İstanbul Feriköy Latin Katolik Mezarlığında Neoklasik Yapılar

İstanbul’da onsekizinci yüzyılda başlayan sosyokültürel değişimler kentin mimari dokusuna da yansımış, yabancı mimari unsurların artarak kullanılması ile karışık bir üslup dili görülmeye başlamıştır. Toplumda “Batılılaşma” hareketleri ile Tanzimat sonrası yıllarda görülen yoğun yapılaşma sonucu Osmanlı başkentinde batılı tarzları anımsatan cepheler ve bezeme unsurları ile yeni yapılar görülmeye başlamıştır. Bu çalışmada, ondokuzuncu yüzyıl İstanbul’unda Neoklasik üslubun kısa bir tanıtımı yapılarak Feriköy Latin Katolik Mezarlığında bu tarzı sergileyen mezar anıtları ele alınmaktadır. 1850’lerde kurulmuş olan mezarlıkta çoğunlukla Levanten aileler gömülü olup halen kentin en büyük Katolik mezarlığı olma özelliğini sürdürmektedir. Burada görülen mezar yapıları, aralarında pek çok Neoklasik tarz da bulunan farklı üslupları yansıtmaktadır. Bunlar arasında yer alan mezarlar incelenirken, ondokuzuncu yüzyılda Avrupa’da yaygınlaşan Neoklasik üslubu işaret eden bezeme unsurları da irdelenmektedir.

Neoclassical Funerary Monuments at the Feriköy Latin Catholic Cemetery in Istanbul

Transformations in the socio-cultural structure of Istanbul that started in the eighteenth century were reflected in thearchitectural fabric of the city. In the meantime the Ottoman capital witnessed a growing appropriation of foreignarchitectural features and the emergence of a hybrid stylistic vocabulary. Westernization of the society was accompaniedby an intensive building activity during the post-Tanzimat (1839) years, and consequently the rise of new buildings withwestern façades became the new trend.This study involves an introduction to the Neoclassical style in nineteenth-century Istanbul, focusing on funerarymonuments displaying this stylistic vocabulary at the Feriköy Latin Catholic Cemetery. Established in the 1850’s, thiscemetery where mostly prominent Levantines and their families are inhumed, is the largest Catholic burial ground in thecity. Among a wide variety of styles, there are also a significant number of funerary structures built in the Neoclassicalidiom. The analysis covers some of these tombs expounding on the ornamental features reflecting the Classical Revivaliststyle prevalent in Europe in the nineteenth century.

PDF

___

AĞIR, Aygül, “William James Smith’in Mimarlığı Üzerine Bir Üslupsal Analiz”, Sultan Abdülmecid’in Bir Mimarı William James Smith, Ed. Afife Batur, İstanbul 2016, pp. 214-223.
ALP, Selda, İstanbul’daki Rum, Ermeni ve Levanten Mezarlıklarında 19. Yüzyıl Figürlü Mezar Anıtları, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Unpublished Ph.D., Eskişehir 2015.
ALP, Selda, “İstanbul’un Sessiz Tanıkları: Feriköy Latin Katolik Mezarlığı Heykelleri”, İstanbul Araştırmaları Yıllığı, No. 6, İstanbul 2017, pp. 177-192.
ALP, Selda, “İstanbul Hıristiyan Mezarlıklarındaki Hayvan Sembolleri”, http://dergipark.gov.tr/ uploads/issuefiles/912e/be7e/2e47/59df1c463bd67.pdf Erişim Tarihi: 14. 11. 2018
BERGDOLL, Barry, European Architecture 1750-1890, New York 2000.
BELIN, Alphonse, Histoire de la Latinité de Constantinople, Paris 1894.
CHEVALIER, Jean & GHEERBRANT, Alain, Dictionnaire des Symboles, Paris 1982.
CURL, James Stevens, Dictionary of Architecture, Oxford 2000.
ÇELİK, Zeynep, The Remaking of Istanbul, The Portrait of an Ottoman City in the Nineteenth Century, Seattle 1986.
GERSON, Martha Blythe, “A Glossary of Robert Adam’s Neoclassical Ornament”, Architectural History, Vol. 24, 1981, pp. 59-82.
HAMADEH, Shirine, The City’s Pleasures, Istanbul in the Eighteenth-Century, Seattle 2004.
HITZEL, Frédéric, Couleurs de la Corne D’Or, Peintres Voyageurs à la Sublime Porte, Paris 2002.
JOHNSON, Brian, “İstanbul’s Vanished City of the Dead, The Grands Champs des Morts”, Istanbul Selected Themes, İstanbul 2002, pp. 93-104.
KARPAT, Kemal Karpat, Osmanlı’da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma, İstanbul 2006.
KARPAT, Kemal, Osmanlı Modernleşmesi, Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus, İstanbul 2014.
KUBAN, Doğan, Osmanlı Mimarisi, İstanbul 2007.
MARMARA, Rinaldo, Pangaltı, (Pancaldi) 19. Yüzyılın Levanten Semti, İstanbul 2001.
MARMARA, Rinaldo, Bizans İmparatorluğu’ndan Günümüze İstanbul Latin Cemaati ve Kilisesi, İstanbul 2006.
ÖZER, Bülent, Rejyonalizm, Üniversalizm ve Çağdaş Mimarimiz Üzerine Bir Deneme, İstanbul 1964.
ÖZER, Filiz, “18. Yüzyılın Yaratıcı Osmanlı Mimarlığı”, Sanat Tarihi Defterleri 15, İstanbul 2012.
QUATAERT, Donald, The Ottoman Empire, 1700-1922, Cambridge 2001.
RENDA, Günsel, “Yenileşme Döneminde Kültür ve Sanat” https://www.tarihtarih. com/?Syf=26&Syz=352709&/Yenileşme-Döneminde-Kültür-ve-Sanat-/-Prof.-Dr.-Günsel- Renda Erişim Tarihi: 14. 11. 2018.
SCHMITT, Oliver Jens, Les Levantins, Istanbul 2007.
SUMAN, Selva, “Questioning an Icon of Change: The Nuruosmaniye Complex and the Writing of Ottoman Architectural History,” METU JFA, 2011/2 (28:2), pp.145-166.
SUMAN, Selva, “Reading Tomb Structures as Funerary Art: The Latin Catholic Cemetery in Feriköy, Istanbul”, Unpublished paper submitted at the 15th ICTA, Naples, Italy, 16-18 September 2015.
SUMMERSON, John, The Architecture of the Eighteenth Century, London 1986.
ŞARLAK, Eva, İstanbul’daki Hıristiyan Mezarlıklarında Mimarlık ve Sanat, İstanbul 2005.
TEKİNER, Halil, “Osmanlı Eczalığında Bir Kilometre Taşı: İngiliz Eczanesi, İstanbul”, http:// asosindex.com/cache/articles/osmanli-eczaciliginda-bir-kilometre-tasi-ingiliz-eczanesi-istanbul- f250751.pdf Erişim Tarihi: 04. 06. 2017.
URAS, Büke, “The Story of a Life Extending from Italy to Istanbul: Edoardo de Nari (1874-1954)”, The Architect of Changing Times: Edoardo de Nari (1874-1954), İstanbul 2012.
VANDERVELDE, Cecilia, La Necropole de Bruxelles, Bruxelles 1991. Burial Registers of the Feriköy Latin Catholic Cemetery