İhtiyaç Odaklı Kur’an Kursları Öğretim Programlarında Hz. Muhammed İmajı -Dinim İslam Kitabı Özelinde-

Hz. Muhammed İslam’da dinin tebliğ ve tebyiniyle görevlendirilmiştir. Kur’ân’da o, inananlar için üsve-i hasene olarak nitelendirilmiştir. Dinin ilkelerini açıklayan, güzel ahlakı, yaşamı, insan ilişkileri ile Müslüman bireylere örneklik teşkil eden Hz. Muhammed’in evrensel bir nitelik taşıyan dinin peygamberi olarak günümüz insanına uygun bir şekilde tanıtılması önem arz etmektedir. Onun nebevi ve beşeri yönünün ayırdedilmesi noktasında yaygın din eğitimi kurumu olarak Kur’an kursları belli bir misyon üstlenmiştir. Kur’an kursları 1924 yılından itibaren kapatılmadan din eğitimine devam eden tek kurum olmuştur. Yaygın din eğitimi görevini yerine getirmeye başladığı yıllardan itibaren de kurslarda siyer dersi kapsamında Hz. Muhammed’in hayatı öğrenenlere aktarılmaktadır. Hayat boyu öğrenme yaklaşımına uygun olarak farklı yaş ve özellikte pek çok bireye ulaşma ihtimali olan Kur’an kurslarının genel amaçları içinde öğrenenlerin “Hz. Peygamber’in örnek yaşantısından değerler üretebilmesi” de vardır. Öğretim programı dışında kurslarda okutulan Dinim İslam kitabı da Hz. Muhammed’in hem hayat hikâyesini aktarmakta hem de onun peygamberlik yönüne dikkat çekmektedir. Bu noktada 2012 yılındaki öğretim programı ve kurslarda okutulan Dinim İslam kitabında Hz. Muhammed imajının nasıl çizildiğinin onun rol modelliğine nasıl katkıda bulunduğunun tespit edilmesi araştırmanın asıl amacını oluşturmaktadır. Kur’an kursları öğretim programındaki ve Dinim İslam kitabındaki Hz. Muhammed imajı nasıldır? Hz. Muhammed’in hangi özelliklerine vurgu yapılmıştır? sorularının cevapları bulunmaya çalışılmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine dayalı olarak oluşturulmuştur. Toplanılan verilerin analizinde ise karşılaştırma yöntemi tercih edilmiştir. İncelenen ders kitabının bazı başlıklarının temelde kronolojik özellikler taşımasına rağmen örnek olay anlatımı ve sade dili sağlaması açısından sağlıklı peygamber anlayışına katkı sağladığı düşünülmektedir.

The Image of Prophet Mohammad in Needs-Oriented Quran Courses Curriculum -In the “My Religion Islam” Book-

The Prophet Mohammad was appointed with the communiqué and explanation of religion in Islam. According to the Quran, he was described as superior to those who believe. It is important to introduce the Prophet Mohammad in accordance with today's people, who explains the principles of religion and constitutes an example for Muslim individuals with her good morals, life and human relations, as a prophet of a universal religion. It is important to introduce the Prophet Mohammad, the prophet of a universal religion, who explains the principles of religion and constitutes an example for Muslim individuals with her good morals, life and human relations, to today's people appropriately. Qur'an courses have undertaken a certain mission as a non-formal religious education institution in terms of distinguishing his humanistic and prophetic traits. It was the only institution that continued its religious education without closing the Qur'an courses since 1924. Since the years the Qur’an courses started to carry out its duty of non-formal religious education, the Prophet Mohammad's life is passed on to those who learn under the Siyer lesson. In accordance with the lifelong learning approach, there is also the ability of the learners to "produce values from the exemplary life of the Prophet" within the general objectives of the Qur'an courses, which are likely to reach many individuals of different ages and characteristics. Apart from the curriculum, Dinim İslam book, which is taught in courses, conveys the life story of the Prophet Mohammad and draws attention to his prophetic trait. The main purpose of the research is how is drawn the image of the Prophet Mohammad in the curriculum of 2012 and the book of “Dinim İslam” and how this image contributes to the role model identity of the Prophet Mohammad. In the study, it was tried to find answers to questions: How has Hz. Muhammad been portrayed in the curriculum of the Qur’an courses and in the book of My Religion Islam? Which characteristics of the prophet of the religion of Islam have been emphasized? The research was created based on document analysis, one of the qualitative research methods. Comparison method was preferred in the analysis of the collected data. Although some of the titles of the studied textbook have essentially chronological features, it is thought that they contribute to a healthy understanding of the prophet in terms of exemplary event narration and providing plain language. 

___

Aytürk, N. & Çelik, Y. & Şahinarslan, E. (1987). Diyanet İşleri Başkanlığı Teşkilat Tarihçesi (1924-1987). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı APK Dairesi Başkanlığı.

Bayar, M. (2013). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programlarında Hz. Peygamber Öğretimi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17/1, 319-335.

Canikli, İ. (2011). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programında Hz. Peygamber İmajı. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 3/5, 53-69.

DİB. (2012). İhtiyaç Odaklı Kur’an Kursları Öğretim Programları (Yüzünden Okuyanlar İçin). Ankara: TDV Yayın Matbaacılık.

Durmuş, A. ve diğerleri. (2016). Dinim İslam Temel Bilgiler. Ankara: DİB Yay.

Kırbaşoğlu, M. H. (2002). Alternatif Hadis Metodolojisi. Ankara: Kitâbiyat.

Öztürk, H. (2012). 1923-1938 Yılları Arasında Din Derslerinde Okutulan Kitaplarda Hz. Muhammed Tasavvuru. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17/1, 85-102.

Sözen, H. (2018). Peygamberimizin Hayatı Dersinde Hz. Muhammed’in Örnek Kişiliğinin Model Alma Yoluyla Öğretimi. Bayburt Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4/8, 101-116.