Olay Yerine Adli Arkeolojik Yaklaşım ve Gömü Tipinin Önemi

Adli olgularda uluslararası standartlara uygun bir şekilde yapılacak olay yeri incelemesi, iskeletleşmiş kalıntılarda kimliklendirmeye olanak tanımasının yanı sıra kişinin ölüm sebebi ve ölüm zamanı gibi hususlarda da bilgi vermektedir. Bunun için öncelikle kalıntıların bulunduğu yerin tespit edilmesi gerekir. Özellikle eski gömülerde çevresel faktörlerin etkisiyle yüzeyin bozulması, gömünün arkeolojik mi yoksa adli mi olduğunun anlaşılmasını zorlaştırmaktadır. Gömü yeri tespit edildikten sonra kalıntıların ve çevresindeki delillerin olay yeri bozulmadan, adli arkeologlar eşliğinde sağlam ve kuralına uygun şekilde çıkarılması gerekmektedir. Bilimsel metotlarla yapılmayan, örneğin iş makineleri kullanılarak gerçekleştirilen bir kazıda mezar özellikleri kaybolacağı gibi kemikler de hasar alacaktır. Bu noktada cesedin bulunduğu lokalizasyon ve gömü şekli de olayın aydınlatılmasında önemlidir. Çünkü cesedin gömülme biçimi ve yerleştirilme pozisyonu adli vakaların belirlenmesinde bir referans olarak kullanılmaktadır. Mezar ya da gömü bölgesinin düzgün açılmasının yanı sıra, kazıyı gerçekleştiren ekibin gömü şekilleri hakkında bilgi sahibi olması kalıntıların orijini hakkında bilgi verir. Eski çağlardan günümüze kadar ölüler farklı medeniyetlerde, farklı kültürlerde ve farklı inanış sistemleri içinde çok farklı ritüellerle gömülmektedir. Örneğin Urartularda cesedin toprağa açılmış çukura doğrudan hoker pozisyonunda gömülmesi geleneği vardır. Kimi toplumlarda cesedin yanına hediyeler bırakılır. İslami inanışlara göre kişiler kefene sarılıp sağ yanlarına doğru iki elleri yanda gömülürken, Hıristiyanlıkta kıyafetlerle ve eller kadınlarda göğüs bölgesinde, erkeklerde karında kavuşturularak gömülür. Uzman kişilerce yapılacak değerlendirmeler daha ileri adli bir tahkikata gerek kalmadan çalışmanın doğrultusuna yön verecektir. Bu çalışmanın amacı, olay yerine adli arkeolojik yaklaşımla farklı gömü biçimlerinin, olayın menşeini aydınlatmaya ve arkeolojik özellik gösteren buluntuların adli vakalardan ayrımının yapılmasına olan katkısını örneklerle tartışmak ve literatüre katkı sunmaktır

The Forensic Archaeological Approach to the Crime Scene and the Importance of the Type of Burial

In forensic cases, a crime scene investigation in compliance with the international standards provides identification of skeletal remains, as well as yielding information as to subjects such as the reason and time of death of the individual. For this, the remains must be located as the first thing. Especially with older burials, disturbance of the surface due to the effects of environmental factors makes it harder to determine whether the burial is forensic or archeological. After the burial is located, remains and the evidence surrounding it must be excavated in good condition in company with forensic archeologists, and with loyalty to the book. In an excavation conducted without scientific methods, for instance with construction equipment, the features of the grave will be destroyed, and the bones will be damaged. At this point, the localization and the type of burial of the body is also important regarding the enlightening of the case because the type of burial and placement position of the body is used as reference in determining forensic cases. Alongside the proper opening of the area of burial or grave, that the excavation team is informed of types of burial also gives information on the origins of the remains. Since the ancient ages to-day, the deceased have been buried with various rituals in different civilizations, different cultures, and different belief systems. For instance, in Urartians, there was the tradition of the body being buried in the pit in the “hocker” position. In some societies, goods are left with the body. While individuals are buried in a shroud with their hands on their both sides in Islamic belief, in Christianity, people are buried with their clothes on, and women’s hands clasped together on the chest, and men’s hands clasped on the belly. Assessments delivered by experts will determine the direction of the study, without the need of any further forensic investigation. The purpose of this study is to discuss with an archeological approach the contribution of different types of burials to enlighten the origins of an incident, and discrimination of findings demonstrating archeological features from forensic cases, as well as to contribute to the literature

Keywords:

Forensic archaeology, type of burial, archaeological burial crime scene,

PDF

___

bodies found in mass graves under Paris supermarket. (2015, 2 March). Retrieved 6 Haziran 2015, from The History Blog: http://www.thehistoryblog.com/archives/35088
Ancient Mass Graves Found Beneath Paris Supermarket. (2015, 11 March). Retrieved 5 Haziran 2015, from NBC News: http://www.nbcnews.com/watch/nbc-news/ancient-mass-graves-found- beneath-paris-supermarket-411567171910
Aseyev, I. V. (2007). Shaman burial rituals in the Cis-Baikal Region (Olkhon, Irkutsk province) based on archaeological and ethnographic data. Archaeology, Etnology & Anthropology of Eurasia, 2(30), 93-99.
Correia, P. M., & Beattie, O. (2002). A critical look at methods for recovering, evaluating, and interpreting cremated human remains. In W. D. Haglund & M. H. Sorg (Eds.), Advances in Forensic Taphonomy: Methot, Theory and Archaeological Perspective (pp. 436-50). Boca Raton, FL: CRC Press, Inc.
Dirkmaat, D. C., & Adovasio, J. M. (1997). The role of archaeology in the recovery and interpretation of human remains from an outdoor setting. In W. D. Haglund & M. H. Sorg (Eds.), Forensic Taphonomy: The Postmortem Fate of Human Remains (pp. 39- 64). Boca Raton, FL: CRC Press, Inc.
Dupras, T. L., Schultz, J. J., Wheeler, S. M., & Williams, L. J. (2006). Forensic Recovery of Humans Remains. Boca Raton, Florida: Taylor & Francis Group.
Equipe Argentina de Antropologia Forense. (2012). Retrieved 9 Haziran 2015, from Commissao Da Verdade: http://verdadeaberta.org/relatorio/tomo-i/parte-i- cap4.html
Hürmüzlü, B. (2007). Pisidia'da "gömü geleneklerinin" ışığında kültürler arası ilişkiler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 154, 1-22.
Ilan, D. (1995). Mortuary Practices at Tel Dan in the Middle Bronze Age: A Reflection of Canaanite Society and Ideology. In S. Campell & A. Green (Eds.), The Archaeology of Death in the Ancient Near East (pp. 117-139). Oxford: Oxbow Books.
In pictures: Uncovering Spain's dark past. (2009, 25 August). Retrieved 5 Haziran 2015, from BBC: http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/newsnight/8220520.stm
Intact Merovingian necropolis found in Normandy. (2014, 2 August). Retrieved 10 Haziran 2015, from The History Blog: http://www.thehistoryblog.com/archives/date/2014/08/02
İşcan, M. Y., & Konyar, E. (2005). Adli Arkeoloji: Olay yerine arkeolojik yaklaşım. Arkeoloji ve Sanat (İstanbul), 120, 8-12.
Kimmerle, E. H., Jantz, R. L., Konisberg, L. W., & Baraybar, J. P. (2008). Skeletal estimation and identification in American and East European populations. J Forensic Sci., 53(3), 524-532.
Krogman, W. M., & İşcan, M. Y. (1986). The Human Skeleton İn Forensic Medicine. Springfield, Illinois: Charles C. Thomas.
Mays, S. (1998). The nature of an archeological human bone assemblage. In The Archaeology of Human Bones (pp. 11-32). London: Routledge.
Mays, S. (2002). The Archaeology of Human Bones. London: Routledge.
Özterzi, S. (2011). Anadolu'da Neolitik ve Kalkolitik Dönemdeki Mezar Tiplerinin ve Ölü Gömme Geleneklerinin Sosyokültürel Açıdan Değerlendirilmesi., A.Ü Sosyal Bilimler Ens., Antropoloji Anabilim Dalı, Ankara (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
Pampas Gramalote in National Geographic. (2012, 1 February). Retrieved 8 Haziran 2015, from People Not Stones: http://peoplenotstones.org/2012/02/01/pampas-gramalote-in-national-geographic/
Pearson, M. P. (1999). Learning from the dead. In The Archaeology o Death and Burial. London: Sutten Publishing Ltd.
Richard III: Found (2013, 4 February). Retrieved 10 Haziran 2015, from Current Archaeology: http://www.archaeology.co.uk/articles/news/richard-iii-found- 2.htm
Robb, J., Bigazzi, R., Lazzarini, L., Scarsini, C., & Sonego, F. (2001). Social “Status” and Biological “Status”: A Comparison of Grave Goods and Skeletal Indicators From Pontecagnano. Am J Phys Anthropol, 115, 213-22.
Roksandic, M. (2002). Position of skeletal remains as a key to understanding mortuary behavior. In W. D. Haglund & M. H. Sorg (Eds.), Advances in Forensic Taphonomy: Methot, Theory and Archaeological Perspective (pp. 99- 117). Boca Raton, FL: CRC Press, Inc.
Sevim, A., & Açıkkol, A. (2003). Adli arkeoloji. Adli Bilimler Dergisi, 2(4), 23-29.
Uhri, A. (2006). Batı Anadolu Erken Tunç Çağı Ölü Gömme Gelenekleri., Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir (Yayınlanmamış doktora tezi).
Wright, R., Hanson, I., & Sterenberg, J. (2005). The archaeology of mass graves. In J. Hunter & M. Cox (Eds.), Forensic Archaeology: Advances in Theory and Practice (pp. 137-158). London: Routledge.
Yiğitpaşa, D. (2010). Urartu Ölü Gömme Gelenekleri Ve Ölümle İlgili Ritüeller. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 25, 177-202.