Arif PARMAKSIZ, Burçak Batan, Ahmet Oymak

Fırat ve Dicle Nehirlerinde Yaşayan Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843) Populasyonlarının Mikrosatellit DNA Analizi

Bu çalışmanın amacı; Fırat ve Dicle nehirlerinde yaşayan Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843) populasyonunlarının genetik yapısının mikrosatellit DNA düzeyinde belirlenmesidir. Her iki nehir sisteminden yakalanan toplam 64 bireyden kas dokusu alınmış ve DNA izolasyonu ticari kit ile yapılmıştır. Daha sonra beş mikrosatellit belirteç (MFW-1, MFW-7, MFW-9, Barbus27 ve Barbus33) kullanılarak Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PZR) ile hedef bölgeler yükseltgenmiştir. Bu reaksiyon sonucu oluşan ürünler kapiller elektroforez ile fragmant analizi yapılarak bireylerin allelleri tespit edilmiştir. Mikrosatellit lokuslarının allel sayıları bakımından en çok polimorfizm gösteren lokusun 23 allel ile MFW-9, en az polimorfizm gösteren lokusun ise 3 allel ile MFW-7 olduğu tespit edilmiştir. Populasyonlar için hesaplanan FIS değerlerinin -0.017 ila 0.410 arasında değiştiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, Dicle populasyonu daha fazla sayıda allel içerdiği için genetik çeşitliliği daha yüksek çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Cyprinion macrostomus, Genetik Çeşitlilik, Mikrosatellit, Fırat Nehri, dicle nehri

Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843) Türünün Adıyaman ve Diyarbakır Populasyonlarının Mikrosatellit DNA Varyasyon Analizi

C. macrostomus Dicle ve Fırat nehir sistemlerinde yaşayan bir balık türüdür. Bölge insanları tarafından tüketildiği için ekonomik öneme sahiptir. Ekonomik önemi olan türlerin yönetilmesi ve korunması için genetik çeşitliliği ve populasyon yapısının bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı; Fırat ve Dicle nehirlerinde yaşayan C. macrostomus populasyonlarının genetik yapısının mikrosatellit DNA düzeyinde belirlenmesidir. Nehir sistemlerini temsilen Adıyaman ve Diyarbakır’dan toplam 64 bireyden kas dokusu örneklenmiş ve DNA izolasyonu yapılmıştır. Beş mikrosatellit belirteç (MFW-1, MFW-7, MFW-9, Barbus27 ve Barbus33) kullanılarak Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PZR) ile yükseltgenmiştir ve fragmant analizi yapılarak allel boyları tespit edilmiştir. Allel sayısı bakımından en fazla alele MFW-9 (22 alel), en az alele ise MFW-7 (3 alel) mikrosatellit lokusları olduğu tespit edilmiştir. Adıyaman ve Diyarbakır populasyonları arasındaki genetik uzaklık 0.024 olarak hesaplanmış ve istatistiksel olarak önemli olmadığı belirlenmiştir. Faktöriyel Birleştirici Analizi’nde her iki popülasyona ait bireyler birbirlerinden tam olarak ayrılmamaktadır. Bu yüzden coğrafik dağılımları ile örtüşecek şekilde bir genetik yapılanma ortaya çıkmamıştır. Yapılan bu çalışma ile elde edilen sonuçların tamamı C. macrostomus türü için ilk kez elde edilmiş verilerdir. Bu türün genetik çeşitliliği açısından önemli bir veri seti oluşturmuştur.

Keywords:

Cyprinion macrostomus, Genetik Çeşitlilik, Mikrosatellit, Fırat Nehri,

PDF

___

Ateş, B. 2017. Fırat ve Dicle Nehirlerinde Yaşayan Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843) Populasyonlarının Mikrosatellit DNA Analizi. Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 54 s.
Aydın, R., Şen, D., Çalta, M. ve Canpolat, Ö. 2009. Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843)’un Kemiksi Yapılardaki Magnezyum Elementinin Birikim Düzeylerine Bağlı olarak yaş halkalarının Okunabilirliği. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, 09-01 Ocak, Elazığ, 50.
Belkhir, K., Borsa, P., Chikhi L., Raufaste, N. and Bonhomme, F. 1996-2004. GENETIX 4.05, logiciel sous Windows pour la ge´ne´tique des populations. Universite´ de Montpellier II, Montpellier, France.
Crooijmans, R. P. M.A., Van Der Poel, J.J, Groenen, M. A. M., Bierbooms, V. A. F. and Komen, J. 1997: Microsatellite markers i n c ommon c arp ( Cyprinus carpio L.). Animal Genetics, 28, 129–134.
Çiçek, T. 2013. Dicle Nehri’nde Yaşayan Carassius gibelio, Acanthobrama marmid ve Alburnus mossulensis Türlerinin Biyolojisi Üzerine Araştırmalar. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 139 s.
Dağlı, M. 2013. Barbus lacerta Heckel, 1843 ve Cyprinion macrostomum Heckel, 1843’un Morfolojik Özellikleri. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1: 88–95.
Duman, S. ve Şahan, A., 2014. Kangal (Sivas) Balıklı Çermik Termal Kaplıcası Ġle Topardıç Deresi'nde (Sivas) Yaşayan Benekli Sezen Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843)de Bazı Hematolojik Parametreler ve Non-Spesifik İmmün Yanıtın Belirlenmesi. Yunus Araştırma Bülteni (4): 21-28.
Durna, S., Bardakçı, F. ve Deger, N. 2012. Genetic Diversity of Cyprinion macrostomus Heckel, 1843 (Teleostei:Cyprinidae) in Anatolia, Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 12: 651- 659.
Gettova, L., Gilles, A., Berrebi, P. and Simkova, A. 2013. The 454 GS-FLX isolation and characterisation of microsatellites in Barbus meridionalis and crossspecies amplification in three European tetraploid Barbus species: a tool for studying population genetics in hybrid zones. Unpublished, http://www.ncbi.nlm.nih.gov, Erişim tarihi; 01.09.2015.
Kara, C. ve Güneş, H. 2015.Adıyaman Bölgesi Akarsu ve Göllerinde Cyprinion macrostomum Heckel, 1843 Bireylerinin Dağılımı ve Bazı Morfometrik Özellikleri.Yunus Araştırma Bülteni, (4): 13-19.
Metin, K. Ve Akpınar, M. A. 2000. Cyprinion macrostomus (Heckel, 1843)’un Gonatlarında Total Lipid ve Yağ Asidi Miktarının Mevsimsel Değişimi. Turk. J. Biol. 24: 627–634.
Nasri, M., Eagderi, S., Farahmand, H. and Segherloo, I. H. 2013. Body shape comparison of Cyprinion macrostomum (Heckel, 1843) and Cyprinion watsoni (Day, 1872) using geometric morphometrics method. International Journal of Aquatic Biology , 1(5): 240-244. Parmaksız, A., Ateş, B. ve Toprak, Ş. 2016. Bazı Sazan Türlerinde Mikrosatellit DNA Markörlerinin Kullanılabilirliğinin Araştırılması, Harran Üniv Vet Fak Derg, 5 (1):1-4.
Peakall, R. and Smouse, P. E. 2006. GENALEX 6: genetic analysis in Excel. Population genetic software for teaching and research. Molecular Ecology Notes, 6: 288-295.
Taysı, M.R. 2014. Benekli sazan Cyprinion macrostomum (Heckel, 1843) da Bağırsaklar, Karaciğer ve Pankreasın Histolojik ve Histokimyasal Özelliklerinin Ġncelenmesi. Fırat Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,50s.