Sodes "İplerle Dile Gelen Duygular" Projesi Üzerine Bir Değerlendirme

İş gücü piyasasına yeterince katılamama nedeniyle dezavantajlı olarak adlandırılan bölgelerde, istihdam yaratarak insan gücünü arttırmak ve bu çevrelerde yaşayan bireylerin kültürel ve sanatsal aktivitelerle topluma entegre olmalarını sağlamak gibi amaçlarla Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı tarafından 2008 yılında kısaca SODES olarak adlandırılan Sosyal Destek Programı başlatılmıştır. İl valiliklerinin koordinasyonunda, yerel yöneticilerin geniş çapta yetkilendirildiği, insan odaklı ve proje temelli olan bu girişim, mahalli dinamiklerin üretmiş oldukları ve topluma bu yönlerden katkı sağlayacak fikirleri hayata geçirerek; göç, yoksulluk, çarpık kentleşme sonucunda meydana gelebilecek sorunların en aza indirgenmesini amaç edinmiştir. Bu çerçevede hazırlanmış olan projelerden biri de yürütücülüğü Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü ve koordinatörlüğü tarafımızdan yapılan “İplerle Dile Gelen Duygular” isimli çalışmadır.Projenin amacı, göçle yöreye gelerek, sosyo-ekonomik yönden gelir düzeyi düşük bölgelerde yaşamaya başlayan, 18-29 yaş aralığında, eğitim düzeyi düşük kadınların, aile bütçesine katkıda bulunabilecekleri bir meslek edinmeleri ve böylelikle toplumda daha iyi pozisyonlara ulaşmalarıdır. Bu çerçevede hazırlanan çalışma da, Van’ın geleneksel el sanatları arasında yer alan ve kaybolmaya yüz tutmuş olan kilim dokumacılığı, hem bu sanatı yeniden canlandırmak hem de kadınların üretime katılarak, ekonomik açıdan kendilerine yetebilmelerini sağlamak amacıyla değerlendirilmiştir. Bu kapsamda yörenin üretime katılamayan kısımlarında yaşayan eğitim seviyesi düşük, düzenli geliri olmayan ev işçisi konumundaki dezavantajlı kadınlara kilim dokumacılığı öğretilerek, üretime katılmaları, bu sayede hem ekonomik güç elde ederek kendilerine yetebilmeleri hem de topluma kanalize olmaları hedeflenmiştir. Bu bağlamda Kalkınma Bakanlığı ile Van Valiliği Sodes Birimi tarafından 2013-065-0224 numaralı proje kapsamında, kadınların kilim dokuma eğitimi alacakları bir atölye kurulmuştur. Atölyede yüz yirmi beş kadın dönüşümlü olarak eğitim almış, bunlar arasında eğitime ara vermeden devam edenlere, proje sonunda birer dokuma sertifikası verilerek, Van yöresi geleneksel dokumacılığının sürdürülmesini sağlayacak yeni dokuma ustalarının topluma kazandırılması sağlanmıştır.  

An Evaluation on Sodes Project “Feelings Expressed by the Ropes”

Social Support Program, which is briefly called SODES, was initiated by the Republic of Turkey Ministry of Development in 2008 for the purposes such as increasing the labor force by providing employment in disadvantaged areas and ensuring that the people living in these regions are integrated into society by cultural and artistic activities. This initiative in which local administrators are widely authorized in coordination with the provincial governorates and which is people-oriented and project-based aims to minimize the problems that may occur as a result of migration, poverty and unplanned urbanization by implementing the ideas which are generated by the local dynamics and which will contribute to the society in these respects. One of the projects prepared within this framework is the study called “Feelings Expressed by the Ropes” which is conducted by Yüzüncü Yıl University Rectorship and coordinated by us. The project aims to ensure that the disadvantaged women outside formal education who came to the region by immigration, aged between 18-29 can acquire a profession through which they can contribute to the family budget and thus achieve a better position in society. In our project prepared within these frameworks, rug weaving which is among the traditional handicrafts of Van and has begun to disappear was evaluated. In this context, the women living in the disadvantaged regions were ensured to participate in production by teaching how to weave, and thus stand on their own feet by gaining economic power and canalize into the community. Within the frame of our project which has been approved by the Ministry of Development by number 2013-065-0224, a workshop where women can get rug weaving education has been established. In this workshop, one hundred twenty-five women have been trained alternately, besides it was ensured that new weaving masters that would ensure the continuation of traditional weaving of Van region have become integrated into the society by giving weaving certificates to those who continued education without interruption at the end of the project. 

___

  • Acar, Belkıs, (1975). Kilim ve Düz Dokuma Yaygılar, İstanbul.
  • Acar, Belkıs, (1982). B., Kilim, Cicim, Zili, Sumak Türk Düz Dokuma Yaygılar, İstanbul.
  • Afif, Erzen, (1986). Doğu Anadolu ve Urartular, Ankara.
  • Aldoğan, Ayşen 2009. Düz Dokuma Teknikleri ve Teknik Desen Çizimleri, Ankara.
  • Allane, Lee, (1995). Kilim A Buyer’s Guide, London.
  • Aytaç, Çetin, (1982). El Dokumacılığı, İstanbul.
  • Barlo, Hilmi Naili, (1940). Dokumacılık Malzemeleri, Ankara.
  • Bozkurt, Nebi, “Kilim”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 26, Ankara 2002, s.3-5.
  • Bohmer, Harald, Koekboya, (İng. Çev. Lawrence E. Fogelberg), Germany Tarihsiz.
  • Çalış, Hasan 1969. Köy El Sanatları Kılavuzu, Ankara.
  • Deniz, Bekir 2000. Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, Ankara.
  • Erbek, Güran, (1995). Anatolian Kilims I-II, Ankara.
  • Erbek, Mine 2002. Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Ankara.
  • Honnigman, Ernst, Bizans Devleti’nin Doğu Sınırı (Çev. Fikret Işıltan), İstanbul.