Yaşam Kalitesinin Artırılmasında Antropometrinin Önemi

İnsan yeryüzünde var olduğu andan itibaren çevresindeki canlı ve cansız varlıklarla çetin bir yasam mücadelesi içinde olmuştur. İnsan yasayabileceği bir çevrede, uygun çevresel koşulları oluşturabildiği ya da ürünlere sahip olabildiği ölçüde rahat yaşayabilmistir. İnsan bir çevrede yaşamaya başladıktan sonra da daha iyi koşullarda yaşayabilmek için daima bir mücadele içinde olmuştur. Bilgi birikimi, yeteneği, deneyimi ve teknolojik gelişmişliği arttıkça daha iyi koşullarda yaşanabilir çevre ve ürün oluşturabilmistir. İnsan ortaya çıktığı andan itibaren yaşamını kolşylastıran çesitli ürünler yapmıs ise de Sanayi Devrimi başlangıcından, İkinci Dünya Savaşı’na kadar giderek daha teknik, daha güçlü ve amacına uygun çevre oluşturabilmis ve ürün üretebilmistir. Ancak bunları yapanın ve kullananın insan olduğu gerçeği hep göz ardı edilmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan itibaren yavaş yavaş insan faktörünü ön plana çıkarma düsüncesi gelişmeye başlamıstır. Bir çevre ya da ürünün onu kullanan ve ondan yararlananın özellik ve kapasitesine uygun üretmenin önemi ve değeri ancak daha iyi olarak günümüzde anlaşılabilmistir. Bir çevre ya da ürün, işlevsellik, orijinallik, teknolojiklik, estetiklik, antropometrik ve ekonomiklik gibi kriterlere uygun oluşturulan çevre ya da ürünün ergonomikliğinden söz edilebilir. Bu nedenle ergonomik olarak tasarımlanıp üretilen çevre ve ürünler, insanın bedenen, ruhen ve sosyal yönlerden sağlıklı kalmasında ön koşuldur diyebiliriz. Ayrıca insan motivasyonu ve verimliliği için ergonomik kriterlere göre çevre ya da ürün oluşturmanın gerekliliği ancak yakın bir zamanda ortaya konabilmiştir. Bu araştırmada antropometri tekniği tanıtılarak, ergonomik tasarımın kısa bir tarihçesi verilmiştir. Ayrıca her türlü ergonomik çevre ve ürün tasarımında antropometrinin önemi, antropometri tekniğinin doğruluğunu ve güvenirliğini etkileyen uygulama özellikleri ve antropometri tekniğinden yararlanan bilim dalları ile sanayi kuruluşları açıklanmıştır. Antropometri tekniğinin kaliteli çevre ve ürün tasarımında taşıdığı önem vurgulanarak yaşam kalitesinin artırılmasında bu tekniğin katkıları tartışılmıstır.

The Importance of Anthropometry for the Improvement of Life Quality

Human being has been involved in a tough fight for survival against living and non-living creatures since the first appearance on earth. Human being has been able to live comfortably in an environment after establishing appropriate environmental conditions or possessing products. After beginning to live in an environment, human being has always struggled for living in better conditions. He has managed to create an enhanced habitable environment and product as a consequence of an improvement in knowledge, talent, experience and technological development. Although human being has developed several products that make the life easier since the first appearance, he/she could create ever-increasing a more technological, more powerful and relevant environment as well as manufacture products after the beginning of the Industrial Revolution until the Second World War. However, the reality that these were all done and used by human being has always been ignored. From the Second World War, the idea of highlighting human being factor has become gradually popular. The importance and the value of producing an environment or a product proper to the property and the capacity of customer and beneficiary have just been understood nowadays. An environment or a product can be accepted as ergonomic if they are created in accordance with functionality, originality, technological, aesthetical, anthropometrical and economical criteria. Therefore, environments or products that are designed and produced ergonomically are the precondition for the physical, spiritual and social health of human being. Additionally, the necessity of creating environments or products based upon ergonomic criteria for the motivation and productivity of human being has recently been recognized. In this paper, anthropometry technique is introduced and a brief history of ergonomic design is presented. Furthermore, the importance of anthropometry for all kinds of ergonomic environment and product design, the applications that affect the accuracy and reliability of anthropometry technique, the disciplines as well as industrial organizations that make use of anthropometry technique are explained. The significance of anthropometry technique in qualified environment and product design is emphasized and the contributions of this technique to the improvement of life quality are discussed.

Keywords:

Anthropometry, ergonomics, ergonomic design, production anthropometry in ergonomics,

PDF

___

Akın, G, 2012 Ergonomi, Tiydem Yayıncılık, Ankara
Akın, G; Tekdemir, İ; Gültekin, T; Erol, E, 2012, Antropometri ve Spor, Tiydem Yayınları, Ankara
Akın, G, 2009. Ekoloji- Çevre Bilim ve Çevre Sorunları, Tiydem Yayıncılık, Ankara
Akın, G; Koca, B, 2004, Ergonomik tasarım ve tasarımda ergonomik kriterler, Standart Dergisi, 510: 79-83
Akın, G; Koca B, 2002, Ergonomide antropometrinin önemi, Standart Dergisi, 490: 43-46
Akın, G, 2001; Antropometri ve Ergonomi, İnkansa Ofset Matbacılık, Ankara
Akın, G; Sağır, M, 2002, Kırsal kesimde yaşayan 4-20 yaş grubu kızların antropometrik ölçülerinin tespiti ve değerlendirilmesi, Antropoloji Dergisi 15: 1-28
Bridger, R.S, 1995, İntroduction to Ergonomics, Me Graw-Hill. New York, USA
Cushman, W.H and Rosenberg, D,1; 1991, Human Faktors in Product Design, Elsevier Science Publishing Company. İnc, New, York. USA
Ercan, M.N, 1988, Çalışma yerlerinin ve yaşam ortamlarının ergonomik şekillenmelerinde genel prensipler. II. Ulusal Ergonomi Kongresi, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 372, 403-414. Ankara
Lewin. R, 1998, Modern İnsanın Kökeni, Çeviren, Nazım Özüaydın, Tübitak, Şelale Matbacılık, Ankara
Oborne. D.J, 1995, Ergonomics at Work, John Wiley and Sons, New York, USA
Özbek, M, 2007, Dünden Bugüne İnsan, İmge Kitap Evi, Ankara
Parsons, K.C, 2000, Environmantal, ergonomics; a review of principles, method and models, Applied Ergonomics, 31: 581- 594.
Phesant, S. 1990, Antropometrics, The British Library Document Supply Cantre, Boston. USA
Sanders, M.S; Mc Cormick, E.J, 1987, Human Faktors in Engineering and Design Mc Graw- Hill İnc. New York. USA
Tilley, A.R; 1993, The Measure of Man and Woman, The Whitney Library of Design, New York, USA
Ulijoszek, S.J. Mascie-Taylar, CGN, 1994, Antropometry, The İndividual and The Population, Cambridge University Pres Great. Britain
Wagneri. D: Birt. J.A; Snyder, M; Duncanson. J.P, 1996, Human Factors Design Buide, FAA Technical Center. USA
Basalla, George, 1996, Teknolojinin Evrimi, Çeviren Cem Saydemir, Tübita, Popüler Bilim Kitapları: 29, Ankara
Ronan, Colin. A, 1983, Bilim Tarihi, Editör, Ergün Türkcan, Tubitak Yayınları Akademik Dizi, 1, Ankara
Bellwood, Peter, 2008, First Farmers, Blackwell ,Publishing, Oxword, U.K
Ekinci, C, E; Ozan S, S, 2006, Yapı- çevre ve insan-mekan ilişkisi, 4, Coğrafi Bilgi Sistemleri Bileşim Günleri, 13-16; Eylül, 2006, Fatih Üniversitesi, İstanbul
Özütanalı, K, G, 2005, Sosyoloji’den ekososyoloji’ye doğru değişen kurumsal temeller, Akdeniz Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9: 156-176
Yürükan, Ayda, 2006, Şehir Sosyolojisinin ve İnsan Ekolojisinin Teorik Temelleri, (Derleyen ve Yayıma Hazırlayan; Tarhan Yürükan), Nobel Yayın Dağıtım. No: 792, Ankara