhyme at al-Farazdaq as a Model

Here is no doubt that the speech in terms of the technical varies by nature, and this necessarily reflects on the nature of the language of that artistic speech. Therefore should study the language of poetry in a different manner than the language of prose. In fact this difference found in the studies of the ancient and modernity of poetic necessity, the point of great separation between the languages of poetry and prose. In addition, this separation respresents a major point of disagreement between linguists and critics. Thus, to clarify their position, we move to their position on the issue of poetic excellence, that is manifested in a circle, where Al-Farazdaq is in its center, in terms of used of the poetic necessity especially the imperfect rhyme, the most problematic of poetic necessity and the inclusion of the age poet excellence.

PDF

___

el-Âmedî, el-Hasen b. Bişr, el-Muvâzene beyne şi‘ri Ebî Temmâm ve’l-Buhturî. thk: esSeyyid Ahmed Sakr, 4. bs., Kahire: Kahira, Dâru’l-ma‘ârif, bs.t.y.
el-Asma‘î, Kitâbu fuhûleti’ş-şu‘arâ. thk: Ş. Tûrî, Salâhuddîn el-Muncid. 2. bs., Beyrut: Daru’l-kitâbi’l-cedîd, 1980.
Enîs İbrâhîm, Mûsîka’ş-Şi‘r, 2. Baskı, Mısır, Mektebetu’l-Enclu el-Mısriyye,1952.
İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osmân, el-Hasâis, thk. Muhammed Ali en-Neccâr, 2. Baskı, Mısır, Dâru’l-Kutubi’l-Vataniyye, 1952.
Hamâse Abdullatîf, Muhammed, Luğatu’ş-Şi’r Dirâse fi’d-Darûreti’ş-Şi’riyye, Kahire, 1996.
el-Handûd, İbrâhîm b. Sâlih, ed-Darûretu’ş-Şi’riyye ve Mefhûmuha Ledâ’n-Nahviyyîn: Dirâse alâ Elfiyyeti İbn Mâlik, Mecelletu’l-Câmi’et’il-İslâmiyye bi’lMedîneti’l-Munevvere, 33/111, 2001.
İbn Raşîk el-Kayrevânî, el-Umde fî Mehâsini’ş-Şi’ri ve âdâbihi ve Nakdihi, th. Muhammed Muhyi’d-Dîn Abdulhamîd, 5. Baskı, Beyrut, Dâru’l-Cîl,1981.
İbn Sellâm el-Cumahî, Tabakâtu Fuhûli’ş-Şuarâ, thk. Mahmûd Muhammed Şâkir, Kahire, Matba’atu’l-Medenî, Cidde.
Sîbeveyh, Amr b. Osmân b. Kanber, el-Kitâb, thk. Abdusselâm Muhammed Mahmûd Hârûn, 3. Baskı, Kahire, Mektebetü’l-Hâncî, 1988.
es-Suyûtî, el-Eşbâh ve’n-Nazâir fi’n-Nahvi, thk. Abdulâl Sâlim Mukarrem, Beyrut, Müessesetu’r-Risâle, 1985.
İbn Abbâs, Abdullâh, Mesâil Nâfi’ b. el-Ezrak, thk. Muhammed Ahmed ed-Dâllî, elCeffân ve’l-Câbî li’t-Tibâ’a ve’n-Neşr, 1993.
Abdulkâdir el-Bağdâdî, İbn Ömer, Hizânetu’l-Edeb ve Lubbu Lübâb Lisâni’l-Arab, th. Abdusselâm Muhammed Hârûn, 4. Baskı, Kahire, Mektebetu’l-Hâncî, 1967.
el-Askerî, Ebû Hilâl, Kitâbu’s-Sınâateyn el-Kitâbetu ve’ş-Şi’ru, th. Ali Muhammed elBecâvî, Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm, Beyrut, el-Mektebetu’l-Mısriyye, 2006.
İbn Usfûr el-İşbîlî, Şerhu Cumeli’z-Zeccâcî, thk. Salih Ebu Cenâh, Bağdat: Mecelletu Kulliyyeti’l-Âdâb bi Câmi‘ati’l-Basra, 1971.
İbn Fâris, Ahmet, es-Sâhibî fî Fıkhi’l-Lugati’l-Arabiyye ve Mesâiliha ve Suneni’l-Arabi fi Kelamiha. thk. Muhibbuddîn el-Hatîb, Abdulfetlân, Kahire: el-Mektebtu’sselefiyye, 1910.
el-Kâdî el-Curcânî, Ali b. Abdulazîz, el-Vesâta beyne’l-Mütenebbî ve Husûmîh. tahk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhim, Ali Muhammed el-Beccâvî, Mısır: İsâ elBâbî el-Hâlebî ve Şerikâhu, tsz.
İbn Kuteybe, Dîneverî, Te’vilu Muşkilu’l-Kur’ân. thk. es-Seyyit Ahmet Sakr, 2. Baskı, Kahire: Dâru’t-Turâs, 1973.
İbn Kuteybe, Dîneverî, eş-Şi’ru ve’ş-Şuâra. tahk. Muhammed Şakir, Kahire: Dâru’lHadîs, 1423. Kartâcennî, Hâzim, Minhâcü’l-Bülegâ ve Sirâcü’l-Üdebâ. thk. Muhammed el-Habib
İbnu’l-Hûce, 3. Baskı, Tunus: ed-Dârû’l-Arabiyye li’l-Kitâb, 2008.
el-Kazzâz, el-Kayrevâni, Mâ Yecûzü li’ş-Şâir fi’z-Zarûre. thk. Ramazan Abduttevvâb, Selahattin el-Hâdî, Kuveyt: Dârû’l-Urube, tsz.
Cohen, John, Binyetu’l-Lugati’ş-Şi‘riyye. trc. Muhammed Velî, Muhammed Ömerî, edDâru’l-Beydâ, Dâru Topkâl, 1986.
Merzûbânî, Ebû Ubeydullah, el-Muveşşâh fî Me’hûz’il-Ûlema ale’ş-Şûara. tahk.
Muhammed Hüseyin Şemsettin, Beyrut: Dâru’l-Kûtûbi’l-İlmiyye, 1995.
el-Herevî, Ebû Sehl, İsfaru’l-Fesîh. thk. Ahmed b. Sait b. Muhammed Kaşşâş, 1. Baskı,
el-Medinetu’l-Munevvere: İmâdetu’l-Bahsi’l-İlmî bi’l-Câmiati’l-İslamiyye, 1420.
İbn Hişâm, el-Ensârî, Telhîsu’ş-Şevâhit ve Telhîsü’l-Fevâit. thk. Abbas Mustafa es-Sâlihî, Beyrut: Dâru’l-Kitâbu’l-Arabi, 1986.
Veys, Ahmet Muhammed, el-İnziyâh fît-Turâsi’n-Nakdî ve’l-Belâgî. Dımaşk: İttihâdu’lKitâbu’l-Arab, 2002.