Alevi Ritüelleri: Bismil Örneği

Bu çalışmanın konusunu, Diyarbakır ili, Bismil ilçesinde ve köylerinde yaşayan Alevilerin ritüelleri oluşturmaktadır. Bu bağlamda Alevilerin; inanç, ibadet, kurum ve sosyal ilişkileri ele alınarak, kültürel hayatın korunmasında, ritüellerin ne kadar etkili olduğunun ve ritüellerin kimlik inşasındaki belirleyiciliğinin tespiti amaçlanmıştır. Burada kavramsal olarak kimliğin ne olduğundan çok kimliğin oluşumunda ritüellerinin nasıl bir işlev gördüğüne bakılmıştır. Bismil, geçmişte de günümüzde de hep Sünni/Şafii kimliğine mensup bireylerin yoğun yaşadığı bir bölge olmuştur. Bu bölgede uzun zamandır yaşayan/yaşamaya çalışan Alevi kimliğine mensup bireyler, bu yoğunluk karşısında hep azınlıkta kalmıştır. Bu durum karşısında, kimliğin korunmasındaki direngenliklerinin ne üzerinden sağlandığı ve bu kimliğin devamlılığını sağlayan dinamiklerin neler olduğuna yapılan alan araştırmasıyla bakılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Alevi, Sünni, Bismil, Ritüel

The Alawite Rituals: Bismil Case

The subject of the study comprise the rituals of Alawites living in the Bismil town and villages of Diyarbakir province. The purpose was to find how effective the rituals are in the protection of cultural life, and to determine their effects in the construction of identity by taking Alawites’ faith, prayer, civil society and social relationships into consideration. How the rituals affect identity construction was examined, rather than a mere conceptual identity. Bismil has always been a place where Sunni/Shafi lived and the Alawites, who have been living in the area for a long time, have always been the minority. Accordingly, the focus was to find what provides the pertinacity for protecting their identity and the dynamics that provides continuity in maintaining their identity

Keywords:

Alawites, Sunni Muslims, Bismil, Rituals,

PDF

___

Arabacı, F. (2009) Alevilik ve Sünniliğin Sosyolojik Boyutları, Ankara: Barış Platin Yayınevi.
Barth, F. (2001) Etnik gruplar ve Sınırları, Çev. Ayhan Kaya-Seda Gürkan, İstanbul: Bağlam yayıncılık.
Bender, C. (1993) On İki İmam ve Alevilik, İstanbul: Berfin Yayınları.
Bozkurt, F. (1990) Aleviliğin Toplumsal Boyutları, İstanbul: Tekin Yayınları.
Çınar, E. (2007) Aleviliğin Gizli Tarihi, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Erdoğan, H. (2012) Alevi-Bektaşi İnancının Kökenleri ve Esasları, İzmir: İzmir Şubesi Yayını.
Gölpınarlı, A. (2011) Tarih Boyunca İslam Mezhepleri ve Şiilik, İstanbul: Derin Yayıncılık.
Özdemir, İ. (2011) Aleviliğin Yazılmayan Tarihi, Ankara: Kripto Yayıncılık.
Subaşı, N. (2010) Alevi Modernleşmesi, İstanbul: Timaş Yayınları.
Suvari, Ç.C. (2009) Dinsel Geleneğin Etnisite İnşasında Oynadığı Rol:
Malakanizm Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Haccetepe Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Ensititüsü, Antropoloji Anabilim Dalı.
Taşğın, A. (2003) Diyarbakır ve Çevresindeki Türkmen Alevilerinde Dini Hayat, Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensititüsü, Felsefe Ve Din Bilimleri (Din Sosyolojisi) Anabilim Dalı.
Tekin, N. (2011) Türklük ve Alevilik-Bektaşilik, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
Yaman, A. (2012) Alevilik & Kızılbaşlık Tarihi, İstanbul: Kalipso Lüx Yayınları.
Yıldız, H. (2007) ‘‘Alevi Geleneğinde Ölüm Ve Ölüm sonrası Tören Ve Ritüeller’’, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 42, 4
Yılmaz, H. (2011) Alevi-Sünni Diyaloğu, Sivas: Asitan Yayıncılık.
Yılmaz, H. (2009) ‘‘Alevilik-Sünnilik Açısından Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Dersleri’’, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII (2), 190