Çankırı İstiklal Yolu Parkı'nın Görünürlük Grafik Analizi (VGA) ile Değerlendirilmesi
Tarihi yansıtan kamusal alanlar, insanların geçmiş ve gelecek arasında bağlantı kurmasını sağlamaktadır. Kentlinin tarihi belleğini şekillendiren, kentin kimliğini oluşturan kamusal alanların görünürlüğü mekân algısı ve kullanımı bakımından önemlidir. Bu araştırmanın amacı kentin tarihi yapılarının çevresinde yer alan park tasarımında görünürlüğü analiz ederek, görünür alanın tasarım kurgusuyla bütünleşme durumunu saptamaktır. Çalışma alanı olarak Çankırı'nın tarihi tren garı binalarını içeren, kent merkezine erişilebilir konumda olan İstiklal Yolu Parkı seçilmiştir. Araştırmada keşif amaçlı arazi çalışmalarından elde edilen verilerle mevcut durum irdelenmiş ve parkın insan görüşü üzerine taramasında alanın sayısal altlığı üzerinde görünürlük grafik analizi (VGA) yapılmıştır. Parktaki görünür alanlar, etki derecesini gösteren bütünleşme değerine göre sınıflandırılmış ve tasarım özellikleri değerlendirilmiştir. Sonuçta parkın bütünleşme değerinin yüksek olduğu alanlarda yer alan tasarımın görünürlüğü destekleyici şekilde kurgulandığı ortaya çıkmıştır. Yapılan çalışma, kamusal alanlarda gelecekte yapılacak olan çalışmalarda görünürlük grafik analizinin kullanılmasına yönelik öneri sunmaktadır.
Evaluation of İstiklal Road Park with Visibility Graph Analysis (VGA)
Public spaces that reflect history provide people to connect between the past and the future. The visibility of the public spaces that shape the historical memory of the citizens and form the identity of the city is important in terms of spatial perception and use of space. The aim of this research is to analyze the visibility in the park design around the historical buildings of the city and to determine the integration of the visible area with the design concept. Istiklal Road Park, which contains the historical train station buildings of Çankırı and is accessible to the city center, is chosen as the study area. The current situation was examined with the data obtained from the exploratory field studies and the visibility graph analysis (VGA) was performed on the numerical basemap of the area in the survey of the park on human vision in the research. Visible areas in the park were classified according to the integration value indicating the degree of impact, and then design features were evaluated. As a result, it was revealed that the design in the areas where the integration value of the park is high was designed to support visibility. The study offers a suggestion for the use of visibility graph analysis in future studies in public spaces.
___
- Ahunbay, Z. (2004). Tarihî Çevre Koruma ve Restorasyon, Yapı Yayın: İstanbul.
- Anonim (2018). İstiklal Yolu Parkı Peyzaj Uygulama Projesi, Çankırı Belediyesi (Erişim tarihi: 06.05.2021).
- Arabacıoğlu, F. P. ve Aydemir, I. (2007). Tarihi Çevrelerde Yeniden Değerlendirme Kavramı. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2 (4), 204-212.
- Atak, Ö. (2009). Mekânsal Dizim ve Görünür Alan Bağlamında Geleneksel Kayseri Evleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Bacon, E. N. (1967). Design of Cities. Thames and Hudson LTD: Londra.
- BAKKA, (2017). Kömüre Giden Demiryolu Proje Raporu. T. C. Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı, 207s., Ankara. https://bakkakutuphane.org/upload/flip-page/tren%20pr oje%20kitap%20ikili/HTML/index.html#32-33
- Benedikt, M. L. (1979). To Take Hold of Space: Isovists and Isovist Fields, Environment and Planning B: Planning and Design, 6, 47- 65.
- Çankırı Belediyesi (2020). İstiklal Yolu Parkı. Erişim Adresi (15.12.2020). https://www.cankiri.bel.tr/tarihi-istiklalyolu,7,1056,1, Çankırı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2021). Kültür envanteri, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Çankırı. Erişim Adresi (26.05.2021): https://kulturenvanteri.co m/arastir/d/?_ara=%C3%A7ank%C4%B1r%C4%B1
- Çelik, D. ve Yazgan, M. E. (2009). Kentsel Peyzaj Tasarımı Kapsamında Tarihi Çevre Yenileme Çalışmalarının Araştırılması: Beypazarı Örneği1. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3), 235-244.
- Çetin, A., Çelik, E. ve Beyhan, Ş. G. (2020). Kentsel Izgara Formunun Kullanıcı Hareketlerine Etkisinin Mekân Dizim Yöntemi ile İncelenmesi Isparta Kafeler Caddesi Örneği. İDEALKENT, 11(31), 16-16.
- Çil, E. (2006). Bir Kent Okuma Aracı Olarak Mekân Dizim Analizinin Kuramsal ve Yöntemsel Tartışması. MEGARON. YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, 1(4), 218-233.
- Dağ, A. (2005). Mekânsal Dizim ve Görünür Alanın Mimari Mekân Algısına Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Goldsmith, S. (1967). Designing for the Disabled, Royal Inst. of British Architects: London.
- Gezer, M.S. ve Qurraie, B.S. (2021). Karabük Kent Meydanı’ndaki “Meydan” Deneyimini Mekân Dizimi Yöntemi ile Değerlendirme. Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Dergisi (IJEASED), 3(1):43-54
- Gündoğdu, H. M. ve Özkök, M. K. (2017). Antik Kentlerde Fonksiyonel Yapılanma Özellikleri ile Mekânın Biçimlenme Özellikleri Arasındaki İlişki: Pompeii Kenti Örneği. ArtSanat, (8), 51-72.
- Hillier, B. and Hanson, J. (1984). The Social Logic of Space, Cambridge University Press: Cambridge.
- İlhan, C. (2019). Sayısal Analiz Yöntemleriyle Mimari Dokuyu Okumak: Bursa Hisar Bölgesi, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Bursa.
- Kepenek, E., Gençel, Z. ve Güç, B. (2015). Antalya Tarihi Kent Merkezi ve Yakın Çevresindeki Mekânsal Değişimin Günümüz Kent Formuna Etkilerinin Değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(2), 77-84.
- Öner Bilen, S. (2004). Kentsel Dış Mekânların Tasarımında Antropometrik Verilere Bağlı Olarak Peyzaj Elemanlarının Ankara Örneğinde Araştırılması, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
- Özyılmaz, H. (2007). Diyarbakır Geleneksel Konut Mimarisinde Morfolojik Analiz: Geleneksel Konutların Güncel Kullanımda Değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
- Perihan, M. ve Aşur, F. (2020). Tarihi Kentsel Peyzaj ve Kent Kimliği İlişkisi. Kent Akademisi, 13(1), 163-175.
- Roshani, M. (2020). Social Affordances of Residential Open Spaces: Case Study of Dikmen Valley, Doctoral dissertation, Bilkent University Ankara.
- Şen, A. G. E. ve Ediz, M. Ö. (2016). Sayısal Teknolojilerle Mimari Doku Analizi: Kayaköy (Levissi). Döner, A. S. & Akyüz, A. (Ed.). Bilgi Çağında İnovasyon. (s. 217-240). ISBN 978-605-4993-73-4. Derin yayınları: İstanbul.
- Turner, A. (2001). Depthmap: A Program to Perform Visibility Graph Analysis. 3rd International Symposium on Space Syntax (31.1-31.9). Atlanta: Georgia Institute of Technology.
- Turner, A. (2003). Analysing The Visual Dynamics of Spatial Morphology Environment and Planning B: Planning and Design, 30(5): 657 – 676.
- Tülek, B. ve Özdemir, A. (2019). Kentsel Peyzajlarda Endüstri Miraslarının Önemi: Çankırı Tarihi Tren Garı Örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 9(20), 1-17.