Hattat Mehmed Şevki Efendi’ye Ait Mühürler

Değerli veya yarı değerli taşa benzer sert malzeme üzerine, basıldığı zaman düzgün çıkması için ters olarak kazınan imza hükmündeki yazılara mühür denir. Osmanlı toplumunda sosyal hayatta belli bir makam ve mevkii olan kadın-erkek hemen hemen herkes tarafından statüsünü gösteren bir mühür kullanılmıştır. İslam tarihinde bilinen en eski mühür Hz. Peygamber’e ait olup üzerin “Muha mmedu ’n-Re sulul lah” yazılıdır. Bu mühür sonraki dönemlerde hem mühürlerin formu hem de hat sanatı açısından numune niteliğindedir. Hattat Mehmed Şevki Efendi terekesinde bulunan resmî yazı, mektup vb. evrak üzerinde bulunan mühürlü zarf ve mektuplar, Süleymaniye Kütüphanesi’ne torunu Süheyl Ünver vasıtasıyla intikal etmiştir. Bu mektuplarda mühürlerin tasarım aşamaları, kazılması ve kullanımı ile ilgili oldukça dikkat çeken bilgiler ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda farklı hat çeşitleriyle ortaya çıkan sanat eserlerinin mühür üzerinde estetik bir zevkle kullanımını görmekteyiz. Yine tereke içerisinde yer alan karalama, deneme ve eskizler, serbest formlarıyla da önem arz etmektedir.

Seals of Hattat Mehmed Şevki Efendi

Inscriptions on hard materials such as precious or semiprecious stones, which are engraved on the reverse so that they appear properly when printed, are called seals. In Ottoman society, a seal showing their status was used by almost everyone, men and women, who had a certain authority and position in social life. The oldest seal known in the history of Islam belongs to our Prophet and has the inscription Muhammedu’n- Rasulullah on it. This seal is a sample of later periods in terms of both the forms of seals and calligraphy. The sealed envelopes and letters on the official writings, letters, etc. in the estate of Hattat Mehmed Şevki Efendi were transferred to the Süleymaniye Library through his grandson Süheyl Ünver. In these letters, remarkable information about the design stages, excavation, and use of seals emerges. At the same time, we see the use of artworks with different calligraphy types on the seal with an esthetic pleasure. Scribbles, essays, and sketches in the estate are likewise important with their free forms.

___

  • Ahmet Süheyl Ünver, Gülbün Mesara Archive, Ahmet Süheyl Ünver Defter, nr. 171.
  • Ahmet Süheyl Ünver, Süleymaniye Kütüphanesi, Süheyl Ünver Dosya, nr. 82-1/03.
  • Bilen, Y. (2013). Hattat Mehmed Şevki Efendi’nin terekesinde bulunan mektuplar üzerine değerlendirmeler. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 29, 49–81.
  • Bilen, Y. (2014). Türk-İslam medeniyeti ve hat San’atı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 33, 38–58.
  • Gövsa, İ. A. (Ibrahim Alaettin) (1940). Eski mühürcülük sanatı. Yedigün Dergisi, 407, 1–20.
  • Kuşoğlu, M. Z. (1994). Dünkü kültürümüz sanatımız. Ötüken neşriyat Yayınları.
  • Kütükoğlu, M. S. (1994). Osmanlı belgelerinin dili. Kubbealtı Neşriyatı Yayınları.
  • Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı tarih terimleri ve deyimleri sözlüğü. M.E.B. Yayınları.
  • Taş, N. F., & Bozkurt, N. (2020). Mühür, TDV İslam Ansiklopedisi, 31, 527–528.
  • Uğur Derman Arşivi, M. (2010) Mehmed Şevki Efendi Dosyası.